Στρατηγική στροφή επενδύσεων εκατομμυρίων ευρώ προς τη βιομηχανία. Σύνδεση των Πανεπιστημίων με την αγορά εργασίας. Κίνητρα για επιστροφή των νέων στην Ελλάδα που ξαναγυρίζει στην παραγωγή. Η μονοκαλλιέργεια του τουρισμού δεν αρκεί. Το ρόλο που θα παίξουν οι Αμερικανοί στις επενδύσεις. Ο Υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Άδωνις Γεωργιάδης, συμφωνεί ότι, ναι, οι Αμερικανοί ξανάρχονται…
Κύριε υπουργέ, έχετε, ίσως, ένα χαρτοφυλάκιο στο οποίο βασίζονται οι ελπίδες, αν όχι όλων, τουλάχιστον των περισσότερων, για μια διαφορετική Ελλάδα. Συμφωνείτε;
Ο στόχος της οικονομικής ανάπτυξης της χώρας και της προσέλκυσης επενδύσεων, είναι ένας εθνικός στόχος. Αν δεν τα καταφέρουμε, προφανώς η ζωή των Ελλήνων πολιτών δεν θα γίνει καλύτερη. Αλλά θέλω να σας πω, ότι η επίτευξη του στόχου αυτού εξαρτάται από πολλά περισσότερα χαρτοφυλάκια, από έναν υπουργό.
Η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, και πριν τις εκλογές, είχε σηκώσει ως σημαία την επένδυση στο Ελληνικό. Τελικά, οι διαδικασίες προχωρούν. Το έργο, ωστόσο, δεν προλαβαίνει να ολοκληρωθεί στο διάστημα της θητείας της σημερινής κυβέρνησης. Είστε βέβαιος ότι δεν θα σκαλώσει στη συνέχεια. Ότι θα ολοκληρωθεί όπως επιθυμείτε ως κυβέρνηση;
Η πρώτη φάση του έργου, βάσει του master plan, είναι 3,5 χρόνια μετά την έναρξή του. Άρα, όταν θα έχουμε τις επόμενες εθνικές εκλογές, δηλαδή τον Ιούλιο του 2023, θα είναι εμφανής η πρόοδος και θα είμαστε σχεδόν αν όχι στη λήξη, να λείπουν κάποιοι μήνες για τα εγκαίνια της πρώτης του φάσης. Συνεπώς, είμαι απολύτως αισιόδοξος ότι όταν θα φθάνουμε στις επόμενες εθνικές εκλογές, δια γυμνού οφθαλμού θα μπορούν οι Έλληνες να βλέπουν την πρόοδο. Τώρα, αν θα σκαλώσει, όλα στην Ελλάδα σκαλώνουν, αλλά εδώ είναι οι υπουργοί για να ξεσκαλώνουν.
Θεωρείτε ότι αποτελεί το πλέον εμβληματικό έργο για την Ελλάδα;
Είναι πολύ δύσκολο να βρεις, όχι για την Ελλάδα, αλλά για οποιαδήποτε ευρωπαϊκή χώρα, ένα έργο τέτοιου μεγέθους μέσα σε μια πόλη. Μπορείς να βρεις διάφορες εκτάσεις γης και να κάνεις διάφορα projects, μακριά από τις κατοικημένες, μεγάλες πόλεις, αλλά μέσα σε μια πόλη να βρεις μια έκταση τέτοιους μεγέθους και σε αυτή τη τοποθεσία - διότι προσέξτε στα ακίνητα υπάρχει η περίφημη φράση, το location – δεν γίνεται. Τέτοιο location δεν μπορείς να βρεις εύκολα σε πόλη, γιατί όλες οι άλλες πόλεις που έχουν αναπτυχθεί, έχουν ήδη χτίσει τις προηγούμενες εποχές τα καλά τους οικόπεδα. Η Ελλάδα, για λόγους που δεν είναι της παρούσης, είχε αφήσει ίσως το καλύτερο κομμάτι της χώρας. Διότι μέσα στην Αθήνα, 6.500 στρέμματα, πάνω στη θάλασσα και με τέτοια θάλασσα… τρέλα. Πρόσφατα που είχα πάει με το στρατιωτικό ελικόπτερο στη Σύρο, για την εκδήλωση στο Νεώριο (Ναυπηγεία) με τον Αμερικανό πρέσβη, τράβηξα ένα μικρό βίντεο, γιατί πετάξαμε πολύ κοντά πάνω από το Ελληνικό και είχα πολύ καλή οπτική επαφή. Το έβαλα μετά στα social media, κι όλα τα σχόλια ήταν πώς είναι δυνατό να έχουμε αφήσει 20 χρόνια ένα τέτοιο μέρος αναξιοποίητο. Λοιπόν, λόγω του μεγέθους και της θέσης του, αλλά και λόγω του μεγέθους της επένδυσης που θα ξεπεράσει τα 8 δισ. ευρώ, είναι πρακτικά δύσκολο να βρεις ανάλογο σχέδιο στην Ελλάδα τις επόμενες δεκαετίες. Άρα, είναι εμβληματικό.
Θα υπάρξουν επίσης πολλά ωραία projects, αλλά κανένα αυτού του βεληνεκούς.
Παρατηρούμε επίσης, μεγάλη πρόοδο και στο θέμα των Ναυπηγείων Ελευσίνας. Κι εκεί είστε αισιόδοξος ότι ο επενδυτής θα προχωρήσει ταχύτατα; Θα λάβουν τα χρωστούμενα και οι εργαζόμενοι;
Ολοκληρώσαμε προχθές τη μεταβίβαση. Ήταν το πρώτο milestone κι όχι εύκολο και το αυτονόητο. Μέτοχοι, με πάνω από το 51%, όπως προβλέπει ο νόμος, μεταβίβασαν και με συμβολαιογραφικές πράξεις τις μετοχές τους στην εταιρεία συμφερόντων του κυρίου Ξενοκώστα. Έτσι, πια, έχει ήδη ξεκινήσει το “Due Diligence”. Φαντάζομαι θέλει κάποιους μήνες για να ολοκληρωθεί η διαδικασία. Ήταν μια εταιρεία που είχε μείνει αφρόντιστη πολλά χρόνια κι ήταν μπλεγμένη με πολλά θέματα. Θα φθάσουμε όμως σε ένα ευκρινές αποτέλεσμα σε μερικούς μήνες, το οποίο θα μπορούμε να καταθέσουμε στην DFC (αμερικανική, δημόσια εταιρεία) επισήμως, ώστε να λάβουμε το τελικό clearance και τα χρήματα για να ξεκινήσει η επένδυση. Είμαι αισιόδοξος ότι είμαστε σε πολύ καλό δρόμο. Ξέρετε στην Αμερική, τυγχάνει το project αυτό υποστήριξης και από τα δύο κόμματα, το ρεπουμπλικανικό και το δημοκρατικό κόμμα, άρα είμαι αισιόδοξος ότι και οι αμερικανικές εκλογές δεν θα επηρεάσουν το πρόγραμμα αυτό καθεαυτό. Επίσης, ο πρώτος όρος του σχεδίου εξυγιάνσεως, είναι να λάβουν οι εργαζόμενοι τα χρωστούμενα. Δεν μπορεί να γίνει επένδυση χωρίς αυτό τον όρο.
Με τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά τι γίνεται; Η Ελλάδα διέθετε τεράστια δύναμη στον ναυπηγοεπισκευαστικό τομέα, αλλά περιήλθε στην αφάνεια, Χάθηκαν οι περισσότερες δουλειές.
Τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά είναι αρμοδιότητα του Υπουργείου Οικονομικών. Εμείς έχουμε μια μικρή συναρμοδιότητα. Παρά ταύτα, έχουμε πολύ καλή συνεργασία με τον κύριο Σταϊκούρα. Ο διαγωνισμός προχωράει και πιστεύω μέχρι το τέλος του έτους να έχουμε και αποτέλεσμα.
Η αποκρατικοποίηση 10 σημαντικών λιμένων, μέσω του ΤΑΙΠΕΔ, είναι επίσης στοίχημα της κυβέρνησης. Κι εδώ το αμερικανικό επενδυτικό ενδιαφέρον είναι έκδηλο και ισχυρό. Μπορούμε να ισχυριστούμε ότι οι Αμερικανοί ξανάρχονται, κατά παράφραση της φράσης που χρησιμοποιήθηκε στη γνωστή ελληνική ταινία για τους Γερμανούς;
Νομίζω βάσιμα μπορούμε να πούμε ότι οι Αμερικανοί ξανάρχονται. Οι ΗΠΑ είχαν περάσει μια μεγάλη περίοδο αποεπένδυσης στην Ελλάδα. Είχαν μείνει πολύ πίσω ως επενδυτές στη χώρα μας. Τις είχαν ξεπεράσει η Γερμανία, η Κίνα κι άλλες χώρες. Τώρα νομίζω εκεί στην Αμερική έγινε συνείδηση ότι η Ελλάδα μπορεί να αποδειχθεί σε πολύ κρίσιμη χώρα στην περιοχή και υπό την έννοια αυτή, δείχνουν πολύ μεγάλο ενδιαφέρον. Νομίζω ότι τα επόμενα χρόνια θα έχουμε πολλές αμερικανικές επενδύσεις, όχι μόνο στα λιμάνια και στην Ελευσίνα, αλλά και σε τομείς όπως είναι η ενέργεια και η υψηλή τεχνολογία.
Αυτό θα βοηθήσει γεωστρατηγικά και τη χώρα μας;
Οι σχέσεις Ελλάδας – ΗΠΑ είναι μακροχρόνιες και ακατάληπτες. Εγώ έχω την αμερικανική σημαία στο γραφείο μου, είμαι φανατικός αμερικανόφιλος. Πιστεύω ότι οι ΗΠΑ αποτελούν τη χώρα – σύμβολο του δυτικού κόσμου και της ελευθερίας και υπό την έννοια αυτή δεν έχω κανένα εσωτερικό δίλημμα για το που πρέπει να ανήκει η Ελλάδα. Η Ελλάδα ανήκει στη Δύση και ανήκει στη συμμαχία με τις ΗΠΑ. Το καλό είναι ότι αυτό έχει γίνει συνείδηση στη πλειοψηφία του ελληνικού λαού κι έχει γίνει συνείδηση και στην Ουάσιγκτον. Άρα μπροστά μας έχουμε ένα πολύ λαμπρό μέλλον.
Θέλουμε, επιδιώκουμε επενδυτές και από άλλες χώρες;
Ασφαλώς και θέλουμε. Το πρόβλημα με την Αμερική είναι ότι είχε μείνει πολύ πίσω. Άρα, λέμε να έρθουν για να αποκτήσουμε και μια ισορροπία. Όμως, δεν μπορούμε να αποκλείσουμε κανέναν επενδυτή. Αν εξαιρέσεις κάποια τμήματα στρατηγικής σημασίας που ασφαλώς θα προσέχαμε να τα δώσουμε σε χώρες που δεν θα θέλαμε στο μέλλον να μας φέρουν σε δύσκολη θέση. Η Ελλάδα είναι ανοικτή σε οποιεσδήποτε επενδύσεις. Άλλωστε για την Κίνα, που υπάρχει αυτή η μεγάλη συζήτηση περί επενδύσεων στην Ευρώπη, η Ελλάδα ήταν μια από τις πιο βασικές χώρες που επενδύει.
Έντονη κινητικότητα παρατηρούμε και σε άλλα επενδυτικά έργα που έχουν ενταχθεί στις Στρατηγικές Επενδύσεις. Όλα τουριστικά, όπως και το Ελληνικό, κατ′ ουσίαν.
Δεν είναι όλα τουριστικά. Είναι τα περισσότερα. Έχουμε έργα σε υποδομές, όπως είναι τα φράγματα που φτιάξαμε, έχουμε έργα στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Όμως, πράγματι, ο τουρισμός εξακολουθεί να έχει τη μερίδα του λέοντος. Ακόμα η Ελλάδα στο μυαλό των περισσότερων επενδυτών είναι χώρα για διακοπές. Η βούληση της κυβερνήσεως και όλες οι νομοθετικές πρωτοβουλίες που θα πάρουμε στο επόμενο διάστημα, θα είναι για να βοηθήσουμε και την αναγέννηση της ελληνικής βιομηχανίας. Παραδείγματος χάριν, οι επενδύσει που λέγαμε στα Ναυπηγεία, είναι κομμάτι της ναυπηγικής βιομηχανίας. Η Ελλάδα τη δεκαετία του 80 ήταν υπολογίσιμη δύναμη. Δεν ήταν η πρώτη, αλλά ήταν υπολογίσιμη. Από το 80 και μετά πήραμε τον κατήφορο και φθάσαμε στο σημερινό σημείο που είμαστε σχεδόν αποβιομηχανοποιημένη χώρα. Αυτό πρέπει να αλλάξει.
Ποια θεωρείτε τα πιο σημαντικά έργα που βρήκατε στα συρτάρια;
Όλα τα μεγάλα έργα που βρήκαμε στα συρτάρια, όλα έχουν ξεκολλήσει και έχουν προχωρήσει. Έχουμε Ελληνικό, Κασσιόπη, Ναυπηγεία, Kilada Hills, Mirum. Παρακολουθούμε και την επένδυση στη Φθιώτιδα, όμως είναι ανώριμη. Δεν είναι σε εμάς το πρόβλημα. Ακόμα οι επενδυτές βρίσκονται στο στάδιο της εξεύρεσης χρηματικών πόρων για να φθάσουν στην εξέλιξη του έργου. Όταν θα είναι έτοιμοι, θα τους στηρίξουμε πάρα πολύ. Το θεωρώ πολύ καλό έργο.
Τελευταία, και ειδικά με υγειονομική κρίση του κορονοϊού, που κατέληξε και βαθιά οικονομική πλήττοντας σημαντικά τον τουρισμό, λέγεται ότι πρέπει να σταματήσει η μονοκαλλιέργεια του τουρισμού, που συνεισφέρει στο ένα τέταρτο του ΑΕΠ της χώρας. Θα υπάρξει μια διαφορετική στρατηγική;
Εγώ δεν είμαι κατά του τουρισμού, ούτε να μην έχουμε τουριστική βιομηχανία. Και ευπρόσδεκτη είναι και θέλουμε να αναπτύσσεται. Απλώς δεν θέλουμε μόνο τουριστική βιομηχανία. Άρα, έχουμε ήδη φτιάξει διαχειριστική αρχή μόνο για τη βιομηχανία, που δεν υπήρχε στο παρελθόν. Έχουν περάσει τόσα προγράμματα ΕΣΠΑ και τώρα κατευθύνουμε τα πρώτα 100 εκατ. ευρώ μόνο για τη βιομηχανία. Στο επόμενο διάστημα θα βάλουμε πολλά λεφτά για τη βιομηχανία. Στο πλαίσιο της τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης, της ψηφιοποίησης, της ενέργειας, των νέων τεχνολογιών, όλα αυτά θα ενταχθούν σε άξονες του επόμενου ΕΣΠΑ και θα χρηματοδοτηθούν ανάλογα και πολύ γενναιόδωρα, ώστε να φτιάξουμε βιομηχανική παραγωγή αξιόλογη στην Ελλάδα.
Θα μπορέσει να ξαναδουλέψει ο Έλληνας που έμεινε τα τελευταία χρόνια στο κομμάτι της παροχής υπηρεσιών;
Θα ξαναδουλέψει εφόσον το κράτος φτιάξει το κατάλληλο περιβάλλον. Ένα παράδειγμα. Σήμερα, αν φτιάξεις μια μεγάλη βιομηχανική μονάδα, το πιθανότερο μεγάλο σου πρόβλημα είναι να βρεις το κατάλληλο εργατικό δυναμικό. Είναι γιατί έχουμε πολλού ανθρώπους με πτυχία, αλλά λείπουν από τέτοιες εργασίες, Εμείς θα συνδέσουμε τα πανεπιστήμια με τις βιομηχανίες, Θα πληρώσουμε μαθητεία των αποφοίτων των πανεπιστημίων στις πραγματικές βιομηχανικές μονάδες, για να αποκτούν πραγματική εμπειρία στην πραγματική δουλειά. Οι καλύτεροί μας έχουν φύγει έξω, αλλά με τα κίνητρα που θα δώσουμε θα γυρίζουν μέσα. Έφυγαν διότι δεν είχαν μέλλον στη χώρα.
Αν βάζατε προσωπικά στοίχημα. Ποιο θα ήταν; Ποια επένδυση θα θέλατε να δείτε στη χώρα μας και για να γυρίζω στο αρχικό ερώτημα, ποια Ελλάδα μας ταιριάζει, τελικά;
Με Ελληνικό και Ελευσίνα, έχω κάνει μεγάλα όνειρα για μένα. Θα έχω συμβάλλει κατά τη διάρκεια της θητείας στη μεγαλύτερη τουριστική επένδυση και real estate και στη μεγαλύτερη βιομηχανική. Για μένα το στοίχημα είναι να μην έχουμε μονοκαλλιέργεια τον τουρισμό, αλλά να έχουμε μια πολυδιάστατη οικονομία, με ιδιαίτερο βάρος στη μεταποίηση και την αγροτική οικονομία.
Και κάτι τελευταίο. Περάσατε ένα νέο νόμο για τον έλεγχο του εμπορίου. Θα καταφέρουμε να περιορίσουμε το παραεμπόριο; Θα παταχθεί η αισχροκέρδεια;
Η πολιτική είναι εφαρμοσμένη τέχνη. Ιούλιος 2018 – Ιούνιος 2019, έλεγχοι από το Υπουργείο Ανάπτυξης 3.940. Ιούλιος 2019 - Ιούνιος 2020, 21.000 έλεγχοι. Αυτό δείχνει και τη διαφορά της πολιτικής βούλησης. Εμείς θέλουμε να πατάξουμε το παραεμπόριο. Με τη νέα μονάδα που φτιάχνουμε, θα αποκτήσουμε σύντομα και τα Μέσα, για να μπορούμε αν είμαστε παντού, στην παραμικρή καταγγελία.
Είχατε και διάταξη για την ενίσχυση των νεοφυών επιχειρήσεων. Ωστόσο οι περισσότερες εξ αυτών είναι στον τομέα της παροχής υπηρεσιών. Με την παραγωγή θα ασχοληθούμε;
Δεν έχουμε μόνο φορολογικά κίνητρα για τις νεοφυείς επιχειρήσεις. Έχουμε και το Εlevate Greece που θα ορίσει ποιες είναι αυτές που εταιρείες. Εμάς μας ενδιαφέρουν παραγωγικές επιχειρήσεις, που δίνουν στη χώρα προστιθέμενη αξία. Η ενέργεια και η τεχνολογία έχουν τεράστια σημασία, διότι πολλαπλασιάζει τον παραγόμενο πλούτο. Σε αυτόν τον τομέα θα δώσουμε τεράστια φορολογικά κίνητρα. 100% αποσβέσεις.
Κύριε υπουργέ σας ευχαριστώ.