Μια πρόσφατη μελέτη από το Πανεπιστήμιο του Έξετερ και το Πανεπιστήμιο του Μάαστριχτ που δημοσιεύτηκε στο JAMA Neurology εντόπισε μερικούς από τους παράγοντες που μπορούν να οδηγήσουν σε πρώιμες περιπτώσεις άνοιας – μερικοί από τους οποίους μπορεί να μας εκπλήξουν.
Τα δεδομένα ανέλυσαν τις συμπεριφορές περισσότερων από 350.000 συμμετεχόντων κάτω των 65 ετών σε όλο το Ηνωμένο Βασίλειο για την αξιολόγηση της άνοιας πρώιμης έναρξης (ΑΠΕ), η οποία εμφανίζεται πριν από την ηλικία των 65 ετών, Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι υπάρχουν 15 κοινά ζητήματα που μπορούν να συμβάλουν στην πρώιμη ανάπτυξη της πάθησης. Μερικά έχουν να κάνουν με τη γενετική και άλλα στοιχεία εκτός του ελέγχου μας, αλλά πολλά άλλα μπορούν να τροποποιηθούν.
Η μελέτη έχει νόημα για τους ειδικούς επειδή «εξετάζει τους παράγοντες κινδύνου άνοιας πρώιμης έναρξης με τρόπο που είχε γίνει μόνο σε άνοιες όψιμης έναρξης στο παρελθόν», σύμφωνα με τον δρ Κέβιν Μπίκαρτ, επίκουρο καθηγητή νευρολογίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια - Ιατρική Σχολή David Geffen Health του Λος Άντζελες.
Η μελέτη περιλαμβάνει «ένα πολύ μεγάλο δείγμα που παρακολουθήθηκε προοπτικά από την υγιή βασική ”γραμμή” έως τη διάγνωση άνοιας με πολλές συλλογές δεδομένων».
Ιδού τι πρέπει να γνωρίζουμε:
Οι μεγαλύτεροι παράγοντες κινδύνου για άνοια πρώιμης έναρξης:
Η μεγάλης κλίμακας μελέτη εξέτασε 39 πιθανούς παράγοντες κινδύνου και διαπίστωσε ότι 15 από αυτούς έκαναν τη μεγαλύτερη διαφορά όσον αφορά την ανάπτυξη άνοιας πριν από την ηλικία των 65 ετών. Αυτοί περιλαμβάνουν:
1. Κοινωνική απομόνωση
2. Κατώτερη κλασσική εκπαίδευση
3. Χαμηλότερη κοινωνικοοικονομική κατάσταση
4. Μεταφορά δύο αντιγράφων του γονιδίου APOE (δείκτης που επηρεάζει τον κίνδυνο Αλτσχάιμερ)
5. Ανεπάρκεια βιταμίνης D
6. Πρόβλημα ακοής
7. Διαταραχή χρήσης αλκοόλ
8. Αποχή από τη χρήση αλκοόλ
9. Κατάθλιψη
10. Υψηλά επίπεδα C-αντιδρώσας πρωτεΐνης
11. Χαμηλότερη δύναμη αδράγματος χεριού (σωματική αδυναμία)
12. Ορθοστατική υπόταση (μια μορφή χαμηλής αρτηριακής πίεσης)
13. Εγκεφαλικά επεισόδια
14. Διαβήτης
15. Καρδιακή ασθένεια
Αν και ορισμένοι αναγνωρισμένοι κίνδυνοι είναι εκτός ελέγχου πολλών ανθρώπων - όπως το να είμαστε φορέας του γονιδίου APOE ή η κοινωνικοοικονομική μας κατάσταση - άλλοι μπορούν να αντιμετωπιστούν μέσω αλλαγών στον τρόπο ζωής μας.
Τι μπορούμε να κάνουμε για να μειώσουμε τον κίνδυνο άνοιας πρώιμης έναρξης
Συνολικά, τα αποτελέσματα της μελέτης είναι συνεπή με αυτά που οι ειδικοί γιατροί συμβουλεύουν τους ασθενείς εδώ και χρόνια.
Ο δρ Αρμάν Φεσαράκι - Ζάντεχ, επίκουρος καθηγητής ψυχιατρικής και νευρολογίας στο Yale School of Medicine, συνέστησε τρία «μέτρα όσον αφορά στον τρόπο ζωής» που οι άνθρωποι καλό είναι να λάβουν υπόψη όταν προσπαθούν να μειώσουν τον κίνδυνο άνοιας πρώιμης έναρξης – ξεκινώντας με σωματική άσκηση .
«Μια ενεργή καθημερινή πρακτική άσκησης μπορεί να έχει εκτεταμένα οφέλη, τα οποία περιλαμβάνουν ενισχυμένη νευρογνωστική λειτουργία», λέει ο τελευταίος, προσθέτοντας ότι η σωματική δραστηριότητα μπορεί να ενισχύσει τη νευρογένεση (το σχηματισμό νέων νευρώνων και συνάψεων), την αγγειογένεση (τη δημιουργία νέων αιμοφόρων αγγείων ) ενώ παρέχει επίσης εγγενή οφέλη για τη διάθεση.
Στη συνέχεια, ας επικεντρωθούμε στην κατανάλωση θρεπτικών τροφών. Ο ίδιος υπερασπίστηκε την μεσογειακή διατροφή, αναφέροντας τα καλά τεκμηριωμένα οφέλη της.
«Αυτή η διατροφική πρακτική, η οποία περιλαμβάνει ομάδες τροφίμων όπως πράσινα φυλλώδη λαχανικά, ελαιόλαδο, σολομό και βατόμουρα είναι πλούσια σε βιταμίνες, ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, καθώς και αντιοξειδωτικά – όλοι οι νευροπροστατευτικοί παράγοντες», εξήγησε.
Ο ίδιος συνέστησε τη γνωστική διέγερση, τη διάθεση και την κοινωνική διέγερση για να διατηρήσουμε το μυαλό μας «αιχμηρό».
Για τη γνωστική διέγερση, αυτό θα μπορούσε να είναι η εκμάθηση μιας νέας γλώσσας ή η παρακολούθηση σεμιναρίου, ακρόαση μουσικής ή χορού. Βασικά, οτιδήποτε απασχολεί το μυαλό μας θα το βοηθήσει να παραμείνει υγιές. Η διέγερση της διάθεσης, από την άλλη πλευρά, σχετίζεται με πρακτικές μείωσης του στρες, «όπως η επίγνωση και η γιόγκα», λέει πάντα ο ίδιος.
Όσο για την κοινωνική διέγερση, είναι πολύ απλό: Ας προσπαθήσουμε να συνδεθούμε με άλλους ανθρώπους δια ζώσης και να μιλήσουμε μαζί τους όσο το δυνατόν περισσότερο. «Στην εποχή της πανδημίας και τώρα μετά την πανδημία, οι ποιοτικές κοινωνικές συνδέσεις θα πρέπει να ενθαρρύνονται και να εφαρμόζονται όλο και περισσότερο», καταλήγει ο δρ Αρμάν Φεσαράκι - Ζάντεχ.
Αν και αυτές οι συνήθειες δεν καλύπτουν ολόκληρη τη λίστα των παραγόντων κινδύνου άνοιας, είναι μια αρκετά καλή αρχή.