Ωρες μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο, το υγειονομικό προσωπικό ενός νοσοκομείου παίδων στο νότο άρχισε να σχεδιάζει κρυφά μια επιχείρηση διάσωσης των μωρών.
Οι Ρώσοι είχαν κατηγορηθεί πως άρπαζαν ορφανά παιδιά και τα έστελναν στη Ρωσία, έτσι το προσωπικό του περιφερειακού νοσοκομείου παίδων στην Χερσώνα άρχισε να πλαστογραφεί τα ιατρικά αρχεία ορφανών για να φαίνεται ότι ήταν πολύ άρρωστα για να μετακινηθούν.
″Σκοπίμως γράψαμε ψευδείς πληροφορίες ότι τα παιδιά ήταν άρρωστα και δεν μπορούσαν να μεταφερθούν”, είπε η δρ. Όλγα Πιλιάρσκα, επικεφαλής της μονάδας εντατικής θεραπείας. ”Φοβηθήκαμε ότι (οι Ρώσοι) θα το μάθαιναν… (αλλά) αποφασίσαμε ότι θα σώσουμε τα παιδιά με οποιοδήποτε κόστος».
Καθ′ όλη τη διάρκεια του πολέμου οι Ρώσοι κατηγορήθηκαν ότι απέλασαν παιδιά από την Ουκρανία στη Ρωσία ή σε εδάφη που ελέγχονται από τη Ρωσία για να τα μεγαλώσουν ως δικά τους.
Τουλάχιστον 1.000 παιδιά μεταφέρθηκαν από σχολεία και ορφανοτροφεία στην περιοχή της Χερσώνα κατά τη διάρκεια της οκτάμηνης ρωσικής κατοχής της περιοχής, όπως καταγγέλλουν οι τοπικές αρχές.
Το πού βρίσκονται, παραμένει άγνωστο μέχρι σήμερα.
Αλλά οι κάτοικοι λένε ότι ακόμη περισσότερα παιδιά θα είχαν χαθεί χωρίς τις προσπάθειες ορισμένων στην κοινότητα που διακινδύνευσαν τη ζωή τους και έκρυψαν όσα περισσότερα μπορούσαν.
Στο νοσοκομείο της Χερσώνας, το προσωπικό επινόησε ασθένειες για 11 εγκαταλελειμμένα μωρά υπό τη φροντίδα τους, έτσι δεν θα έπρεπε να τα δώσουν στο ορφανοτροφείο όπου ήξεραν ότι θα τους έδιναν ρωσικά έγγραφα και ενδεχομένως θα τα απομάκρυναν.
Ένα μωρό είχε «πνευμονική αιμορραγία», ένα άλλο «ανεξέλεγκτους σπασμούς» και ένα άλλο χρειαζόταν «τεχνητό αερισμό», είπε η Πιλιάρσκα για τα πλαστά ιατρικά ιστορικά.
Στα περίχωρα της Χερσώνας στο χωριό Στεπανιβκα, ο Βολοντίμιρ Σαχαϊντάκ, διευθυντής ενός κέντρου κοινωνικής και ψυχικής αποκατάστασης, πλαστογραφούσε επίσης έγγραφα για να κρύψει 52 ορφανά και ευάλωτα παιδιά.
Ο 61χρονος ανέθεσε την φροντίδα μερικών παιδιών σε επτά μέλη του προσωπικού του, άλλα μεταφέρθηκαν σε μακρινούς συγγενείς και μερικά από τα μεγαλύτερα παρέμειναν μαζί του, όπως είπε.
″Φαινόταν ότι αν δεν έκρυβα τα παιδιά, απλά θα μου τα έπαιρναν”, είπε.
Αλλά η μετακίνησή τους δεν ήταν εύκολη. Αφού η Ρωσία κατέλαβε τη Χερσώνα και μεγάλο μέρος της ευρύτερης περιοχής τον Μάρτιο, άρχισαν να χωρίζουν τα ορφανά σε σημεία ελέγχου, αναγκάζοντας τον Σαχαϊντάκ να είναι δημιουργικός σχετικά με τον τρόπο μεταφοράς τους. Σε μια περίπτωση πλαστογράφησε αρχεία που έλεγαν ότι μια ομάδα παιδιών είχε λάβει θεραπεία στο νοσοκομείο και τα πήγαινε η θεία τους για να επανενωθούν με τη μητέρα τους που ήταν έγκυος εννέα μηνών και τα περίμενε στην άλλη πλευρά του ποταμού, όπως εξηγεί.
Ενώ ο Σαχαϊντάκ κατάφερε να αποτρέψει τους Ρώσους, δεν ήταν όλα τα παιδιά το ίδιο τυχερά.
Στο ορφανοτροφείο στη Χερσώνα - όπου το νοσοκομείο θα έστελνε τα 11 μωρά αν δεν πλαστογραφούσε τα ιατρικά αρχεία- περίπου 50 παιδιά απομακρύνθηκαν τον Οκτώβριο και φέρεται να μεταφέρθηκαν στην Κριμαία, την οποία η Ρωσία προσάρτησε παράνομα το 2014, όπως είπε στο Associated Press ένας φρουρός ασφαλείας στο ίδρυμα αλλά και γείτονες. ”Ήρθε ενα λεωφορείο ήρθε με την επιγραφή “Z” ( σύμβολο ζωγραφισμένο στα ρωσικά οχήματα) και τα πήραν”, είπε η Αναστασία Κοβαλένκο, που μένει εκεί κοντά.
Το πρώτο διάστημα της εισβολής, μια τοπική ομάδα προσπάθησε να κρύψει τα παιδιά σε μια εκκλησία, αλλά οι Ρώσοι τα βρήκαν αρκετούς μήνες αργότερα, τα επέστρεψαν στο ορφανοτροφείο και στη συνέχεια το εκκενωσαν όπως ισχυρίζονται οι ντόπιοι.
Νωρίτερα φέτος, το Associated Press ανέφερε ότι η Ρωσία προσπαθεί να δώσει χιλιάδες παιδιά από την Ουκρανία σε ρωσικές οικογένειες για ανάδοχη φροντίδα ή υιοθεσία. Το AP διαπίστωσε ότι αξιωματούχοι απέλασαν παιδιά από την Ουκρανία στη Ρωσία ή σε εδάφη που ελέγχονται από τη Ρωσία χωρίς συγκατάθεση, τους είπαν ψέματα ότι δεν τα ήθελαν οι γονείς τους, τα χρησιμοποίησαν για προπαγάνδα και τους ρωσική υπηκοότητα.
Το Ινστιτούτο για τη Μελέτη του Πολέμου, μια δεξαμενή σκέψης με έδρα την Ουάσιγκτον, λέει ότι Ρώσοι αξιωματούχοι διεξάγουν σκόπιμη εκστρατεία ερήμωσης του πληθυσμού στα κατεχόμενα εδάφη της Ουκρανίας και απελαύνουν παιδιά υπό το πρόσχημα προγραμμάτων ιατρικής αποκατάστασης και προγραμμάτων υιοθεσίας.
Οι ρωσικές αρχές έχουν επανειλημμένα δηλώσει ότι η μεταφορά παιδιών στη Ρωσία έχει σκοπό να τα προστατεύσει από εχθροπραξίες. Το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών απέρριψε τους ισχυρισμούς ότι η χώρα αρπάζει και απελαύνει τα παιδιά.
Σημειώνεται ότι οι αρχές αναζητούν συγγενείς παιδιών χωρίς γονείς που έχουν μείνει στην Ουκρανία για να μπορέσουν να τα στείλουν στο σπίτι, όταν είναι δυνατόν.
Η Ρωσίδα διαμεσολαβήτρια για τα δικαιώματα των παιδιών, Μαρία Λβόβα Μέλοβα επέβλεψε προσωπικά τη μεταφορά εκατοντάδων ορφανών, από περιοχές της Ουκρανίας που ελέγχονται από τη Ρωσία, για υιοθεσία από ρωσικές οικογένειες. Ισχυρίστηκε ότι σε μερικά από τα παιδιά προσφέρθηκε η ευκαιρία να επιστρέψουν στην Ουκρανία, αλλά αρνήθηκαν να το κάνουν. Η δήλωσή της δεν κατέστη εφικτό να επαληθευτεί από ανεξάρτητη πηγή.
Ο περιφερειακός σύμβουλος της UNICEF για για την Ευρώπη και την Κεντρική Ασία, Άαρον Γκρίνμπεργκ, δήλωσε ότι μέχρι να επαληθευτεί η τύχη των γονιών ενός παιδιού ή άλλων στενών συγγενών, κάθε παιδί που χωρίζεται θεωρείται ότι έχει εν ζωή στενούς συγγενείς και πρέπει να γίνει αξιολόγηση από τις αρχές των χώρες όπου βρίσκονται τα παιδιά.
Η τοπική και η εθνική ασφάλεια και οι αρχές επιβολής του νόμου αναζητούν τα παιδιά που μετακινήθηκαν, αλλά ακόμα δεν γνωρίζουν τι τους συνέβη, δήλωσε η Γκαλίνα Λουκγόβα, επικεφαλής της στρατιωτικής διοίκησης της Χερσώνας. ”Δεν γνωρίζουμε τη μοίρα αυτών των παιδιών… δεν ξέρουμε πού βρίσκονται τα παιδιά από ορφανοτροφεία ή από τα εκπαιδευτικά μας ιδρύματα, και αυτό είναι πρόβλημα”, είπε.
Τον Ιούλιο, οι Ρώσοι μετέφεραν 15 παιδιά από τις γραμμές του μετώπου στην κοντινή περιοχή του Μικολάιβ στο κέντρο αποκατάστασης του Σαχαϊντάκ και στη συνέχεια τα μετέφεραν στη Ρωσία, όπως λέει ο ίδιος.
Με τη βοήθεια αλλοδαπών και εθελοντών κατάφερε να τα πάει στη Γεωργία, είπε αλλά εξήγησε πως δεν θα δώσει περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με την επιχείρηση, φοβούμενος ότι θα τεθεί σε κίνδυνο. Διαβεβαίωσε όμως ότι τα παιδιά αναμένεται να επιστρέψουν στην Ουκρανία τις επόμενες εβδομάδες.
Για ορισμένους, η απειλή της απέλασης παιδιών από τη Ρωσία είχε απροσδόκητα αποτελέσματα. Τον Οκτώβριο, όταν υπήρχαν ενδείξεις ότι οι Ρώσοι υποχωρούσαν, η Τατιάνα Παβέλκο, νοσοκόμα στο νοσοκομείο παίδων, ανησυχούσε ότι θα έπαιρναν τα μωρά μαζί τους. Μη μπορώντας να κάνει δικά της παιδιά, η 43χρονη έσπευσε στον θάλαμο και υιοθέτησε ένα κοριτσάκι 10 μηνών.
Σκουπίζοντας δάκρυα χαράς από τα μάγουλά της, η Παβέλκο είπε ότι ονόμασε το μωρό Κίρα από έναν χριστιανό μάρτυρα. ”Βοήθησε ανθρώπους, θεράπευσε και έκανε πολλά θαύματα” όπως λέει.
