Δυστυχισμένε μου λαέ καλέ και αγαπημένε.
Πάντα ευκολόπιστε και πάντα προδομένε.
Δ. Σολωμός
Η ανακοίνωση του αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, για αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων από τη ΒΑ Συρία και η ταυτόχρονη είδησης της προαποφασισμένης τουρκικής εισβολής στην κουρδική περιοχή, έγινε δεκτή με θυμό και οργή από τους Κούρδους. Χαρακτηρίστηκε ως μία «πισώπλατη μαχαίρια» των ΗΠΑ στους αξιόπιστους συμμάχους στον πόλεμο κατά του Ισλαμικού Κράτους αφού είναι σαφές πως οι στρατιωτικές επιχειρήσεις της Τουρκίας έχουν ως ξεκάθαρο στόχο τους Κούρδους.
Αυτή όμως, δεν είναι η πρώτη φορά που οι Αμερικανοί προδίδουν τους Κούρδους. Σε σχετικό ρεπορτάζ του ερευνητή δημοσιογράφου Τζον Σουάρτζ, στο The Intercept παρουσιάζονται αναλυτικά οι άλλες επτά φορές που οι ΗΠΑ «πούλησαν» τους Κούρδους αφού πρώτα τους εξόπλισαν και τους χρησιμοποίησαν κατά εχθρών τους στη Μέση Ανατολή.
1. Ο κουρδικός εθνικισμός αναπτύχθηκε, όπως και οι περισσότεροι, περί το τέλος του 18ου αιώνα. Με την κατάρρευση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας οι Κούρδοι πίστεψαν πως ήταν η κατάλληλη περίοδος για να διεκδικήσουν την δημιουργία ενός ανεξάρτητου κράτους. Η Συνθήκη των Σεβρών με τις αλλαγές που επέφερε άφηνε ένα περιθώριο για τη δημιουργία του Κουρδιστάν. Οι Τούρκοι αντέδρασαν σφόδρα και με τη βοήθεια και των ΗΠΑ όταν το 1923 υπεγράφη η Συνθήκη της Λωζάνης τα πράγματα άλλαξαν. Γάλλοι και Άγγλοι, ενεργώντας βάσει των δικών τους συμφερόντων στη Μέση Ανατολή φρόντισαν για την δημιουργία της Συρίας και του Ιράκ, όπως τις γνωρίζουμε σήμερα, αλλά κάθε «παράθυρο» για τη σύσταση ενός ανεξάρτητου Κουρδιστάν εξαφανίστηκε.
Αυτή, ήταν η πρώτη και η μικρότερη, προδοσία των ΗΠΑ απέναντι στους Κούρδους καθώς πρωταγωνιστικό ρόλο σε τέτοιου είδους μηχανορραφίες είχαν ακόμη οι Βρετανοί οι οποίοι συνέθλιψαν το βραχύβιο βασίλειο του Κουρδιστάν στο Ιράκ στις αρχές της δεκαετίας του 1920. Λίγα χρόνια αργότερα βέβαια είδαν θετικά τη δημιουργία της κουρδικής «Δημοκρατίας του Αραράτ» εντός της τουρκικής επικράτειας αλλά αποδείχθηκε ότι οι Τούρκοι ήταν πιο σημαντικοί για τους Βρετανούς απ′ ό,τι οι Κούρδοι, οπότε το Ηνωμένο Βασίλειο έδωσε το πράσινο φως στην Άγκυρα να σβήσει από τον χάρτη τη νέα Δημοκρατία.
Τέτοιου είδους ενέργειες- και όχι μόνο στην περίπτωση των Κούρδων- έκαναν πολλούς να αναφέρονται στην τότε κραταιή βρετανική αυτοκρατορία ως «η άπιστη Αλβιώνα».
Τα επόμενα χρόνια, την σκυτάλη την πήραν οι ΗΠΑ.
2. Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, οι Η.Π.Α ήταν αυτές που κινούσαν τα νήματα στη Μέση Ανατολή. Εξόπλισαν τους Κούρδους του Ιράκ επί διακυβέρνησης του Αμπντέλ Καρίμ Κασέμ (1958-1963) και τους έστρεψαν εναντίον του καθώς δεν εξυπηρετούσε τα συμφέροντα τους. Στη συνέχεια η Ουάσινγκτον παρείχε υποστήριξη στο πραξικόπημα του 1963 πότε και αρχίζει να ακούγεται έντονα για πρώτη φορά το όνομα του νεαρού τότε, Σαντάμ Χουσεϊν. Ο Κασεμ απομακρύνεται από την εξουσία αλλά οι Κούρδοι δεν ανταμείβονται. Αντιθέτως, κόβεται η αμερικανική βοήθεια και ήταν οι ΗΠΑ αυτές που έδωσαν στο νέο καθεστώς βόμβες ναπάλμ οι οποίες χρησιμοποιήθηκαν κατά των Κούρδων, όπως γράφει στο βιβλίο του «Web of deceit», ο βραβευμένος Καναδός δημοσιογράφος Μπάρι Λάντο.
3. Τη δεκαετία του 1970, η ιρακινή κυβέρνηση είχε μπει στη σφαίρα επιρροής της Σοβιετικής Ένωσης. Η κυβέρνηση Νίξον (οπότε ο Χένρι Κίσινγκερ ήταν υπουργός Εξωτερικών και σύμβουλος εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ) κατέστρωσε ένα σχέδιο σε συνεργασία με το Ιράν (τότε σύμμαχός των ΗΠΑ και υπό τη διακυβέρνηση του Σάχη) και εξόπλισε ξανά τους Κούρδους του Ιράκ. Στόχος βέβαια δεν ήταν να κερδίσουν κάτι από αυτό οι Κούρδοι, αφού τότε θα υπήρχε κίνδυνος να ξεσηκωθούν και οι ομοεθνείς τους που ζούσαν στο Ιράν. Στόχος ήταν μόνο να πληγεί ο ιρακινή κυβέρνηση. Αλλά όπως αναφέρεται σε μια έκθεση του Κογκρέσου: «Η πολιτική μας δεν έγινε σαφής στους “πελάτες μας”, οι οποίοι ενθαρρύνθηκαν και συνέχισαν να αγωνίζονται. Ακόμα και στο πλαίσιο της συγκεκαλυμμένης δράσης, ήταν τελικά μια κυνική επιχείρηση».
Στη συνέχεια, οι ΗΠΑ υπέγραψαν συμφωνίες με τον Σάχη και τον Σαντάμ δεσμευόμενες να αποσύρουν τη βοήθεια στους Κούρδους. Ο ιρακινός στρατός κινήθηκε προς τις βόρειες περιοχές της χώρας όπου μέχρι σήμερα ζουν συμπαγείς κουρδικοί πληθυσμοί. Ακολούθησε σφαγή, με χιλιάδες θύματα ενώ οι ΗΠΑ αδιαφορούσαν για τις απελπισμένες εκκλήσεις για βοήθεια από τους Κούρδους συμμάχους τους. Ερωτηθείς, ο Κίσινγκερ εξήγησε με μια φράση τη θέση των ΗΠΑ: «η συγκεκαλυμμένη δράση δεν πρέπει να συγχέεται με την ιεραποστολική εργασία».
4. Τη δεκαετία του 1980, η ιρακινή κυβέρνηση προχώρησε σε νέες εκκαθαριστικές επιχειρήσεις σε βάρος των Κούρδων και υπήρξαν εκτενείς αναφορές για χρήση χημικών όπλων. Η κυβέρνηση Ρίγκαν γνώριζε καλά πως ο Σαντάμ έκανε χρήση αερίου νεύρων αλλά επειδή εξυπηρετούσε τα αμερικανικά συμφέροντα η στάση της Βαγδάτης κατά της Τεχεράνης, αντιτάχθηκε σε κάθε προσπάθεια του Κογκρέσου να επιβάλει κυρώσεις στο Ιράκ.
Τα αμερικανικά ΜΜΕ επίσης αδιαφόρησαν επίσης και εναρμονίστηκαν με τη γραμμή Ρίγκαν. Όπως γράφει η Σαμάνθα Πάουερ, πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στον ΟΗΕ στο βιβλίο της «Α problem from hell» (Ένα πρόβλημα από την κόλαση), όταν ένας δημοσιογράφος τη Washington Post προσπάθησε να πείσει τη διεύθυνση της εφημερίδας να δημοσιεύσουν μια φωτογραφία ενός νεκρού Κούρδου που σκοτώθηκε κατόπιν χρήσης χημικών όπλων η απάντηση που έλαβε ήταν: «Και ποιος νοιάζεται;».
5. Όταν οι ΗΠΑ βομβάρδιζαν το Ιράκ το 1991, κατά τη διάρκεια του πρώτου Πολέμου του Κόλπου, ο πρόεδρος Τζορτζ Μπους ο πρεσβύτερος καλούσε τον στρατό και τους πολίτες του Ιράκ να πάρουν τα πράγματα στα χέρια τους και «να αναγκάσουν τον δικτάτορα Σαντάμ Χουσείν να παραδώσει την εξουσία». Τόσο οι σιίτες του Ιράκ όσο και οι Κούρδοι ανταποκρίθηκαν.
Ο Μπους όμως δεν ήταν και τόσο ειλικρινής. Γιατί όταν ο ιρακινός στρατός αποδεκάτιζε όσους κινούνταν κατά του καθεστώτος, μεταξύ αυτών και οι Κούρδοι, ο αμερικανικός στρατός έμεινε άπραγος.
Γιατί; Σύμφωνα με τον αρθρογράφο των New York Times, Τόμας Φρίμαν «Ο κ.Μπους δεν υποστήριξε ποτέ τον επανάσταση των Κούρδων και Σιιτών κατά του Σαντάμ όπως δεν υποστήριξε γενικότερα κανένα δημοκρατικό κίνημα στο Ιράκ» επειδή η «σιδηρά γροθιά του Σαντάμ ήταν αυτή που κρατούσε ενωμένη τη χώρα, προς ικανοποίηση των συμμάχων των ΗΠΑ, Τουρκία και Σαουδική Αραβία». Αυτό που ήθελαν οι ΗΠΑ, δεν ήταν να πάρει τα ηνία ο λαός, οι απλοί πολίτες, αλλά ο στρατός. Έτσι, όπως εξηγεί ο Φρίμαν η Ουάσινγκτον θα τα είχε όλα. «Μια χούντα με σιδηρά γροθιά αλλά χωρίς των Σαντάμ Χουσεϊν».
6. Οι Κούρδοι του Ιράκ όμως, που πέθαιναν πολεμώντας την στρατιωτική μηχανή του Σαντάμ, κέρδισαν τη συμπάθεια ακόμη και των Αμερικανών. Εξάλλου ο πόλεμος πλέον, με τη βοήθεια της τηλεόρασης, είχε μπει σε κάθε σπίτι. Ο Μπους έπρεπε να κάνει κάτι. Τελικά οι ΗΠΑ υποστήριξαν μια πρωτοβουλία τη Βρετανίας για την προστασία των Κούρδων στο Ιράκ.
Επί προεδρίας του Μπιλ Κλίτον επίσης τη δεκαετία του 1990, οι Κούρδοι του Ιράκ ήταν οι «καλοί Κουρδοι». Γιατί διώκονταν από το ιρακινό καθεστώς, που ήταν εχθρός των ΗΠΑ και άξιζαν της συμπάθειας των Αμερικανών. Οι Κούρδοι όμως από την άλλη πλευρά των συνόρων, στην Τουρκία, που είχαν επίσης αρχίσει να ξεσηκώνονται δεν είχαν τη συμπάθεια των ΗΠΑ αφού συνιστούσαν απειλή για την σύμμαχό τους, την Άγκυρα.
Έτσι οι ΗΠΑ έστειλαν βαρύ στρατιωτικό εξοπλισμό στην Τουρκία ο οποίος χρησιμοποιήθηκε, εν γνώσει της Ουάσινγκτον, κατά των Κόυρδων. Χιλιάδες σκοτώθηκαν, χωριά και πόλεις καταστράφηκαν. Κάποιοι έκαναν λόγο εκείνην εποχή για μια από τις χειρότερες εθνοκαθάρσεις της δεκαετίας.
7. Πριν τον δεύτερο πόλεμο στο Ιράκ το 2003, άρχισαν να υψώνονται φωνές που υποστήριζαν πως η Δύση πρέπει να βοηθήσει τους Κούρδους. Αντίθετα, ο πληροφοριοδότης του Pentagon Papers, Ντάνιελ Έλσμπεργκ υποστήριζε πως οι Κουρδοι «έχουν κάθε λόγο να πιστεύουν ότι θα προδοθούν ξανά από τις Ηνωμένες Πολιτείες, όπως έχει γίνει ξανά και ξανά στο παρελθόν» τονίζοντας πως ο ρόλος της Τουρκίας στον πόλεμο σίγουρα δεν μπορεί να καθησυχάζει τους Κούρδους.
Ο Έλμπεργκ είχε δίκιο. Η ημι-αυτονομία των Κούρδων του Ιράκ μετά τον πόλεμο προκάλεσε έντονη νευρικότητα στην Τουρκία. Το 2007, οι Η.Π.Α. επέτρεψαν στην Άγκυρα να πραγματοποιήσει ένα μπαράζ βομβαρδισμών κατά των Κούρδων του Ιράκ.
Και τώρα οι Κούρδοι της Συρίας και του Ιράκ, οι θρυλικοί πια Πεσμεργκά («αυτοί που αντικρίζουν τον θάνατο») που πρώτοι αντιστάθηκαν στις δυνάμεις του Ισλαμικού Κράτους όταν η Δύση αδιαφορούσε για τον κίνδυνο, εκείνοι που αποτέλεσαν τον πιο αξιόπιστο σύμμαχο των ΗΠΑ στην πολυετή και αιματηρή μάχη για να «τελειώσει» το αυτο-αποκαλούμενο Χαλιφάτο, προδόθηκαν για μια ακόμη φορά από τις ΗΠΑ με απόφαση Τραμπ.