Η Ρωσία παρουσίασε στις ΗΠΑ λίστα με τις απαιτήσεις της για μια συμφωνία που θα οδηγήσει σε τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία και επανεκκίνηση των σχέσεων με την Ουάσινγκτον, μετέδωσε το Reuters- ενώ η Washington Post σε δικό της δημοσίευμα κάνει λόγο για έγγραφο που παρουσιάζει τη διαπραγματευτική γραμμή του Κρεμλίνου.
Όπως αναφέρει το Reuters, είναι ασαφές τι ακριβώς περιλαμβάνει η Μόσχα στη λίστα της ή αν είναι πρόθυμη για ειρηνευτικές συνομιλίες πριν γίνουν αποδεκτές οι απαιτήσεις της. Ρώσοι και Αμερικανοί αξιωματούχοι έχουν συζητήσει τους όρους σε συνομιλίες τόσο κατ’ιδίαν όσο και εξ αποστάσεως τις τρεις τελευταίες εβδομάδες, σύμφωνα με τις εν λόγω πηγές. Επίσης περιέγραψαν τους όρους του Κρεμλίνου ως ευρέος χαρακτήρα και παρόμοιους με τις απαιτήσεις που είχαν παρουσιαστεί στο παρελθόν στην Ουκρανία, τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ. Οι όροι αυτοί περιελάμβαναν τη μη ένταξη της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, μια συμφωνία για μη ανάπτυξη ξένων στρατευμάτων στην Ουκρανία και διεθνή αποδοχή της προσάρτησης της Κριμαίας και τεσσάρων περιφερειών της Ουκρανίας στη Ρωσία. Σημειώνεται πως τα τελευταία χρόνια η Ρωσία έχει απαιτήσει το ΝΑΤΟ και οι ΗΠΑ να ασχοληθούν με αυτά που χαρακτηρίζει ως «κύρια αίτια» του πολέμου, περιλαμβανομένης της επέκτασης του ΝΑΤΟ προς τα ανατολικά.
Η Μόσχα έχει παρουσιάσει πολλές παρεμφερείς απαιτήσεις μέσα στις τελευταίες δεκαετίες, και τις συζήτησε με την κυβέρνηση Μπάιντεν στα τέλη του 2021 και τις αρχές του 2022, ενώ συγκέντρωνε στρατεύματα στα σύνορα με την Ουκρανία. Μεταξύ αυτών ήταν απαιτήσεις για περιορισμούς στις στρατιωτικές επιχειρήσεις των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ από την ανατολική Ευρώπη ως την κεντρική Ασία. Αν και η κυβέρνηση Μπάιντεν απέρριψε κάποιες εξ αυτών, προσπάθησε να εμποδίσει την εισβολή μέσω επαφών με τη Ρωσία, όπως δείχνουν κυβερνητικά έγγραφα- ωστόσο οι προσπάθειες απέτυχαν, με τη Ρωσία να εισβάλλει στις 24 Φεβρουαρίου 2022.
Αμερικανοί και Ρώσοι αξιωματούχοι έχουν πει ότι ένα προσχέδιο συμφωνίας που συζητήθηκε από την Ουάσινγκτον, το Κίεβο και τη Μόσχα στην Κωνσταντινούπολη το 2022 θα μπορούσε να αποτελέσει σημείο έναρξης- ωστόσο η συμφωνία εκέινη δεν έκλεισε ποτέ. Στις τότε συνομιλίες η Ρωσία απαιτούσε η Ουκρανία να εγκαταλείψει τις προσδοκίες για ένταξη στο ΝΑΤΟ και να αποδεχτεί ένα μόνιμο αποπυρηνικοποιημένο καθεστώς. Ακόμη η Μόσχα ήθελε δύναμη βέτο σε ενέργειες από άλλες χώρες που θα ήθελαν να βοηθήσουν την Ουκρανία σε περίπτωση πολέμου.
Ειδικοί θεωρούν πως οι ρωσικές απαιτήσεις δεν σκοπεύουν μόνο να διαμορφώσουν μια συμφωνία με την Ουκρανία μα να αποτελέσουν και βάση για συνθήκες με τους δυτικούς της υποστηρικτές. Όπως προαναφέρθηκε, η Ρωσία έχει προβεί σε παρόμοιες απαιτήσεις προς τις ΗΠΑ τις τελευταίες δύο δεκαετίες- απαιτήσεις που θα περιόριζαν τις δυνατότητες της Δύσης για ισχυρότερη στρατιωτική παρουσία στην Ευρώπη και θα επέτρεπαν στον Πούτιν να επεκτείνει την επιρροή του. Σε αυτό το πλαίσιο, αρκετοί θεωρούν ότι οι Ρώσοι δεν είναι πρόθυμοι να προβούν σε παραχωρήσεις/ συμβιβασμούς, καθώς οι απαιτήσεις τους δεν αλλάζουν- οπότε στην πραγματικότητα δεν ενδιαφέρονται για ειρήνη ή κατάπαυση πυρός.
Σημειώνεται πως αξιωματούχοι της κυβέρνησης Μπάιντεν συζητούσαν με Ρώσους αξιωματούχους πάνω σε τρεις απαιτήσεις της Ρωσίας, σύμφωνα με έγγραφα που έφτασαν στα χέρια του Reuters: Απαγόρευση στρατιωτικών ασκήσεων από τις ΗΠΑ και άλλες δυνάμεις του ΝΑΤΟ σε εδάφη νέων μελών της Συμμαχίας και απαγόρευση της εγκατάστασης αμερικανικών πυραύλων μέσης εμβέλειας στην Ευρώπη ή αλλού που θα είχαν εντός εμβέλειάς τους τη ρωσική επικράτεια. Επίσης, οι Ρώσοι ήθελαν απαγόρευση στρατιωτικών ασκήσεων από τις ΗΠΑ ή το ΝΑΤΟ από την ανατολική Ευρώπη ως τον Καύκασο και την κεντρική Ασία, σύμφωνα με τα έγγραφα.
Τι λέει έγγραφο για το Κρεμλίνο
Στο μεταξύ, η Washington Post μεταδίδει πως σε έγγραφο που ετοιμάστηκε για το Κρεμλίνο αναφέρεται ότι η Ρωσία θα έπρεπε να προσπαθήσει να αποδυναμώσει τη διαπραγματευτική θέση των ΗΠΑ για την Ουκρανία υποδαυλίζοντας εντάσεις μεταξύ της κυβέρνησης Τραμπ και άλλων χωρών, ενώ παράλληλα θα προσπαθεί να διαλύσει το ουκρανικό κράτος.
Το έγγραφο συνέταξε τον Φεβρουάριο ένα think tank στη Μόσχα που έχει στενές σχέσεις με την FSB και σε αυτό παρουσιάζονται οι μαξιμαλιστικές ρωσικές απαιτήσεις για το τέλος του πολέμου στην Ουκρανία. Απορρίπτονται τα προκαταρκτικά σχέδια Τραμπ για ειρηνευτική συμφωνία εντός 100 ημερών ως «αδύνατον να υλοποιηθούν» και εκτιμάται πως μια «ειρηνική λύση στην ουκρανική κρίση δεν μπορεί να υπάρξει πριν το 2026».
Στο έγγραφο απορρίπτονται τα σχέδια αποστολής ειρηνευτικών δυνάμεων στην Ουκρανία, όπως έχει προταθεί από ευρωπαϊκές χώρες, ενώ απαιτείται η αναγνώριση της ρωσικής κυριαρχίας στα ουκρανικά εδάφη που έχουν καταληφθεί. Επίσης ζητείται περαιτέρω ακρωτηριασμός μέσω της δημιουργίας μιας «νεκρής ζώνης» στη βορειοανατολική Ουκρανία, στα σύνορα με ρωσικές περιφέρειες όπως το Μπριάνσκ και το Μπέλγκοροντ, καθώς και μια αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη στη νότια Ουκρανία κοντά στην Κριμαία- και επηρεάζεται και η περιφέρεια της Οδησσού. Ακόμη, στο έγγραφο συζητείται η επιδίωξη για «πλήρη διάλυση» της παρούσας ουκρανικής κυβέρνησης.
Το συγκεκριμένο έγγραφο είχε φτάσει στα χέρια ευρωπαϊκής υπηρεσίας πληροφοριών και εξετάστηκε από την Washington Post. Εφόσον ισχύουν αυτά που γράφει, τότε γίνεται κατανοητό πόσο δύσκολη θα είναι η επίτευξη κάποιας συμφωνίας, ακόμα και μετά την αποδοχή από πλευράς του Κιέβου της αμερικανικής πρότασης για κατάπαυση πυρός 30 ημερών. Η Ρωσία δεν έχει απαντήσει ακόμα αν δέχεται κάτι τέτοιο, ωστόσο πολλοί αναλυτές και παρατηρητές προειδοποιούν ότι η Μόσχα έχει διάφορους τρόπους να κωλυσιεργήσει όσον αφορά σε οποιαδήποτε συμφωνία για έστω και προσωρινή παύση εχθροπραξιών- και ότι ο δρόμος για μια ειρηνευτική συμφωνία είναι ακόμα πολύ δύσκολος.
Το έγγραφο ετοίμασε ένα think tank που συνεργάζεται με την 5η Υπηρεσία της FSB, που επιβλέπει τις επιχειρήσεις στην Ουκρανία, την εβδομάδα πριν τις συνομιλίες ΗΠΑ- Ρωσίας στο Ριάντ. Ρώσος ακαδημαϊκός που βρίσκεται κοντά σε ανώτερους διπλωμάτες είπε ότι η κεντρική ιδέα των συστάσεων αντανακλά την ευρύτερη αντίληψη στη Μόσχα, μα πρόσθεσε ότι δεν είναι ποτέ σαφές σε τι βαθμό η ηγεσία του Κρεμλίνου αντιδρά στα έγγραφα που προετοιμάζονται γαι την ίδια. Όπως σημείωσε, τα «γεράκια» της ρωσικής ελίτ πιέζουν το Κρεμλίνο να συνεχίσει τον πόλεμο και να αξιοποιήσει την κατάσταση για να προελάσει περαιτέρω, ενώ άλλοι πιέζουν για έναν ταχύτερ τερματισμό του πολέμου και «τουλάχιστον κατάπαυση πυρός».
Στο έγγραφο παρουσιάζονται επίσης τρόποι με τους οποίους η Ρωσία θα μπορούσε να υποδαυλίσει τις εντάσεις μεταξύ ΗΠΑ, Κίνας και ΕΕ, ενώ σημειώνεται πως θα μπορούσε να προτείνει στις ΗΠΑ πρόσβαση σε ρωσικά ορυκτά- μεταξύ άλλων και από κατεχόμενα εδάφη. Υπενθυμίζεται πως στις 24 Φεβρουαρίου ο Πούτιν είχε πει κάτι ανάλογο. Ακόμη, υπογραμμίζεται πως η Ρωσία θα έπρεπε να εστιάσει στην εξομάλυνση των σχέσεων με την Ουάσινγκτον, μέσω της αποκατάστασης των επιπέδων διπλωματικού προσωπικού στις πρεσβείες και του διορισμού του Αλεξάντερ Ντάρτσιεφ ως πρεσβευτή της Ρωσίας στις ΗΠΑ. Επίσης προτείνεται η Μόσχα να δεχτεί να μην εγκατασταθούν ρωσικοί πύραυλοι μέσου βεληνεκού Oreshnik στη Λευκορωσία, ώστε οι ΗΠΑ να μην εγκαταστήσουν νέα πυραυλικά συστήματα στην ήπειρο. Μια άλλη πρόταση είναι η Ρωσία να σταματήσει τις προμήθειες όπλων σε χώρες που δεν είναι φιλικές προς τις ΗΠΑ, με αντάλλαγμα να σταματήσει η Ουάσινγκτον να εξοπλίζει την Ουκρανία- ωστόσο συμπληρώνεται πως θα είναι «δύσκολο» να σταματήσουν οι προμήθειες όπλων στους συμμάχους της Μόσχας.
Στο έγγραφο απορρίπτονται αυτά που παρουσιάζονται ως αρχικές προτάσεις του ειδικού απεσταλμένου του Τραμπ για την Ουκρανία, υποστράτηγου ε. Κιθ Κέλογκ, για ειρηνευτική συμφωνία, μία εκ των οποίων ήταν να αποδεχτεί η Ουκρανία ως χαμένα κατεχόμενα από τη Ρωσία εδάφη, με το Κίεβο να συμφωνεί να μην προσπαθήσει να τα ανακτήσει στρατιωτικά ή διπλωματικά. Ωστόσο το έγγραφο λέει πως ακόμα και έτσι, χωρίς επίσημη αναγνώριση της κυριαρχίας της Ρωσίας στα κατεχόμενα εδάφη, είναι «αρκετά πιθανό» ο πόλεμος να αρχίσει μεσοπρόθεσμα, «για παράδειγμα μετά την επόμενη αλλαγή κυβέρνησης στις ΗΠΑ». Επίσης απορρίπτονται ενδεχόμενες πολιτικές παραχωρήσεις από την Ουκρανία (όπως η απόρριψη της ένταξης στο ΝΑΤΟ και η διεξαγωγή εκλογών όπου θα επιτραπεί να συμμετέχουν φιλορωσικά κόμματα) ως ανεπαρκείς. «Στην πραγματικότητα το υπάρχον καθεστώς του Κιέβου δεν μπορεί να αλλάξει από το εσωτερικό της χώρας. Χρειάζεται πλήρης διάλυσή του».
Η παρουσία οποιασδήποτε ειρηνευτικής δύναμης στην Ουκρανία απορρίπτεται ως «απολύτως μη απαραίτητη» καθώς οποιαδήποτε δύναμη θα ήταν υπό «σοβαρή δυτική επιρροή» ενώ τα αμερικανικά σχέδια για συνέχιση του εξοπλισμού της Ουκρανίας από τις ΗΠΑ μετά από μια συμφωνία χαρακτηρίζονται ως «απολύτως μη αποδεκτά», όπως και η διατήρηση του ουκρανικού στρατού στο παρόν επίπεδο, του ενός εκατομμυρίου στρατιωτών.
Οι προσπάθειες να δελεαστεί η Ρωσία μέσω μερικής άρσης κυρώσεων απορρίπτονται επίσης, καθώς «δεν είναι σαφές ποιο θα ήταν το όφελος για τη Ρωσία...υπάρχει ξεκάθαρα υπερβολή ως προς τη σημασία του παράγοντα των κυρώσεων εναντίον της χώρας μας».
Κατά τον Μπόρις Μποντάρεφ, Ρώσο πρώην διπλωμάτη, η Ρωσία προσπαθεί να τραβήξει τον Τραμπ σε συνομιλίες για να φανεί «ανοιχτή και ευέλικτη», με τον Πούτιν να παρατείνει τις διαπραγματεύσεις ενώ παρουσιάζεται ως «πραγματικός, αληθινός φίλος του Τραμπ, που τον καταλαβαίνει και θέλει να τον βοηθήσει να επιτύχει τους σκοπούς του στις ΗΠΑ. Μα φυσικά θα χρειαζόταν κάτι από αυτόν επειδή δεν μπορεί να το κάνει δωρεάν». Ο Ντμίτρι Αλπέροβιτς, πρόεδρος του Silverado Policy Accelerator, think tank εθνικής ασφαλείας, είπε ότι θα ήταν δύσκολο για τον Πούτιν να απορρίψει ευθέως την πρόταση για κατάπαυση πυρός χωρίς να θέσει σε κίνδυνο την προοπτική εξομάλυνσης των σχέσεων με την Ουάσινγκτον: «Αυτό που διακυβεύεται τώρα (κατά την άποψή του) είναι πολύ μεγαλύτερο από την Ουκρανία- το μεγαλύτερο έπαθλο είναι η διπλωματική εξομάλυνση ΗΠΑ- Ρωσίας, η άρση των κυρώσεων και η δημιουργία “σφήνας” στο ΝΑΤΟ» έγραψε στο Χ.
Με πληροφορίες από Reuters, Washington Post