Οι γυναίκες στο Ιράν αναγκάστηκαν να μείνουν αθέατες για δεκαετίες. Φτάνοντας στα όρια τους και μη αντέχοντας άλλο ανέλαβαν δράση υπέρ της ελευθερίας τους, υπέρ της ελευθερίας και δημοκρατίας στο Ιράν.
Για σχεδόν 40 χρόνια, οι γυναίκες στο Ιράν ήταν αόρατες, σκεπασμένες με μαντίλα χιτζάμπ σε όλους τους δημόσιους χώρους, αποκλεισμένες και περιθωριοποιημένες. Από τη στιγμή που η μαντίλα χιτζάμπ έγινε υποχρεωτική για όλες τις γυναίκες στο Ιράν, τον Απρίλιο του 1983, τέσσερα χρόνια μετά την Ισλαμική Επανάσταση που ανέτρεψε τη μοναρχία, οι γυναίκες σχεδόν εξαφανίστηκαν.
Η ώρα τους όμως έφτασε το Σεπτέμβριο του 2022. Οι γυναίκες έβγαλαν τη μαντίλα, διαδήλωσαν στους δρόμους, έκαψαν τις μαντίλες και έκοψαν τα μαλλιά τους. Η σπίθα της μαζικής αυτής εξέγερσης ήταν η δολοφονία μιας νεαρής ιρανης της Mahsa, η οποία μετά τη σύλληψή της από την αστυνομία ηθών και την κακοποίηση της πέθανε. Η Mahsa Amini, 22 χρονών πέθανε (άρα δολοφονήθηκε) τρεις ημέρες μετά τη σύλληψή της για φερόμενη παραβίαση του αυστηρού νόμου περί χιτζάμπ του Ιράν στην Τεχεράνη στις 13 Σεπτεμβρίου.
Με αυτό τον τρόπο ξεκίνησε μια δυναμική αντίδραση των γυναικών σε όλη τη χώρα, στους δρόμους, στις πόλεις, στις κωμοπόλεις και στα προάστια του Ιράν, όπου εκατομμύρια γυναίκες και στη συνέχεια και ανδρες διαδήλωναν για σχεδόν 80 ημέρες. Οι γυναίκες ένιωσαν δυνατές, και βγήκαν μπροστά μετά από δεκαετίες ανισότητας. Άλλωστε δεν είχαν να χάσουν πολλά, δεν είχαν να χάσουν τίποτε.
Αυτές τις μαχητικές γυναίκες το θεοκρατικό Ιραν τις κυνήγησε, τις δολοφόνησε και έπνιξε την αντίστασή τους στο αίμα.
Σε αυτό το διάστημα, η κυβερνητική οργάνωση Iran Human Rights με έδρα το Όσλο ανέφερε ότι τουλάχιστον 448 άνθρωποι “σκοτώθηκαν από τις δυνάμεις ασφαλείας στις συνεχιζόμενες διαδηλώσεις”. Για το ίδιο διάστημα των 80 ημερών ο επικεφαλής του ΟΗΕ για τα δικαιώματα Βόλκερ Τουρκ δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ότι 14.000 άνθρωποι, μεταξύ των οποίων παιδιά, συνελήφθησαν κατά την προσπάθεια καταστολής των διαδηλώσεων.
Σήμερα, καταγράφεται η πρώτη νίκη αυτών των γυναικών. Η κυβέρνηση στο Ιράν δια στόματος του γενικού εισαγγελέα του Ιράν Μοχαμάντ Τζαφάρ Μονταζερί ανακοίνωσε ότι καταργεί την αστυνομία ηθών ενώ ταυτόχρονα υπογράμμισε ότι οι αρχές στο Ιράν ζήτησαν χθες από τη δικαιοσύνη και το κοινοβούλιο να προετοιμάσουν τα νομικά εργαλεία για να αναθεωρήσουν νόμο του 1983 για την υποχρεωτική χρήση της μαντίλας προκειμένου να βρεθεί μια διέξοδος στο κίνημα διαμαρτυρίας και να ομαλοποιηθεί η κατάσταση στη χώρα.
Υπενθυμίζεται ότι το θέμα αυτό είναι ιδιαίτερα ευαίσθητο για το Ιράν καθώς εδώ και δεκαετίες συγκρούονται δυο διαφορετικές δυνάμεις των συντηρητικών που επιμένουν στον νόμο του1983 και των προοδευτικών που επιθυμούν να μπορούν οι γυναίκες να επιλέγουν αν θα φορούν ή όχι τη μαντίλα.
Το πρώτο βήμα έγινε, η πρώτη ακτίδα αισιοδοξίας φάνηκε, όμως μένουν πολλά ακόμη να γίνουν ώστε να αποκατασταθεί η ισότητα, η δημοκρατία και η ελευθεριά στο Ιράν. Οι γυναίκες σήκωσαν το ανάστημά τους πρωταγωνίστησαν, χωρίς φόβο γιατί μετά από 40 χρόνια καταπίεσης.
Είναι η αρχή, η πορεία παραμένει δύσκολη, άγνωστη για τη χώρα και τους πολίτες χωρίς εγγυήσεις από τη θεοκρατική αυταρχική κυβέρνηση του Ιράν, χωρίς διασφαλίσεις για ένα μέλλον ελευθερίας και ισότητας.
***
Η Ζέφη Δημαδάμα είναι Αντιπρόεδρος Γυναικών Ευρωπαϊκού Σοσιαλιστικού Κόμματος, Πρόεδρος ΕΓΕ Παραρτήματος Αθήνας. Διδάσκουσα (ΕΔΙΠ), Τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών, Πάντειο Παν/μιο