Ουκρανοί στρατιωτικοί (ο ακριβής αριθμός τους δεν έχει προσδιοριστεί) κατηγορούνται για προδοσία, όπως ανακοινώθηκε την Πέμπτη από την ουκρανική Κρατική Υπηρεσία Ασφαλείας (SBU), μετά από ένα περίεργο σχέδιο με σκοπό να πειστούν Ρώσοι πιλότοι να κλέψουν τα αεροσκάφη τους, το οποίο φαίνεται να «γύρισε μπούμερανγκ».
Όπως αναφέρεται σε σχετικό δημοσίευμα του Warzone (The Drive), ως αποτέλεσμα της ρωσικής έρευνας που ακολούθησε, εξαπολύθηκε μια «μαζική πυραυλική επίθεση» στο αεροδρόμιο Κανατόβε της Ουκρανίας στις 23 Ιουλίου. Από την επίθεση σκοτώθηκε ένας διοικητής, τραυματίστηκαν 17 σμηνίτες, καταστράφηκαν δύο μαχητικά αεροσκάφη και προκλήθηκαν «σημαντικές ζημιές» στον διάδρομο και αρκετά κτίρια, σύμφωνα με ανακοίνωση της SBU.
Δύο ημέρες μετά την επίθεση ο Κρίστο Γκρόσεφ, ερευνητής της δημοσιογραφικής ομάδας Bellingcat, περιέγραψε το σχέδιο στο Twitter ως μια «πιο τρελή από κάθε φαντασία ιστορία τριπλών πρακτόρων, ψεύτικων διαβατηρίων και ψεύτικων φιλενάδων». Η Bellingcat, είπε, κατέγραφε την ιστορία κατά την εξέλιξή της σε ντοκιμαντέρ για μια από τις «πιο παλαβές επιχειρήσεις αντι-αντικατασκοπείας όλων των εποχών». Επίσης πρόσθεσε ότι η ρωσική υπηρεσία FSB τον είχε κατηγορήσει ότι συμμετείχε και ο ίδιος στην ιστορία αυτή.
Η επιχείρηση αυτή βασίστηκε σε έναν νέο ουκρανικό νόμο με τον οποίο προσφέρονται χρήματα σε Ρώσους που παρέχουν στο Κίεβο στρατιωτικό εξοπλισμό, είπε ο Γκρόσεφ. «Μια ομάδα Ουκρανών πρακτόρων αποφάσισε να προσεγγίσει Ρώσους πιλότους με μια προσφορά που βασίζεται σε αυτόν τον νόμο» έγραψε ο Γκρόσεφ. «Μάθαμε για αυτή την πρωτοβουλία και εξασφαλίσαμε μια πρώτη θέση – για να κάνουμε ένα ντοκιμαντέρ για αυτή την παράτολμη επιχείρηση».
Ο ίδιος λέει ότι η επιχείρηση δεν ήταν εγχείρημα ούτε της SBU ούτε της GUR (άλλη ουκρανική υπηρεσία), μα οργανώθηκε από πρώην πράκτορες που ενεργούσαν αυτόνομα.
«Αρκετοί Ρώσοι στρατιωτικοί πιλότοι προσεγγίστηκαν και μάλιστα έστειλαν και βίντεο από το εσωτερικό των αεροσκαφών τους ως απόδειξη πως είχαν πρόσβαση, σε κάθε περίπτωση δείχνοντας έναν διαφορετικό αριθμό γραμμένο με το χέρι σε κομμάτια χαρτί. Κάποια από τα βίντεο από το εσωτερικό των αεροσκαφών ήταν αρκετά λεπτομερή και διαφωτιστικά».
Ωστόσο το σχέδιο δεν εξελίχθηκε καλά: «Αυτό το περίεργο παιχνίδι αμοιβαίας παραπλάνησης έφτασε στο τέλος του όταν η FSB συνειδητοποίησε ότι κανένας δεν θα θα εμφανιζόταν στις συναντήσεις που είχαν προταθεί (η FSB ήθελε να ταυτοποιήσει Ουκρανούς πράκτορες), αντιλαμβανόμενοι πως “κάηκαν”...και οι Ουκρανοί συνειδητοποίησαν και αυτοί πως μάλλον δεν θα αποκτούσαν κάποιον πραγματικό πιλότο» πρόσθεσε ο Γκρόσεφ, σημειώνοντας πως ήταν και πάλι «νίκη» για την Ουκρανία: «Ενώ η Ρωσία το παρουσιάζει σήμερα ως επιτυχία της αντικατασκοπείας της, στην πραγματικότητα ήταν φιάσκο για την FSB- αποκαλύπτοντας άθελα τις ταυτότητες δεκάδων στελεχών αντικατασκοπείας, μεθόδους επιχειρήσεων και συγκαλυμμένους συνεργάτες».
Τον περασμένο μήνα τo Yahoo News παρουσίασε εκτενώς την ιστορία, για την οποία τώρα η SBU λέει πως ήταν μια επιχείρηση χωρίς σχετική άδεια/ εντολή με καταστροφικά αποτελέσματα.
«Το περασμένο καλοκαίρι μια ομάδα Ουκρανών εθελοντών, συνεργαζόμενοι στενά με την υπηρεσία πληροφοριών της χώρας τους, φαίνονται να έφτασαν κοντά στο να πείσουν τρεις Ρώσους αεροπόρους εν μέσω των βομβαρδισμών στην Ουκρανία να αυτομολήσουν με τα αεροπλάνα τους με αντάλλαγμα ένα εκατομμύριο δολάρια για το καθένα», σύμφωνα με το Yahoo News. «Ήταν μια τολμηρή επιχείρηση διάρκειας μηνών, “σαν ταινία”, με τα λόγια ενός εκ των Ρώσων, τριών πολύ καλά εκπαιδευμένων αεροπόρων που φαίνονταν πρόθυμοι να προδώσουν την πατρίδα τους για ένα ποσό χρημάτων που δεν θα έβλεπαν αλλιώς ποτέ στις ζωές τους».
Το σχέδιο περιελάμβανε Ρώσους πιλότους πολεμικών αεροσκαφών Tu-22M3 Backfire-C, Su-34 Fullback και Su-24 Fencer, σύμφωνα με το Yahoo News. Ωστόσο, κανένας από τους πιλότους δεν αυτομόλησε στο τέλος, και «υπάρχουν ισχυρά στοιχεία πως οι περισσότεροι, αν όχι όλοι, εντοπίστηκαν από την FSB».
Η ρωσική πλευρά λέει πως η όλη ιστορία είχε ενορχηστρωθεί εξαρχής από την FSB, σύμφωνα με το Yahoo News, μα οι Ουκρανοί επιμένουν ότι η FSB ενεπλάκη αργά στις διαπραγματεύσεις, αφού οι πιλότοι είχαν δεσμευτεί στα αλήθεια. Το Κίεβο επίσης υποστηρίζει ότι ήταν επιτυχία, καθώς αποκτήθηκαν πολύτιμες πληροφορίες για τη ρωσική αεροπορία και εξουδετερώθηκαν τρεις στρατιωτικοί, ένας εκ των οποίων δεν πέταξε ξανά σε πολεμική αποστολή.
Ωστόσο υπάρχει και άλλη πλευρά της ιστορίας: Το Yahoo News ανέφερε ότι η FSB λέει πως ανακάλυψε τη θέση του αεροδρομίου στο Κανατόβε ως αποτέλεσμα της αποκάλυψης του σχεδίου- ωστόσο στην πραγματικότητα, όπως υπογραμμίζει, τα αεροδρόμια αυτά είχαν βομβαρδιστεί ήδη από την αρχή της ρωσικής εισβολής.
Σε αυτό το σημείο πρέπει να αναφερθεί πως είναι δύσκολο να αντιληφθεί κανείς ποιο ακριβώς είναι το ζήτημα με το αεροδρόμιο αυτό, καθώς η ύπαρξή του δεν είναι μυστικό- αν και πληροφορίες για τις ακριβείς επιχειρήσεις που διεξάγονται από εκεί θα ήταν χρήσιμες για τις ρωσικές υπηρεσίες. Επίσης είναι ασαφές κατά πόσον η επιτυχής στοχοποίηση της βάσης προέκυψε ως αποτέλεσμα αυτής της επιχείρησης.
Σε κάθε περίπτωση, η SBU ανέφερε την Πέμπτη πως η αποκάλυψη του σχεδίου αυτού είχε ως αποτέλεσμα την επίθεση και ότι αυτοί που ενεπλάκησαν έπρεπε να τιμωρηθούν, καθώς υπήρξαν «σοβαρές συνέπειες» που περιελάμβαναν «θάνατο και τραυματισμό Ουκρανών υπερασπιστών και έβλαψαν τις αμυντικές δυνατότητες της χώρας».