Υπηρεσία «ανοιχτής» διάρκειας, μόλις δέκα ημέρες άδεια τον χρόνο και υψηλά ποσοστά απωλειών: Πρόκειται για τη μονάδα του ουκρανικού στρατού που «πρωταγωνιστεί» σε ρεπορτάζ του BBC Newsnight, καθώς η υπηρεσία σε αυτήν είναι ιδιαίτερα σκληρή, από πολλές απόψεις.
«Είμαι τυχερός...όπως το βλέπω, ο πόλεμος μπορεί να αγαπά κάποιους ή όχι» λέει ο «Τζίμι», Ουκρανός αξιωματικός που είναι σε ενεργό υπηρεσία εδώ και χρόνια και παραμένει ζωντανός, αν και έχει τραυματιστεί επανειλημμένα.
Η μονάδα του, η 24η Μηχανοκίνητη Ταξιαρχία, έχει μακρά ιστορία, καθώς ήταν κομμάτι του «παλιού» ουκρανικού στρατού- μαχόμενη εναντίον ρωσικών δυνάμεων από το 2014. Ωστόσο ο στρατός πλέον έχει μεταμορφωθεί μετά την έναρξη της ρωσικής εισβολής τον Φεβρουάριο του 2022, και η 24η Μηχανοκίνητη Ταξιαρχία μαζί του.
Η 24η βρίσκεται στο Ντονμπάς, σε ένα τμήμα του μετώπου μεταξύ Μπαχμούτ και Χορλίβκα. Ο «Τζίμι» διοικεί έναν λόχο (περίπου 120 άνδρες), θέση την οποία ανέλαβε πέρυσι. Ένας αξιωματικός είπε πως κανένας από τους 15 διοικητές λόχου που υπήρχαν στην αρχή του πολέμου δεν είναι πλέον στη θέση του- είτε προήχθησαν είτε έγιναν απώλειες.
Πριν τον πόλεμο η 24η είχε δύναμη 2.000 ανδρών, με τα τρία τάγματά της να εναλλάσσονται στο μέτωπο στην ανατολική Ουκρανία. Πλέον, σύμφωνα με πηγές που επικαλείται το Newsnight, έχει πάνω από 7.000, με τέσσερα τάγματα πεζικού, τέσσερα πυροβολικού, μια επιλαρχία αρμάτων και άλλα στοιχεία υποστήριξης. Στους στρατιώτες μετά την επιστράτευση περιλαμβάνονται τόσο «παλιοί», όσο και εθελοντές και επίστρατοι.
Μεταξύ των ταλαντούχων νεοφερμένων είναι ο «Γιούρι», ένας νεαρός – μεταξύ 20 και 30- venture capitalist από το Κίεβο. Λίγους μήνες αφού εντάχθηκε στο πεζικό, τον έστειλαν στη μονάδα drones κρούσης της 24ης. Ο ίδιος έδειξε στους δημοσιογράφους του BBC τα νέα drones της μονάδας και τα πακέτα εκρηκτικών τους, ενώ τους εξήγησε πώς η μητέρα του στην αρχή ήταν διστακτική για την κατάταξή του, μα όταν άρχισε να στέλνει drones σε ρωσικά χαρακώματα άλλαξε γνώμη και ένιωσε περήφανη.
Στο πλαίσιο των συμβολαίων τους, οι εθελοντές (όπως ισχύει και για τους επίστρατους) δεν μπορούν να αποχωρήσουν και είναι υποχρεωμένοι να υπηρετούν ως το τέλος του πολέμου. Έχουν μόνο 10 ημέρες άδεια κάθε χρόνο. Ο Γιούρι πληρώνεται 3.195 δολάρια τον μήνα, ωστόσο αυτά είναι λιγότερα από αυτά που έβγαζε ως πολίτης. Ένας από τους αξιωματικούς είπε πως, αν και είναι απλός στρατιώτης, πρακτικά διοικεί τη μονάδα- και γενικότερα η αναθεώρηση της ιεραρχίας φαίνεται να είναι μια από τις αλλαγές στον στρατό που ήρθαν μετά την έναρξη της ρωσικής εισβολής.
Άλλη μια διαφορά είναι το ότι παραβλέπονται παράγοντες όπως η ηλικία που πριν το 2022 λαμβάνονταν σοβαρά υπόψιν για τους εθελοντές. Ο λοχίας «Χριμπ» είναι επικεφαλής ενός αυτοκινούμενου πυροβόλου. Είναι 52 ετών, έκανε τη θητεία του 30 χρόνια πριν. Από τη μια αναρωτιέται κανείς τι μπορεί να ξέρει για τον σύγχρονο πόλεμο, ωστόσο τα πυροβόλα 152 χιλιοστών Akatsiya της 24ης είναι παλιά- και ο «Χριμπ» ήταν επικεφαλής σε ένα όταν υπηρετούσε στον στρατό της Σοβιετικής Ένωσης στην Ανατολική Γερμανία. Τα βλήματα που ρίχνει φτιάχτηκαν 40 χρόνια πριν, και πλήρωμα του πυροβόλου το αποκαλεί «μπάμπουσκα» (γιαγιά).
Η οικογένειά του δεν χάρηκε για την απόφασή του να πάει εθελοντής: «Έκλαιγαν σιωπηλά...είπαν ότι θα με περίμεναν, ότι με αγαπάνε».
Ο αριθμός των απωλειών γενικότερα παραμένει άγνωστος, και ένας από τους τραυματίες σε κέντρο αποκατάστασης εκτιμά πως η ουκρανική κοινωνία δεν αντιλαμβάνεται ακόμα την έκταση των θανάτων, ακρωτηριασμών, αιχμαλώτων. Επίσης, η στρατολόγηση είναι άλλο ένα θέμα για το οποίο δεν υπάρχουν επίσημοι αριθμοί. Μεταξύ των ανδρών που εκπαιδεύονταν στο Γιαβορίβ και άλλο ένα κέντρο εκπαίδευσης ήταν πολλοί άνω των 40 και κάποιοι άνω των 50. Αξιωματικοί έκαναν λόγο για ανταγωνισμό μεταξύ ταξιαρχιών για νεότερους νεοσυλλέκτους. Επίσης τον Αύγουστο έγινε γνωστό πως χιλιάδες δωροδοκούσαν ή εγκατέλειπαν τη χώρα για να αποφύγουν την υπηρεσία. Μεταξύ των εθελοντών είναι πολλοί που έχασαν τις δουλειές τους λόγω του πολέμου και χρειάζονται τα χρήματα.
Όσον αφορά στο πόσο μπορεί να διαρκέσει ο πόλεμος, οι βετεράνοι της 24ης κρατούν «μικρό καλάθι» όσον αφορά στις δυνατότητες επιτυχίας και αποφασιστικών νικών: «Ένα εύκολο ρήγμα είναι απλά αδύνατον» είπε ο «Τζίμι». «Ετοιμαζόμαστε για έναν μακρύ πόλεμο».
Ένας άλλος από τους αξιωματικούς της ταξιαρχίας, διοικητής ενός τάγματος, σύγκρινε τον πόλεμο με αυτόν του Βιετνάμ- υπονοώντας πως μπορεί να κρατήσει αρκετά χρόνια.
Στην Ουκρανία είναι παράνομη η δημοσίευση αριθμών για τις απώλειες. Ωστόσο το Πεντάγωνο υπολογίζει πως έχουν σκοτωθεί 70.000 Ουκρανοί περίπου στον πόλεμο, οι περισσότεροι εκ των οποίων στις ένοπλες δυνάμεις. Συντηρητικές εκτιμήσεις του BBC με βάση ανάλυση των social media και αναφορές σε ΜΜΕ υποδεικνύουν πως η 24η έχει χάσει περίπου 400 άνδρες- 120 κατά τις μάχες από το 2014 ως τις αρχές του 2022, οι υπόλοιποι μετά την εισβολή. Επίσης υπάρχει και το θέμα των αιχμαλώτων- η σύζυγος ενός αιχμαλώτου είπε πως μόλις 22 άνδρες της 24ης έχουν επιστρέψει ως τώρα και από τις αρχές της απαντάνε απλά «πρέπει να περιμένετε».
Η Ναταλία Νεζούρα έχασε τον αδελφό της: «Δοκίμασα τα πάντα για να τον εμποδίσω να πάει στο μέτωπο» είπε, προσθέτοντας πως είχε κρύψει τα χαρτιά επιστράτευσης του Αντρίι και όταν αυτό δεν έφερε αποτελέσματα έβαλε «μέσο» για να μπει εκπαιδευτής, «μα στο τέλος τα περισσότερα αγόρια απεστάλησαν στην πρώτη γραμμή». Ο Αντρίι σκοτώθηκε νωρίτερα μέσα στο έτος, όταν μονάδες της 24ης συμμετείχαν στη μάχη του Μπαχμούτ.
Ερωτηθείσα για το πώς θα έπρεπε να τελειώσει ο πόλεμος, απαντά «θέλω όλοι οι Ρώσοι να πεθάνουν, το μισό με όλη μου την καρδιά και την ψυχή...πώς μπορείς να μιλάς για ειρήνη όταν έχουν σκοτώσει τόσους πολλούς από τον λαό μας;».