Απάντηση στο αμερικάνικο πρόγραμμα χρηματοδότησης για την πράσινη τεχνολογία των ΗΠΑ και την ενεργειακή ασφάλεια, γνωστό και ως Νομό για την Μείωση του Πληθωρισμού, το οποίο πλήττει την ανταγωνιστικότητα των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων και της βιομηχανίας, δίνει η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν τόσο στην ομιλία της στην Ολομέλεια του Κοινοβουλίου όσο με επιστολή της προς τα μέλη του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και προαναγγέλλει τα σχέδια της για την ίδρυση ενός νέου επενδυτικού ταμείου με την ονομασία Sovereign fund.
Η εικόνα που έδωσε η φον ντερ Λάιεν ήταν σαφής. Οι πολύ υψηλές τιμές του φυσικού αερίου αποτελούν απειλή για την ευρωπαϊκή βιομηχανία και το ευρωπαϊκό οικοδόμημα. Αν και η πίεση μέχρι στιγμής αντιμετωπίζεται αυτό είναι κάτι προσωρινό την ίδια ώρα οι προκλήσεις για την ανταγωνιστικότητά τους κλιμακώνονται.
Οι ΗΠΑ, με τον νόμο για τη μείωση του πληθωρισμού (Inflation Reduction Act) πηγαίνουν σε άλλο επίπεδο τη βιομηχανία τους επενδύοντας δισεκατομμύρια δολάρια, ενώ σε ανάλογες κινήσεις προς αυτή την κατεύθυνση προχωρούν τόσο η Κίνα, όσο και η Ινδία.
Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν υπογραμμίζει ακριβώς αυτό, ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση όχι μόνο πρέπει να επαναξιολογήσει τη δική της στρατηγική αλλά να δράσει τώρα με ορίζοντα τις επόμενες δεκαετίες που έρχονται.
Η φον ντερ Λάιεν ζητεί αλλαγή πλεύσης στην επενδυτική πολιτική της ΕΕ, σε απάντηση στο αμερικανικό πρόγραμμα των 369 δισεκατομμυρίων δολαρίων αναλύοντας την υπάρχουσα ενεργειακή κρίση και ζητώντας έναν νέο ρόλο της Ε.Ε., στην παγκόσμια σκηνή.
Όπως τόνισε η επικεφαλής της Κομισιόν η αδικαιολόγητη στρατιωτική επίθεση της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας και η χρήση της ενέργειας ως όπλο έχουν προκαλέσει την ενεργειακή κρίση η οποία επηρεάζει όλους τους τομείς της ζωής και υπονομεύει την ευρωπαϊκή ανταγωνιστικότητα.
«Οι δράσεις μας είχαν σαν αποτέλεσμα να έχουμε αποθέματα φυσικού αερίου και είμαστε ασφαλείς για το χειμώνα» είπε και διευκρίνισε ότι το μοντέλο του φτηνού φυσικού αερίου που ίσχυε για πολλές βιομηχανίες έχει τελειώσει για πάντα, αναγνωρίζοντας ωστόσο ότι το κόστος της ενέργειας πλήττει την βιομηχανία λέγοντας πως δεν είναι λίγοι αυτοί που σκέπτονται την μετεγκατάσταση των δραστηριοτήτων τους εκτός Ε.Ε., κάτι που ενδέχεται να επηρεάσει τις αλυσίδες εφοδιασμού.
Για την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν η μόνη αποτελεσματική διέξοδος από τις υφιστάμενες ενεργειακές προκλήσεις είναι η μετάβαση σε λύσεις που έχουν σαν γνώμονα τις χαμηλές εκπομπές άνθρακα, και σημείωσε ότι αυτό μπορεί να επιτευχθεί μέσω εγχώριων και προσιτών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Σύμφωνα με την επιστολή της, η μετάβαση αυτή θα πάρει χρόνο και για το λόγο αυτό πρέπει πρέπει να γίνουν γρήγορες κινήσεις προκειμένου να γεφυρωθεί αυτό το χάσμα, δεδομένου ότι ο παγκόσμιος ανταγωνισμός επιταχύνεται.
Στο σημείο αυτό η Ευρωπαία Επίτροπος κάνει αναφορά στον πρόσφατο νόμο των ΗΠΑ για την Μείωση του Πληθωρισμού (US Inflation Reduction Act [IRA]) χαρακτηρίζοντας τον ως ένα σημαντικό επενδυτικό σχέδιο που επικεντρώνεται μεταξύ άλλων στην πράσινη ενέργεια. (Ο νόμος Μπάιντεν για τη μείωση του πληθωρισμού, που υπεγράφη τον Αύγουστο μεταξύ άλλων παρέχει περίπου 369 δισεκατομμύρια δολάρια σε χρηματοδότηση για την πράσινη τεχνολογία των ΗΠΑ και την ενεργειακή ασφάλεια).
«Από πολλές απόψεις αντικατοπτρίζει την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και τις «πράσινες» επενδύσεις που εμπεριέχονται NextGenerationEU» σημειώνει η Φον ντερ Λάιεν και υπογραμμίζει ότι οι δύο μεγαλύτερες και πιο προηγμένες οικονομίες στον κόσμο κινούνται προς την ίδια κατεύθυνση για ένα μέλλον με μηδενικές εκπομπές ρύπων.
Ωστόσο η επικεφαλής της Κομισιόν εκφράζει τον προβληματισμό της διότι στοιχεία του αμερικάνικου νόμου για την μείωση του πληθωρισμού εμπεριέχουν στοιχεία που μπορεί να βλάπτουν από άποψη ανταγωνιστικότητας τις ευρωπαϊκές εταιρείες.
Για την πρόεδρο της Κομισιόν τρεις είναι οι πτυχές που την ανησυχούν, πρώτα απ΄όλα η λογική «Αγοράστε αμερικανικά», δεύτερον οι φορολογικές ελαφρύνσεις, που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε διακρίσεις και τρίτον, οι επιδοτήσεις για την παραγωγή που θα μπορούσαν να θέσουν σε μειονεκτική θέση τις ευρωπαϊκές εταιρείες.
Πρέπει να αντιμετωπίσουμε αυτά τα ζητήματα σημειώνει και προτείνει ως λύση έναν Ευρωπαϊκό IRA, δηλαδή ένα Ευρωπαϊκό Νομό για την Μείωση του Πληθωρισμού.
Άλλωστε όπως λέει η ίδια ο ανταγωνισμός οδηγεί τις βιομηχανίες να διαπρέψουν, να καινοτομήσουν και να γίνουν ανταγωνιστικές σε διεθνές επίπεδο και αυτό μπορεί να συμβεί στις ευρωπαϊκές οι οποίες είναι έτοιμες να ανταγωνιστούν στις παγκόσμιες αγορές αλλά για να επιτευχθεί αυτό πρέπει να διασφαλιστούν ισότιμοι όροι ανταγωνισμού.
«Τώρα παλεύουμε με αυτόν τον συνδυασμό υψηλότερων τιμών ενέργειας και του αντίκτυπου του IRA στην Ευρώπη σημειώνει και προτείνει ένα σχέδιο τεσσάρων σημείων.
Πρώτον, συνεργαζόμαστε στενά με την κυβέρνηση Μπάιντεν για τις πιο ανησυχητικές πτυχές του IRA και συζητάμε πώς να ενισχύσουμε από κοινού τις βιομηχανικές μας βάσεις για την παραγωγή καθαρής ενέργειας όπως επίσης προσπαθούμε να βρούμε τρόπους να διασφαλίσουμε ότι τα αντίστοιχα προγράμματα Ε.Ε και ΗΠΑ ενισχύουν το ένα το άλλο».
Υπενθυμίζει ότι τον Οκτώβριο ιδρύθηκε η Task Force ΗΠΑ-ΕΕ, με θέματα μεταξύ άλλων την υπερβολική εξάρτησή και των δύο από κινεζικές πρώτες ύλες που είναι κρίσιμες για την πράσινη μετάβασή.
Σύμφωνα με την επικεφαλής της Κομισιόν μια πιθανή λύση θα μπορούσε να είναι η ίδρυση μιας «Λέσχης Κρίσιμων Πρώτων Υλών» όπου η παραγωγή και η μεταποίηση – ανακύκλωση, θα μπορούσε να αντιμετωπίσει το κινέζικο μονοπώλιο, και να καταστήσει μια εύρυθμη δευτερογενή αγορά πρώτων υλών. «Εμείς, η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι ΗΠΑ είμαστε πιο δυνατοί όταν είμαστε ενωμένοι και συνεργαζόμαστε» τονίζει η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
«Δεύτερον, πρέπει να προσαρμόσουμε τους κανόνες μας για να διευκολύνουμε τις εθνικές δημόσιες επενδύσεις που θα οδηγήσουν στην απαιτούμενη μετάβαση, τρίτον πρέπει να επανεκτιμήσουμε την ανάγκη για περαιτέρω ευρωπαϊκές δημόσιες επενδύσεις προς αυτή την κατεύθυνση και τέταρτον πρέπει να επιταχύνουμε περαιτέρω τη μετάβασή μας στην πράσινη ενέργεια» αναφέρει και δίνει έμφαση πως για να επιτευχθεί μια δίκαιη πράσινη μετάβαση σε όλη την Ευρώπη απαιτείται συμπληρωματική ευρωπαϊκή χρηματοδότηση.
Σύμφωνα με την ίδια το REPowerEU είναι το βασικό εργαλείο που υποστηρίζει τις ΜΜΕ και τις βιομηχανίες, ενώ αυτές μεταβαίνουν σε φθηνότερη και καθαρότερη ενέργεια.
Όμως η Ούρσουλα φον ντερ Λάιν εκτιμά ότι μεσοπρόθεσμα χρειάζονται ουσιαστικές δράσεις εάν θέλουμε, όπως λέει, η ευρωπαϊκή βιομηχανία να συνεχίσει να ηγείται στην πράσινη μετάβαση.
«Αυτός είναι ο λόγος που εισήγαγα την ιδέα ενός νέου επενδυτικού ταμείου - Sovereign Fund» είπε σημειώνοντας ότι περισσότερες λεπτομέρειες για τη μορφή που θα έχει θα γίνουν γνωστές το καλοκαίρι.
«Η ιδέα πίσω από αυτό είναι πολύ απλή: η Ευρώπη είναι μια ήπειρος με πολλές δυνατότητες. Η ενιαία μας αγορά είναι μοναδική. Έχουμε τη μεγαλύτερη ενιαία αγορά παγκοσμίως. Διαθέτουμε εργατικό δυναμικό υψηλής εξειδίκευσης. Έχουμε πανεπιστήμια παγκόσμιας κλάσης. έχουμε ισχυρό δίκτυο γνωστών ερευνητικών ιδρυμάτων. Ωστόσο πρέπει επίσης να κινητοποιήσουμε την ισχυρή βιομηχανική μας δύναμη στον παγκόσμιο αγώνα κατά της κλιματικής αλλαγής.
Αυτό απαιτεί μια κοινή ευρωπαϊκή βιομηχανική πολιτική με κοινή ευρωπαϊκή χρηματοδότηση. Μιλάω για ενίσχυση των διαθέσιμων πόρων για έργα έρευνας, καινοτομίας και άλλων κρίσιμων και στρατηγικών προγραμμάτων πάντα σε επίπεδο ΕΕ.
Απλώς σκεφτείτε το υδρογόνο, τους ημιαγωγούς, τους κβαντικούς υπολογιστές, την τεχνητή νοημοσύνη, τις βιοτεχνολογίες – εκεί πρέπει να επενδύσουμε τώρα. Και για πρώτη φορά, θα φέρουμε επίσης ευρωπαϊκή χρηματοδότηση στα επιτυχημένα Σημαντικά Έργα Κοινού Ευρωπαϊκού Ενδιαφέροντος μας. Πρόκειται για στρατηγικές επενδύσεις για τη διατήρηση της παγκόσμιας ηγετικής μας θέσης στον τομέα της καθαρής τεχνολογίας» καταλήγει η ίδια.