Μια ομάδα εμπειρογνωμόνων που διορίστηκε από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) ολοκλήρωσε την αποστολή της, διάρκειας 28 ημερών, στην κινεζική πόλη Γουχάν αυτήν την εβδομάδα αναζητώντας ενδείξεις σχετικά με την προέλευση του κορονοϊού.
Ακολουθεί μια ανάλυση των νέων δεδομένων που προκύπτουν, με βάση τα μέχρι τώρα ευρήματα των ερευνών τους.
Τα κυριότερα σενάρια
Ο Πίτερ Μπεν Εμπαρέκ, κορυφαίος εμπειρογνώμονας του ΠΟΥ για τις ζωικές ασθένειες, δήλωσε ότι η ομάδα διεξήγαγε επιστημονικές έρευνες πάνω σε τέσσερα κύρια σενάρια σχετικά με το πώς ο SARS-CoV-2, ο ιός που προκαλεί την COVID-19, εξαπλώθηκε στους ανθρώπους.
Σύμφωνα με το πρώτο σενάριο, ένα άτομο εκτέθηκε στον SARS-CoV-2 μέσω άμεσης επαφής με το είδος ξενιστή, μια νυχτερίδα. Ο ιός θα μπορούσε να κυκλοφορεί ανάμεσα στους ανθρώπους αρκετά πριν να κάνει την εμφάνισή του στην πυκνοκατοικημένη Γουχάν.
Το δεύτερο σενάριο, που θεωρείται ως το πιο πιθανό, κάνει λόγο για μετάδοση στους ανθρώπους μέσω ενός ακόμη άγνωστου ενδιάμεσου είδους. Ο Λιανγκ Γουάνιαν, εμπειρογνώμονας της Εθνικής Επιτροπής Υγείας της Κίνας, δήλωσε ότι οι παγκολίνοι είναι πιθανοί υποψήφιοι, όμως και άλλα ζώα - συμπεριλαμβανομένων των βιζόν και ακόμη και των γατών - μπορούν επίσης να αποτέλεσαν δεξαμενές.
Μια τρίτη πιθανότητα είναι η COVID-19 να προήλθε από το πρώτο ή το δεύτερο σενάριο και μετά να μεταδόθηκε μέσω προϊόντων ψυχρής αλυσίδας. Κινέζοι εμπειρογνώμονες έχουν αποδώσει κάποιες συστάδες COVID-19 που προέκυψαν αργότερα σε εισαγόμενα κατεψυγμένα τρόφιμα και έχουν αυξήσει την πιθανότητα να ήταν αυτές που προκάλεσαν το ξέσπασμα της επιδημίας στη Γουχάν.
Το τελευταίο σενάριο είναι ότι ο κορονοϊός να διέρρευσε από το Ινστιτούτο Ιολογίας της Γουχάν, το οποίο είναι γνωστό ότι έχει μελετήσει «ελεγχόμενους» κορονοϊους. Ο Μπεν Εμπαρέκ απέκλεισε αυτή την πιθανότητα και είπε ότι δεν θα αποτελέσει αντικείμενο περαιτέρω έρευνας. Συμβαίνουν ατυχήματα, είπε, αλλά ήταν «απίθανο» σε αυτήν την περίπτωση.
Πότε ξεκίνησε η εξάπλωσή του
Οι ειδικοί δήλωσαν ότι, ενώ ήταν απίθανο να έχουν εμφανιστεί μεγάλης κλίμακας εστίες στη Γουχάν ή αλλού στην Κίνα πριν από τον Δεκέμβριο του 2019, δεν αποκλείουν ότι κυκλοφορούσε την προηγούμενη περίοδο σε άλλες περιοχές.
Μια μετάδοση είτε απευθείας από νυχτερίδες είτε από ενδιάμεσο είδος υποδηλώνει ότι η εξάπλωση στη Γουχάν θα μπορούσε να έχει διευκολυνθεί από δίκτυα εμπορίας άγριας πανίδας.
Η Μάριον Κόοπμανς, ένα άλλο μέλος της ομάδας εμπειρογνωμόνων, δήλωσε ότι η άγρια φύση που πωλείται στην αγορά θαλασσινών Χουανάν μπορεί να εντοπιστεί σε περιοχές που περιέχουν βιότοπους νυχτερίδων που είναι γνωστό ότι φιλοξενούν ιούς που σχετίζονται στενά με τον SARS-CoV-2.
Μία τέτοια περιοχή είναι η νοτιοδυτική κινεζική επαρχία Γιουνάν, αλλά η ομάδα δεν αποκλείει η πρώτη ανθρώπινη μετάδοση να πραγματοποιήθηκε πέρα από τα κινεζικά σύνορα στο Λάος ή το Βιετνάμ.
Τι ρόλο έπαιξε η αγορά Χουανάν
Παρόλο που η αγορά θαλασσινών Χουανάν της Γουχάν συνδέθηκε με τις πρώτες συστάδες κορονοϊού, το αρχικό πέρασμα από τα ζώα στους ανθρώπους δεν συνέβη εκεί.
Ο Λιανγκ είπε ότι δεν υπήρχαν ακόμη επαρκή στοιχεία για να καθοριστεί πώς εισήλθε ο ιός στη Χουανάν, αλλά ήταν σαφές ότι κυκλοφορούσε αλλού στη Γουχάν την ίδια στιγμή.
Το πιο πιθανό σενάριο είναι ότι κάποιος μετέφερε τον SARS-CoV-2 στην αγορά, αλλά ο Μπεν Εμπαρέκ υποστήριξε επίσης ότι θα μπορούσε να έχει εισαχθεί μέσω ενός «προϊόντος», συμπεριλαμβανομένων των κατεψυγμένων άγριων ζώων που είναι γνωστό ότι είναι ευπαθή στον ιό.
Πώς τα ευρήματα αλλάζουν τα δεδομένα σχετικά με την προέλευση της Covid
Η Κίνα εξέφρασε την ανησυχία ότι οποιαδήποτε έρευνα θα «πολιτικοποιηθεί» και είπε ότι θα συνεργαζόταν μόνο εάν με σαφή τρόπο δεν της επιρριπτόταν το φταίξιμο για την πανδημία.
Αποκλείοντας το ενδεχόμενο της διαρροής από εργαστήριο και αποδεχόμενοι ότι η COVID-19 θα μπορούσε να προέρχεται εκτός Κίνας, η ομάδα του ΠΟΥ δεν ξεπέρασε καμία από τις «κόκκινες» γραμμές του Πεκίνου. Η Κίνα ενθαρρύνθηκε επίσης από το γεγονός ότι η ομάδα του ΠΟΥ εξετάζει τη θεωρία της μετάδοσης μέσω ψυχρής αλυσίδας. Ωστόσο, τα ευρήματα είναι απίθανο να ικανοποιήσουν εκείνους που πιστεύουν ότι η Κίνα είναι ένοχη και έχει αποκρύψει ή καλύψει στοιχεία.
Η περαιτέρω έρευνα
Ο Μπεν Εμπαρέκ είπε ότι η Κίνα πρέπει τώρα να βρει στοιχεία που θα μπορούσαν να αποδείξουν ότι ο κορονοϊός κυκλοφόρησε πολύ νωρίτερα από τον Δεκέμβριο του 2019. Είπε ότι τα δείγματα από τράπεζες αίματος θα ήταν ένα καλό μέρος για να ξεκινήσει την περαιτέρω έρευνα.
Οι κοινότητες νυχτερίδων κοντά στη Γουχάν έχουν αποκλειστεί ως πηγή και πρέπει να γίνουν περισσότερα για να ερευνηθούν τα σπήλαια σε άλλες περιοχές, μήπως εκεί βρεθούν δείγματα που να ταιριάζουν πιο πολύ με τον SARS-CoV-2.
Τα ζώα που πωλούνται στην αγορά της Χουανάν πρέπει, επίσης, να εξεταστούν περαιτέρω, και ο ρόλος που διαδραμάτισαν τα προϊόντα ψυχρής αλυσίδας γενικά χρήζουν επίσης μεγαλύτερης έρευνας, δήλωσε ο Μπεν Εμπαρέκ.