Κατά πάγια πολιτική πρακτική οι πρώτες 100 μέρες μετά τον σχηματισμό της νέας κυβέρνησης θεωρείται ως περίοδος χάριτος γιατί είναι ένα ικανό χρονικό διάστημα έτσι ώστε να μπορέσει η νέα κυβέρνηση να αρχίσει να εφαρμόζει το πρόγραμμα της με την κοινοβουλευτική ανοχή της αντιπολίτευσης, την επιδοκιμασία της δημόσιας γνώμης και πριν εκδηλωθούν εσωτερικές αντιδράσεις, που συνήθως προκύπτουν όταν με τις μεταρρυθμίσεις θίγονται ισχυρά συμφέροντα.
Τα κρίσιμα προβλήματα της χώρας είναι πολλά και ποικίλα, αλλά τα πλέον επείγοντα αφορούν τους τομείς της Υγείας, της Δικαιοσύνης, της Δημόσιας Διοίκησης και της Δημόσιας Ασφάλειας, που στα αντίστοιχα Υπουργεία ο Πρωθυπουργός τοποθέτησε υπουργούς οι οποίοι έχουν δοκιμαστεί με επιτυχία σε προηγούμενες υπουργικές θητείες.
Έκπληξη αποτελεί η τοποθέτηση του Γ, Φλωρίδη, παλιού υπουργού κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ και μαχίμου δικηγόρου, που δεν είναι βουλευτής, ούτε ανήκει στο κυβερνών κόμμα, έχει όμως την έξωθεν καλή μαρτυρία ως ο πλέον κατάλληλος για τη θέση που επιλέχθηκε.
Σε ομιλία του ο κ. Πρωθυπουργός εξήγγειλε μεταρρυθμίσεις, κυρίως οικονομικές, αλλά για να γίνει η χώρα σύγχρονο κράτος χρειάζεται κυρίως θεσμικές μεταρρυθμίσεις, που πρέπει να εφαρμοστούν άμεσα,γιατί οκτώ στους δέκα ψηφισθέντες νόμους δεν εφαρμόζονται ή εφαρμόζονται με αστερίσκους, εξαιρέσεις, παρατάσεις και στο τέλος καταργούνται δια αχρησίας και έτσι δικαιώνεται ο Εμ. Ροΐδης, που είπε «ενός νόμου έχουμε χρεία περί τηρήσεως των κειμένων νόμων».
Επομένως οι αρμόδιοι υπουργοί για να επιτύχουν στη θέσπιση και εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων πρέπει να συγκρουστούν με το «βαθύ κράτος» και να σπάσουν πολλά αβγά, προσπάθεια που απαιτεί σταθερή πολιτική βούληση (constants volutes) αλλά και πολιτική στήριξη χωρίς το φόβο του πολιτικού κόστους.
Ο τομέας που παρουσιάζει τα περισσότερα και ποικίλα προβλήματα είναι η απονομή της δικαιοσύνης όλων των κλάδων, κυρίως όμως της ποινικής, που η καθυστέρηση απονομής της φτάνει τα όρια της αρνησιδικίας με αποτέλεσμα λόγω των αλλεπάλληλων αναβολών της δίκης την αφάνταστη ταλαιπωρία των μαρτύρων και διαδίκων και στο τέλος παραγραφή των αδικημάτων κατά πάγια τακτική των δικηγόρων, όπως συνέβη για όλα τα πρόσφατα μεγάλα οικονομικά σκάνδαλα.
Η μόνη λύση είναι η επέκταση της λειτουργίας των ακροατηρίων επί δίωρο και η κατάργηση των αναβολών της δίκης για κώλυμα δικηγόρου και η αναβολή να χορηγείται μόνο για ασθένεια κατηγορουμένου, που υποδεικνύεται με πιστοποιητικό δημοσίου νοσοκομείου. Η ρύθμιση πρέπει να γίνει αμέσως με νομοθετική ρύθμιση χωρίς παραπομπή του θέματος σε επιτροπές, εύσχημος τρόπος ματαιώσεως της προσπάθειας.
Σαφώς θα προκληθεί σύγκρουση με τον δικηγορικό και δικαστικό συνδικαλισμό, που θα είναι το πρώτο crash-test των μεταρρυθμίσεων από τον οποίο εξαρτάται η περαιτέρω πορεία των πραγματικών και όχι λεκτικών μεταρρυθμίσεων όχι μόνο στη δικαιοσύνη.
Ο Υπουργός Δικαιοσύνης έχει περιορισμένες θεσμικές αρμοδιότητες για την διόρθωση των κακώς κειμένων στη δικαιοσύνη, γιατί τα της δικαστικής εξουσίας ρυθμίζονται από το Σύνταγμα με διατάξεις που δεν μπορούν ή μπορούν να αναθεωρηθούν με μακροχρόνια διαδικασία. Επομένως το κρίσιμο ζήτημα της επιλογής της ηγεσίας των ανωτάτων δικαστηρίων μόνο με την επόμενη αναθεώρηση του Συντάγματος μπορεί να εξεταστεί. Σαφώς όμως έχει την αρμοδιότητα με κοινό νόμο να τροποποιήσει τις άστοχες διατάξεις του Ποινικού Κώδικα, Κώδικας Ποινικής Δικονομίας και Κώδικας Πολιτικής Δικονομίας, κληρονομιά της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, που συντελούν στις δυσλειτουργίες της απονομής της δικαιοσύνης. Επίσης πρέπει να ρυθμιστούν τα διοικητικά θέματα που αφορούν τη λειτουργία της δικαιοσύνης και τη συνεργασία με τις άλλες εξουσίες και αρχές.
Τελικός όμως κριτής όλων των μεταρρυθμίσεων που θα προωθηθούν από τη κυβέρνηση σε όλους τους τομείς είναι η ανεξάρτητη δικαιοσύνη κατά τον έλεγχο της συνταγματικότητας τους.
Τα προβλήματα της Υγείας που ταλαιπωρούν τους πολίτες μπορούν να επιλυθούν με τη εξεύρεση και διάθεση των αναγκαίων πιστώσεων και πρόσληψη του ελλείποντος ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού, που εξαρτάται από την έγκριση της Ε.Ε., την αναδιάρθρωση και πλήρη στελέχωση του ΕΣΥ, που λόγω της καλής πορείας της οικονομίας μπορούν να εξευρεθούν οι αναγκαίες πιστώσεις.
Για τον έλεγχο της διαφθοράς ,τα λεγόμενα «φακελάκια», πρέπει να ενεργοποιηθούν οι εν υπνώσει ελεγκτικοί μηχανισμοί. Το θέμα όμως της έλλειψης ορισμένων φαρμάκων από την αγορά, που οφείλεται στο ότι οι φαρμακέμποροι για να επιτύχουν καλύτερες τιμές τα εξάγουν, λόγω της ελευθερίας του εμπορίου, λύνεται μόνο συναινετικά.
Τα θέματα της Δημόσιας Διοίκησης είναι πολλά και ποικίλα, που λόγω του ισχυρού συνδικαλισμού της ΑΔΕΔΥ δεν μπορούν να λυθούν μονομερώς. Τα κυριότερα είναι το πελατειακό κράτος και οι επιλογές των προϊσταμένων των υπηρεσιών με πολιτικά και όχι αξιοκρατικά κριτήρια, η έλλειψη πραγματικής αξιολόγησης των Δημοσίων Υπαλλήλων (ΔΥ), γιατί όλοι οι ΔΥ έχουν βαθμολογηθεί ως εξαίρετοι, η έλλειψη εσωτερικού ελέγχου και η έλλειψη πειθαρχικού ελέγχου και η επιβολή πειθαρχικών κυρώσεων, όπως και η διαφοροποίηση της λειτουργίας των δημοσίων υπηρεσιών στο κέντρο σε σχέση με την επαρχία, η ανέλεγκτη λειτουργία των κάποιων ΟΤΑ κλπ.
Ως προς τη βαθμολογία των ΔΥ: Το 2013 επί θητείας του Πρωθυπουργού ως Υπουργού Διοικητικής Μεταρρύθμισης θεσπίστηκε η κατά ποσοστά βαθμολογία των ΔΥ δηλαδή μόνο το 15% μπορούσε να βαθμολογηθεί ως άριστο, κλπ και ποσοστό 15% κάτω από τη βάση. Το σχέδιο αυτό αξιολόγησης των ΔΥ προκάλεσε τη μεγάλη αντίδραση τους και δεν εφαρμόστηκε, ενώ ο Πρωθυπουργός υπέστη πολιτικό κόστος.
Πιστεύω όμως ότι το σχέδιο αυτό κινείτο προς τη σωστή κατεύθυνση για την αξιολόγηση των ΔΥ και πρέπει να θεσπισθεί εκ νέου. Ως προς τον έλεγχο των ΔΥ για κακοδιοίκηση και διαφθορά αρμόδιοι είναι προϊστάμενοι των δημοσίων υπηρεσιών και η Εθνική Αρχή Διαφάνειας (ΕΑΔ), που δεν δημοσιοποιεί τα πορίσματα της.
Σαφώς πρέπει να εντατικοποιηθούν οι έλεγχοι και να ανακοινώνονται οι πειθαρχικές ποινές των ΔΥ για λόγους γενικής πρόληψης.
Ως προς τη δημόσια ασφάλεια. Οι κίνδυνοι που πρέπει να αντιμετωπίσει ο νέος Υπουργός είναι:
α) το μεταναστευτικό και η εγκληματικότητα των παρανόμων μεταναστών
β) η εγκληματικότητα του διεθνούς εγκλήματος με το εμπόριο των ναρκωτικών ουσιών, το λαθρεμπόριο των υγρών καυσίμων, τσιγάρων, τράφικινγκ –γυναικών, που ξεκαθαρίζουν τους μεταξύ τους λογαριασμούς με εισαγωγή δολοφόνων οι οποίοι δεν συλλαμβάνονται ποτέ
γ) την εγκληματικότητα του υπόκοσμου, που πουλάει προστασία και τους ιθύνοντες τους ξέρουν όλοι αλλά δεν τους ενοχλούν και
δ) τη μικρή εγκληματικότητα από αλλοδαπούς και συγκεκριμένη κοινωνική ομάδα που διαπράττουν κλοπές, συλλαμβάνονται παραπέμπονται στην αυτόφωρη διαδικασία,ζητούν αναβολή αφήνονται ελεύθεροι για να συνεχίσουν τη δράση τους.
Για την αντιμετώπιση των παραπάνω δεν επαρκεί μόνο η αστυνομική δύναμη, που ένα μεγάλο μέρος της έχει διατεθεί για τη προστασία ευπαθών στόχων, αλλά απαιτείται η λήψη κοινωνικών μέτρων και η συνεργασία όλων των αρχών και της δικαιοσύνης για τη εξάλειψη των αιτιών της εγκληματικότητας.
Στην όλοι προσπάθεια υπάρχουν αφενός εγγενείς δυσχέρειες από μη «καθαρούς» αστυνομικούς, όπως προκύπτει από τον φάκελο με 200 περιπτώσεις ύποπτης συνεργασίας αστυνομικών και δικαστικών, που το 2020 ο τότε Υπουργός Προστασίας του Πολίτη Χρυσοχοΐδης παρέδωσε στον τότε Εισαγγελέα ΑΠ και ακόμα διερευνάται, αφετέρου η ανάγκη φθηνού εργατικού δυναμικού που καλύπτεται από παράνομους μετανάστες.
΄Ολη η κοινωνία περιμένει στις πρώτες 100 ημέρες η νέα κυβέρνηση να αντιμετωπίσει με επιτυχία κάποια από τα προβλήματα αυτά χωρίς να υπολογίζει το πολιτικό κόστος και τη σύγκρουση με το βαθύ κράτος.
***
Λέανδρος Τ.Ρακιντζής - Αρεοπαγίτης ε.τ.