Σε ένα στρατόπεδο της κυπριακής Εθνοφρουράς στην Λευκωσία, Ουκρανοί εκπαιδεύονται στο πώς να αναγνωρίζουν, να εντοπίζουν και να εξουδετερώνουν νάρκες και άλλα μη εκραγμένα πυρομαχικά, τα οποία βρίσκονται σε τεράστιες εκτάσεις της χώρας τους, σκοτώνοντας και ακρωτηριάζοντας εκατοντάδες ανθρώπους, συμπεριλαμβανομένων παιδιών.
Οι αναλυτές λένε ότι η Ουκρανία είναι από τις χώρες που πλήττονται περισσότερο από τις νάρκες και τα εγκαταλελειμμένα εκρηκτικά, ως αποτέλεσμα του συνεχιζόμενου πολέμου με τη Ρωσία.
Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ, περίπου 399 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί και 915 τραυματιστεί από νάρκες και άλλα πυρομαχικά από την πλήρη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου 2022, αριθμός ίσος με τον αριθμό των θυμάτων που αναφέρθηκαν από το 2014 έως το 2021. Περισσότεροι από 1 στα 10 από αυτά τα θύματα ήταν παιδιά.
Οι οικονομικές επιπτώσεις κοστίζουν δισεκατομμύρια στην ουκρανική οικονομία. Οι νάρκες και άλλα πυρομαχικά εμποδίζουν τη σπορά 5 εκατομμυρίων εκταρίων, ή το 10%, της γεωργικής γης της χώρας.
Η Κύπρος προσέφερε τις εγκαταστάσεις της στο πλαίσιο της αποστολής στρατιωτικής βοήθειας της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην Ουκρανία. Μέχρι στιγμής, σχεδόν 100 στελέχη των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων έχουν λάβει μέρος σε τρεις κύκλους εκπαίδευσης τα τελευταία δύο χρόνια, δήλωσε ο εκπρόσωπος του κυπριακού υπουργείου Εξωτερικών Θεόδωρος Γκότσης.
«Δεσμευόμαστε να συνεχίσουμε αυτή την υποστήριξη για όσο διάστημα χρειαστεί», δήλωσε ο Γκότσης στο Associated Press, προσθέτοντας ότι η κυπριακή κυβέρνηση έχει καλύψει το κόστος της εκπαίδευσης ύψους 250.000 ευρώ (262.600 δολάρια).
Η Κύπρος επέλεξε να προσφέρει μια τέτοια εκπαίδευση λόγω των δικών της προβλημάτων με τις νάρκες που χρονολογούνται εδώ και πέντε δεκαετίες, όταν η Τουρκία εισέβαλε μετά από πραξικόπημα της χούντας που επιδίωκε την ένωση με την Ελλάδα. Τα Ηνωμένα Έθνη έχουν αφαιρέσει περίπου 27.000 νάρκες από τη νεκρή ζώνη που διασχίζει το νησί, αλλά τα ναρκοπέδια παραμένουν εκατέρωθεν. Η κυπριακή κυβέρνηση λέει ότι έχει απομακρύνει όλες τις νάρκες κατά προσωπικού σύμφωνα με τις υποχρεώσεις της βάσει διεθνούς συνθήκης που απαγορεύει τη χρήση τέτοιων πυρομαχικών.
Στην Κύπρο, οι Ουκρανοί υποβάλλονται σε αυστηρή θεωρητική και πρακτική εκπαίδευση κατά τη διάρκεια μαθημάτων βασικής αποναρκοθέτησης και εκκαθάρισης διάρκειας πέντε εβδομάδων, τα οποία περιλαμβάνουν οδηγίες για τη διάκριση και τον ασφαλή χειρισμό ναρκών και άλλων εκρηκτικών πυρομαχικών, όπως ρουκέτες, βλήματα πυροβολικού των 155 χιλιοστών, χειροβομβίδες με ρουκέτες και βλήματα όλμων.
Η θεωρητική εκπαίδευση χρησιμοποιεί αδρανή πυρομαχικά πανομοιότυπα με τα πραγματικά εκρηκτικά.
Το μεγαλύτερο μέρος του μαθήματος αποτελείται από πρακτική εκπαίδευση που επικεντρώνεται στην επιτόπια καταστροφή μη εκραγέντων πυρομαχικών με τη χρήση εκρηκτικών, δήλωσε ο επικεφαλής της εκπαίδευσης στο Associated Press. Ο αξιωματικός μίλησε υπό τον όρο της ανωνυμίας, επειδή δεν επιτρέπεται να αποκαλύψει την ταυτότητά του για λόγους ασφαλείας.
«Εκπαιδεύονται στην εξουδετέρωση πυρομαχικών με τη χρήση πραγματικών εκρηκτικών», δήλωσε ο αξιωματικός. «Αυτό θα είναι το πρωταρχικό καθήκον των εκπαιδευομένων όταν επιστρέψουν στην πατρίδα τους».
Οι εκπαιδευόμενοι, που χωρίζονται σε ομάδες των οκτώ ατόμων, διδάσκονται πώς να χειρίζονται ανιχνευτές μετάλλων και άλλα εργαλεία για τον εντοπισμό πυρομαχικών, όπως τα prodders.
«Τα παγιδευμένα πυρομαχικά είναι ένα ευρέως διαδεδομένο φαινόμενο στην Ουκρανία», εξήγησε ο επικεφαλής της εκπαίδευσης.
Η εκπαίδευση, η οποία διεξάγεται κυρίως από εμπειρογνώμονες από άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, πραγματοποιείται τόσο σε δασικές όσο και σε αστικές περιοχές σε διάφορα στρατόπεδα του στρατού και ακολουθεί αυστηρά πρωτόκολλα ασφαλείας.
Η ομάδα ανθρωπιστικών δεδομένων και αναλύσεων ACAPS ανέφερε σε έκθεσή της τον Ιανουάριο του 2024 ότι 174.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα ή σχεδόν το 29% του εδάφους της Ουκρανίας πρέπει να ερευνηθεί για νάρκες και άλλα εκρηκτικά πυρομαχικά.
Περισσότεροι από 10 εκατομμύρια άνθρωποι λέγεται ότι ζουν σε περιοχές όπου απαιτείται δράση αποναρκοθέτησης.