Πίσω από την ιστορία ενός Αφγανού που κατάφερε να συγκεντρώσει όλα του τα χαρτιά και να πάρει άσυλο στην Ελλάδα, μιας γυναίκας θύμα έμφυλης βίας που βρήκε τη δύναμη και έγινε στήριγμα για τις γυναίκες της κοινότητάς της, του χρόνια άνεργου που βρήκε δουλειά, του ανήλικου παιδιού που μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο και έλαβε ιατροφαρμακευτική βοήθεια, κρύβονται όλοι αυτοί οι άνθρωποι του SolidarityNow που εργάζονται στο πεδίο, πάντα στο πλευρό των πιο ευάλωτων συνανθρώπων μας.
Σε όλους αυτούς είναι αφιερωμένη η σειρά podcast της οργάνωσης, με τίτλο #ΔικοίΜαςΉρωες μέσα από την οποία ακούγεται η φωνή και η προσφορά τους στο ανθρωπιστικό πεδίο. Το SolidarityNow, παρουσιάζει και συστήνει τους δικούς του «ήρωες» και τις «ηρωίδες» μέσα από τις δικές τους ιστορίες, έτσι όπως τις καταγράφουν και τις διηγούνται οι ίδιοι. Γιατί σε καιρό COVID, εκείνοι δεν το βάζουν κάτω και συνεχίζουν να βοηθούν εκείνους που το έχουν περισσότερο ανάγκη.
Από την αρχή της πανδημίας και μέχρι σήμερα, τα προγράμματα και οι δράσεις του SolidarityNow δεν σταμάτησαν, αντίθετα συνεχίστηκαν με μεγαλύτερη ένταση και δημιουργικότητα ώστε να προσαρμοστούν στις συνθήκες και τις ανάγκες των ωφελούμενών μας. «Η ετοιμότητα της οργάνωσης οφείλεται στα γρήγορα αντανακλαστικά, στην εφευρετικότητα και την καλή διάθεση των εργαζομένων της, οι οποίοι ξεπερνώντας το προσωπικό προς όφελος του συλλογικού καλού, στάθηκαν και στέκονται στο ύψος των ειδικών αυτών περιστάσεων. Οι δικοί μας προσωπικοί αθέατοι ήρωες, που παλεύουν καθημερινά για τα αυτονόητα, για ίσα δικαιώματα, για την ίση πρόσβαση στην υγεία, στην εργασία, στα κοινά», αναφέρει η Γενική Διευθύντρια του SolidarityNow, Αντιγόνη Λυμπεράκη.
Ο Κωνσταντίνος, η Βασιλική και η Αλεξάνδρα, η Μαρίνα, η Κατερίνα και η Μαρίκα, είναι μερικοί μόνο από τους αθέατους ήρωες του SolidarityNow, που μοιράζονται τις ιστορίες της καθημερινότητάς τους, έτσι όπως τις βίωσαν στις Ανοιχτές Δομές Φιλοξενίας Προσφύγων και Μεταναστών όπου εργάζονται με το SolidarityNow, από την Κάτω Μηλιά και τις Σέρρες, την Ανδραβίδα μέχρι τη Μαλακάσα και τη Θήβα.
Σύντομα να Μπορέσουμε να Αγκαλιαστούμε
Βασιλική: Το γεγονός ότι μαζί με την Αλεξάνδρα οριστήκαμε ως προσωπικό ασφαλείας ήταν κάτι που στην αρχή μας έφερε διττά συναισθήματα. Αρχικά φοβηθήκαμε καθώς ήταν άγνωστες ακόμα οι καταστάσεις που θα ζούσαμε. Ανησυχήσαμε ότι ίσως κολλήσουμε τον ιό. Από την άλλη όμως, το είδαμε ως μια πρόκληση να εξελιχθούμε ως επαγγελματίες που δουλεύουν στο πεδίο, πάντα με τη στήριξη του SolidarityNow και της ομάδας μας, η οι οποία ήταν στο πλευρό μας και μας υποστήριζε. Γρήγορα συνειδητοποιήσαμε πως είμαστε από τους τυχερούς, καθώς παράλληλα με τη δουλειά μας -που τόσο αγαπάμε- μπορούσαμε να βγούμε από το σπίτι, κάτι που βοήθησε πολύ στην ψυχολογική μας κατάσταση.
Αλεξάνδρα: η ώρα στη δομή φιλοξενίας στην Ανδραβίδα περνούσε αργά και έτσι αποφάσισα να οργανώσω ένα εργαστήρι ραπτικής τηρώντας όλα τα μέτρα ασφαλείας. Μαζί με δυο γυναίκες-πρόσφυγες και, με τη βοήθεια δυο ραπτομηχανών και υλικών που ήδη υπήρχαν στο χώρο για τις γυναίκες, φτιάξαμε μάσκες προστασίας από τον ιό! Είναι μια δραστηριότητα που οργανώσαμε λόγω της έλλειψης, τότε, μασκών στα φαρμακεία και της αδυναμίας των ωφελούμενών μας να ανταπεξέλθουν οικονομικά σε ένα ακόμα έξοδο. Οι γυναίκες ανταποκρίθηκαν πολύ θετικά. Όλο αυτό ήταν μια πρόκληση για εμένα. Ωστόσο μαζί καταφέραμε με έναν δημιουργικό τρόπο να αντιμετωπίσουμε τις δύσκολες και πρωτόγνωρες καταστάσεις που βιώναμε. Στόχος μας τώρα είναι να μοιράσουμε τις μάσκες στους πιο ευπαθείς ανθρώπους που μένουν στη δομή.
H Βασιλική Σπηλιωτοπούλου, είναι κοινωνική επιστήμονας και η Αλεξάνδρα Τζαβέλλα, είναι κοινωνική λειτουργός και υπεύθυνη του «Ειδικού Χώρου για τις Γυναίκες» και εργάζονται στην Ανοιχτή Δομή Φιλοξενίας Προσφύγων και Μεταναστών στην Ανδραβίδα.
Χορός και Τραγούδι
Όταν χρειάστηκε να πάω στη δομή, μετά από κάποιες μέρες, και ενώ ίσχυαν τα μέτρα του κοινωνικού αποκλεισμού, ήρθα αντιμέτωπος με ένα δύσκολο για εμένα ζήτημα. Περίπου δέκα μικροί μαθητές έπαιζαν ξέγνοιαστοι, αλλά με το που με είδαν έτρεξαν κατά πάνω μου και όρμηξαν να με αγκαλιάσουν. Συγκινήθηκα. Ένιωσα ότι η σχέση μας δεν άλλαξε, ότι δε με είχαν ξεχάσει. Ήθελα να τρέξω κι εγώ. Ήθελα να γίνουμε μια τεράστια αγκαλιά όλοι μαζί, όπως γινόμασταν και πριν. Ήξερα όμως πως κάτι τέτοιο δεν θα μπορούσε να συμβεί. Γρήγορα θα έπρεπε να σκεφτώ κάτι που θα απέτρεπε την επαφή. Έπρεπε να μην πανικοβληθώ, να μην τους ματαιώσω και να μη σβήσω τη χαρά και τον ενθουσιασμό από τα μάτια τους.
Χωρίς να ξέρω γιατί, θέλοντας υποσυνείδητα να αποφύγω την επαφή μαζί τους - και όπως όφειλα, για την προστασία όλων μας- αλλά ταυτόχρονα, θέλοντας και να εκφράσω τη χαρά μου που τους βλέπω, άρχισα να τραγουδάω και να «χορεύω», περίπου δηλαδή, γιατί ήταν κάτι μεταξύ χορού και πολεμικής τέχνης. Ευτυχώς όλα πήγαν καλά. Τα παιδιά ξεκίνησαν να μιμούνται τις κινήσεις μου, διατηρώντας τις απαιτούμενες αποστάσεις ενώ ταυτόχρονα χαιρόμασταν, διασκεδάζαμε και εκφράζαμε τη χαρά μας για αυτή μας τη συνάντηση. Η χαρά ξεχείλιζε από μέσα μας και έστω και με αυτόν τον τρόπο καταφέραμε να έρθουμε κοντά. Καταφέραμε να γίνουμε χορός και τραγούδι μαζί.
Ο Κωνσταντίνος Κασαμπαλής, είναι δάσκαλος μαθηματικών και επιστημών στην Ανοιχτή Δομή Φιλοξενίας Προσφύγων και Μεταναστών στις Σέρρες.
Ο θετικός Αντίκτυπος της Αλληλεγγύης
Οι άνθρωποι που μένουν στις δομές φιλοξενίας προσφύγων και μεταναστών σε διάφορα σημεία σε όλη την Ελλάδα, μας έδειξαν από πρώτο χέρι, και ήδη από την αρχή αυτής της κρίσης, τί μπορεί να μας ενώσει αυτή την κρίσιμη περίοδο, όπου η πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες είναι συχνά αδύνατη και οι μηχανισμοί προστασίας δεν μπορούν να ανταποκριθούν όπως πριν.
Η κοινότητα των προσφύγων σε μια από τις Δομές Φιλοξενίας στην Βόρεια Ελλάδα ανταποκρίθηκε άμεσα στηρίζοντας τρία μικρά παιδιά, τα οποία έμειναν μόνα τους, όταν η μητέρα τους χρειάστηκε να μεταφερθεί επειγόντως στο νοσοκομείο. Γυναίκες της κοινότητας μαγείρευαν για τα παιδιά και τους πρόσφεραν φαγητό ενώ άλλοι ανέλαβαν να τα προσέχουν σε βάρδιες, για να βεβαιωθούν ότι είναι ασφαλή. Φρόντισαν τα παιδιά αυτά σαν να ήταν μέλη της δικής τους οικογένειας.
Την ίδια στιγμή, μέλη μια άλλης κοινότητας προσφύγων, στο Βαγιοχώρι ανέλαβαν να κάνουν «τα ψώνια της εβδομάδας» για ηλικιωμένους αλλά και για ανθρώπους με κινητικές δυσκολίες. Έτσι, περπατούσαν ολόκληρα χιλιόμετρα κουβαλώντας διπλό βάρος, με το αίσθημα της προσωπικής ικανοποίησης που σου χαρίζει η αλληλεγγύη. Η κοινότητα των προσφύγων στις Σέρρες συμπλήρωσε δεκάδες έντυπα «μετακίνησης» για συνανθρώπους τους που δεν γνώριζαν να γράφουν, δίνοντας τους έτσι μια μικρή αίσθηση ελευθερίας που δικαιούνται.
Μέσα από όλα αυτά, κατανοήσαμε τη σημασία μιας ενωμένης, συνεργατικής και ανθεκτικής κοινότητας που τροφοδοτείται και αναπτύσσεται μέσα από την ουσιαστική αλληλεγγύη. Στοιχεία που συντρόφεψαν αυτούς τους ανθρώπους στο μακρινό ταξίδι που έκαναν από τη χώρα καταγωγής τους, μέχρι την Ελλάδα. Το μέρος στο οποίο αρκετοί από εκείνους θέλουν να δημιουργήσουν ένα σπιτικό, μια αγαπημένη, καθημερινή ρουτίνα, έστω και εν μέσω μια άλλης κρίσης.
Η Μαρίνα-Ησαΐα Μαυρίδου, είναι υπεύθυνη παιδικής προστασίας για τη Βόρεια Ελλάδα.
Ο Νοκ-Νοκ, ο νέος Φίλος των Παιδιών
Πάντα θεωρούσα δύσκολη την αλλαγή, ιδιαίτερα αυτές τις απότομες μεταβολές που σε βρίσκουν απροετοίμαστο. Γι΄αυτό και όταν μας ανακοινώθηκε ότι προσωρινά αναστέλλονται τα μαθήματα στο πεδίο λόγω του κορωνοϊού, ένιωσα ότι στερούμαι το βασικό αντικείμενο της δουλειάς μου, την επαφή με τα παιδιά. Η παρουσία μας άλλωστε στη δομή ισοδυναμεί με χαρά, θετική ενέργεια και μία σταθερά στην καθημερινότητα των μαθητών μας μέσα από τις εκπαιδευτικές μας δράσεις.
Έστω και κάτω από αυτές τις συνθήκες, όμως, η ομάδα μας βρήκε τον τρόπο να κρατήσουμε την επαφή με τους μικρούς και μεγάλους μαθητές μας μέσω του… Νοκ-Νοκ! Ο νέος μας φίλος επαγγέλλεται ταχυδρόμος στην Κάτω Μηλιά και εμφανίστηκε για να συμπληρώσει το κενό στις καρδιές των παιδιών με το κλείσιμο των σχολείων. Ο Νοκ-Νοκ ετοίμαζε κάθε εβδομάδα δωράκια για κάθε μαθητή και μαθήτρια. Κάθε Παρασκευή νωρίς νωρίς το πρωί, όταν όλοι ακόμα κοιμόντουσαν, ο Νοκ-Νοκ περνούσε από τους οικίσκους των παιδιών κι άφηνε έξω από κάθε πόρτα ένα πακετάκι με υλικό για εκμάθηση ελληνικών, αγγλικών και μαθηματικών, δραστηριότητες αυτοαπασχόλησης, ζωγραφιές, παραμύθια και κόμιξ, τα οποία δεν ήταν αυτοτελή, αλλά η ιστορία σταματούσε στο καλύτερο σημείο, ώστε να ανυπομονούν τα παιδιά για τη συνέχεια.
Μέσα σε αυτές τις δύσκολες συνθήκες του εγκλεισμού, τόσο για εμάς τους εκπαιδευτικούς, όσο και για τους μαθητές μας, ο Νοκ-Νοκ αποτέλεσε την πιο ευχάριστη νότα.
Εκείνες τις στιγμές ξεχνούσα τον εγκλεισμό, την κοινωνική αποστασιοποίηση, διότι συνειδητοποιούσα ότι με κάτι τόσο απλό, όσο πέντε σελίδες με προσθέσεις, κρυπτόλεξα και ζωγραφιές απαλύναμε στο μέγιστο βαθμό την ανησυχία, και ίσως τους φόβους των παιδιών που δημιούργησαν οι ιδιαίτερες αυτές συνθήκες. Αυτός άλλωστε ήταν και ο στόχος μας: να περάσει αυτή η περίοδος όσο το δυνατόν πιο εύκολα γίνεται για τα παιδιά. Να μη χάσουν το ρυθμό της καθημερινότητάς τους, να μη στερηθούν την επαφή με την εκπαίδευση και να παραμείνουν ψυχικά υγιή.
Η Μαρίκα Γαβριελάτου είναι συντονίστρια εκπαίδευσης στην Ανοιχτή Δομή Φιλοξενίας Προσφύγων και Μεταναστών στην Κάτω Μηλιά.
Μπορώ να αλλάξω εγώ κάτι;
Ένα από τα κρούσματα του ιού ήταν ένας μονογονέας ο οποίος χρειάστηκε να νοσηλευτεί σε νοσοκομείο αφήνοντας μόνα τους πίσω στη δομή, τα τρία ανήλικα παιδιά του. Από αυτό το σημείο άρχισε και η δική μας δράση καθώς υπήρχαν τρία παιδιά τα οποία τελούσαν και αυτά υπό καραντίνα, μακριά από τον πατέρα τους και χωρίς να μπορούν να επικοινωνήσουν μαζί του, να μάθουν τί κάνει και πώς είναι.
Πρώτη μας κίνηση ήταν να ενημερωθούν όλοι οι αρμόδιοι φορείς όπως η Εισαγγελία ανηλίκων. Στη συνέχεια, η ειδικευμένη ομάδα μας στην παιδική προστασία και οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας του SolidarityNow στη Μαλακάσα, ξεκινήσαμε να έχουμε μια καθημερινή επικοινωνία με τα τρία αδελφάκια προσφέροντάς τους υποστήριξη με κάθε δυνατό τρόπο. Θέλαμε να διασφαλίσουμε πρώτα απ’ όλα ότι είναι καλά στην υγεία τους, σωματική και ψυχική, αλλά και να τα ενθαρρύνουμε να είναι αισιόδοξα για το μέλλον. Τα επισκεπτόμασταν τακτικά και διασφαλίζαμε ότι έχουν όλα τα είδη πρώτης ανάγκης.
Mέσα από την καθημερινή επικοινωνία μας, χτίσαμε μια σχέση εμπιστοσύνης με τα παιδιά. Καταφέραμε να έχουν απευθείας επικοινωνία με τον μπαμπά τους και σταδιακά, βλέπουμε κι εμείς, πως τα παιδιά καθησυχάζονται γιατί νιώθουν πως υπάρχει ένα περιβάλλον στο οποίο μπορούν να στηριχθούν. Κι αυτό είναι κάτι που, κάτω από αυτές τις συνθήκες, παίρνει χρόνο και απαιτεί δύναμη και από εμάς τους ίδιους.
Και δεν θα ξεχάσω όταν ένα βράδυ χτύπησε το τηλέφωνό μου. Ήταν ένας αριθμός από Γερμανία. Το σήκωσα και στην άλλη άκρη της γραμμής ήταν η μεγαλύτερη αδελφή των παιδιών, που ήθελε να με ευχαριστήσει για ό,τι κάνουμε για την οικογένειά της.
Μοιράζομαι αυτήν την ιστορία γιατί δίνει και σε εμένα μια απάντηση σε πολλά ερωτήματα που θέτω κατά καιρούς κι ο ίδιος στον εαυτό μου. Είναι αρκετό ό,τι κάνουμε; Μήπως είναι όλα αυτά μάταια μπροστά σε μία άκαμπτη πραγματικότητα; Μπορώ να αλλάξω εγώ κάτι; Με αυτό το τηλεφώνημα κατάλαβα ότι η συγκεκριμένη προσπάθεια όχι μόνο έχει αλλάξει κάτι αλλά ότι και εγώ με κάποιον τρόπο βοηθάω τους ανθρώπους αυτούς να συνεχίσουν να ελπίζουν για μια καλύτερη ζωή.
O Κωνσταντίνος Παπαδάκης είναι εκπαιδευτικός, συντονιστής ομάδας στην Ανοιχτή Δομή Φιλοξενίας Προσφύγων και Μεταναστών στη Μαλακάσα.
Γίναμε όλοι ευάλωτοι, αλλά και πιο δυνατοί
Ορισμένα πράγματα για μας που δουλεύουμε στο πεδίο, ήταν πάντα αυτονόητα. Τα αντισηπτικά, οι ιοί, οι πάσης φύσεως αρρώστιες. Οι περιορισμοί του κόσμου ως προς την πρόσβαση σε υπηρεσίες, σε νοσοκομεία, σε δουλειές, υπάρχουν πάντα στις δομές φιλοξενίας προσφύγων. Μόνο που τώρα, είχαμε όλοι το ίδιο πρόβλημα.
Ο χώρος που δούλευα στη Θήβα μεταμορφώθηκε σε χώρο απομόνωσης ανθρώπων που πιθανά έχουν προσβληθεί από τον ιό. Αυτό με πόνεσε πολύ, το ξεπέρασα όμως. Πλέον όλοι δουλεύουμε σε όλα τα μέτωπα εξυπηρετώντας άμεσες ανάγκες. Όσο περίεργο κι αν ακούγεται, όλο αυτόν τον καιρό, ήρθαμε πιο κοντά με ανθρώπους, ακόμα και από απόσταση, αναπτύξαμε σχέσεις εμπιστοσύνης, τους βοηθήσαμε και τους ανακουφίσαμε.
Ο κορωνοϊός όμως είχε, ας πούμε, και μερικά καλά. Αποκτήσαμε νέες τεχνολογικές δεξιότητες, χρήσιμες και για την-μετά-τον-κορωνοϊό εποχή. Πήραμε μερικά κιλά, αλλά δώσαμε πολλή αγάπη. Γίναμε καλύτεροι μάγειρες, τα μωρά μας είπαν πιο γρήγορα νέες λέξεις, φορέσαμε μάσκες, αλλά βγάλαμε τις «μάσκες» της καθημερινότητας και γίναμε όλοι πιο ευάλωτοι, όλοι ωφελούμενοι, αλλά και όλοι πιο δυνατοί.
Η Κατερίνα Σταμέλου, είναι ψυχολόγος και υπεύθυνη για τον Ασφαλή Χώρο για τις Γυναίκες, στην Ανοιχτή Δομή Φιλοξενίας Προσφύγων και Μεταναστών στη Θήβα.
Μπορείτε να ακούσετε τα podcasts στο κανάλι του SolidarityNow στο YouTube
Μπορείτε να διαβάσετε όλες τις ιστορίες στο site της οργάνωσης:
https://www.solidaritynow.org/anthropines-istories/
To πρόγραμμα «Κέντρα Υποστήριξης Παιδιού και Οικογένειας» υλοποιείται από το SolidarityNow με την υποστήριξη της UNICEF, του Διεθνή Οργανισμού Μετανάστευσης και τη χρηματοδότηση της Ε.Ε.