Είναι σίγουρο ότι οι περισσότεροι από εμάς έχουμε βρεθεί αντιμέτωποι με αδιάκριτες ερωτήσεις: Γιατί εξακολουθείς να εργάζεσαι, δεν θα έπρεπε ήδη να έχεις συνταξιοδοτηθεί; Γιατί δεν έχεις σχέση; Πώς γίνεται να είσαι ακόμα άνεργος; Δεν θα κάνεις δεύτερο παιδί; Δεν νιώθει το παιδί σου μοναξιά χωρίς αδελφάκι; Και τι θα συμβεί όταν εσύ και ο σύζυγος σου φύγετε από τη ζωή και μείνει το παιδί σου χωρίς οικογένεια; Ερωτήσεις σαν τις παραπάνω και άλλες παρόμοιες, που μας φέρνουν σε δύσκολη θέση, επαναλαμβάνονται σταθερά σε κοινωνικές συναναστροφές.
Πρόκειται για ερωτήσεις που αποτελούν συχνά μία τακτική την οποία ακολουθούν όσοι θέλουν να μοιραστούν τις δικές τους απόψεις, σημειώνει ο Scott Shigeoka, συνεργάτης του Greater Good Science Center στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Μπέρκλεϊ και συγγραφέας του βιβλίου «Seek: How Curiosity Can Transform Your Life and Change the World».
Όταν έχεις πραγματική περιέργεια για κάποιον, εξηγεί ο Shigeoka, «το μήνυμα είναι “θέλω να σε καταλάβω”». Όταν όμως οι άλλοι κάνουν ερωτήσεις με κάποιο σκοπό, με ατζέντα, χρησιμοποιούν κάτι που ο ίδιος αποκαλεί «επιθετική περιέργεια». Σε αυτή την περίπτωση «λένε, θέλω να σε αλλάξω».
Πώς μπορούμε να διαχειριστούμε τόσο άβολες καταστάσεις;
Μην ξεχνάμε: Δεν οφείλουμε απάντηση σε κανέναν
Πρώτα, «πάρτε μια στιγμή για να συντονιστείτε με τον εαυτό σας και να δείτε αν θέλετε να απαντήσετε σε αυτή την ερώτηση», προτείνει η Adia Gooden, κλινική ψυχολόγος με έδρα το Σικάγο.
«Υπάρχουν κοινωνικές νόρμες γύρω από το θέμα -αν κάποιος μας κάνει μια ερώτηση, απαντάμε». Αλλά έχουμε το δικαίωμα να επιλέξουμε τι θα μοιραστούμε και με ποιον, «επειδή συχνά οι απαντήσεις είναι πολύ προσωπικές». Ένα χρήσιμο μάντρα είναι εκείνη τη στιγμή να πούμε στον εαυτό μας «Είναι σαφές ότι η ερώτηση με έκανε να νιώσω άβολα και δεν είμαι υποχρεωμένος να απαντήσω», προσθέτει η Gooden.
«Θα προτιμούσα να μη μιλήσω γι′ αυτό»
Ο Karthik Gunnia, επίκουρος καθηγητής εφαρμοσμένης ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, δίνει τη δική του απάντηση όσον αφορά τις αδιάκριτες ερωτήσεις.
Με ήρεμο, ουδέτερο τόνο, απλά πείτε: «Θα προτιμούσα να μη μιλήσω γι′ αυτό». Στον Dr. Gunnia αρέσει αυτή η φράση επειδή μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε πολλά διαφορετικά περιβάλλοντα, θέτει ένα όριο «και σε κάνει να νιώθεις λιγότερο ευάλωτος από το να πεις “Αυτό είναι προσωπικό” ή “Νιώθω άβολα”», όπως εξηγεί.
Επίσης, δεν χρειάζεται να τελειώσει η συζήτηση. Ο Dr. Gunnia συστήνει να συνεχίσουμε λέγοντας κάτι όπως «… αλλά θα ήθελα να μοιραστώ την αστεία ιστορία που συνέβη πρόσφατα». Με αυτόν τον τρόπο δεν απορρίπτουμε το άτομο, τον συνομιλητή, αλλά μόνο το θέμα και προτείνει να πούμε με έμφαση: «Ευχαριστώ για το ενδιαφέρον σου, το εκτιμώ. Είμαι μια χαρά».
Εάν αποφασίσουμε να απαντήσουμε, το κάνουμε με τους δικούς μας όρους
Οι παρεμβατικού χαρακτήρα ερωτήσεις από φίλους και μέλη της οικογένειας μπορεί να είναι εξοργιστικές, δηλώνει η Niro Feliciano, ψυχοθεραπεύτρια και συγγραφέας του βιβλίου «This Book Won’t Make You Happy: Eight Keys to Finding True Contentment».
Για να διαχειριστούμε τα συναισθήματά μας όταν μας κάνουν τέτοιες ερωτήσεις, παίρνουμε μια βαθιά ανάσα με παρατεταμένη εκπνοή, πρακτική που σύμφωνα με έρευνες μπορεί να μειώσει το στρες και να μας βοηθήσει να πάρουμε καλύτερες αποφάσεις, λέει η Feliciano.
Εάν αποφασίσουμε να απαντήσουμε, να είμαστε σύντομοι. Και στην περίπτωση που ένα αγαπημένο πρόσωπο μας κάνει την ίδια ερώτηση κάθε φορά που το συναντάμε, η Feliciano προτείνει, εάν μπορούμε, να αποφύγουμε εκείνη τη στιγμή την αντιπαράθεση, ειδικά αν βρισκόμαστε σε κάποια συγκέντρωση. «Μπορεί να επηρεάσει το υπόλοιπο της βραδιάς σας και δεν αξίζει. Κι αυτοί δεν δικαιούνται να έχουν τέτοια δύναμη», υπογραμμίζει η Feliciano.
Αντ′ αυτού, «μπορείτε να πείτε, “αυτό είναι ένα πολύ σημαντικό ζήτημα για μένα, οπότε αν θέλεις, ας βρούμε χρόνο μια άλλη στιγμή να μιλήσουμε γι’ αυτό τηλεφωνικά». Με αυτόν τον τρόπο, «θα πρέπει να καταβάλλουν προσπάθεια, αν θέλουν πραγματικά να ασχοληθούν και αν έρχονται με καλές προθέσεις». Στη συνέχεια, μπορεί να ακολουθήσει μια ειλικρινής συζήτηση. «Προσπαθήστε να φτάσετε στα κίνητρά τους», προσθέτει. «Μπορείτε να πείτε: ‘Τι σε κάνει να με ρωτάς γι’ αυτό; Τι σε ανησυχεί για μένα;”».
Οι ερωτήσεις πιθανώς δεν θα σταματήσουν ποτέ, αλλά μπορούμε να ελέγξουμε την αντίδρασή μας
Η Feliciano, η οποία είναι Αμερικανίδα από τη Σρι Λάνκα, εξομολογείται ότι έπρεπε σε όλη της τη ζωή να αντιμετωπίζει αδιάκριτες ερωτήσεις από την οικογένειά της. «Οι θείες στη Νότια Ασία μπορεί να γίνουν αδίστακτες», όπως λέει. Αλλά έμαθε να το αντιμετωπίζει με χιούμορ, επειδή «δεν σταματάει ποτέ».
Στις οικογενειακές συγκεντρώσεις, τη ρωτούσαν συνεχώς πότε θα παντρευτεί και αφού παντρεύτηκε, άρχισαν οι ερωτήσεις για την εγκυμοσύνη. Μετά το τέταρτο παιδί της, τη «ρωτούσαν: “Πότε θα σταματήσεις να κάνεις παιδιά;”». Οπότε καταλήγει ότι αν το άτομο που μας κάνει τέτοιες ερωτήσεις είναι κάποιος που νοιάζεται πραγματικά για εμάς αλλά το κάνει από υπερβάλλοντα ζήλο, ας προσπαθήσουμε, αν μπορούμε, να είμαστε μαζί του λίγο επιεικείς.
Με πληροφορίες από New York Times