Όσο χαρούμενη κι αν είναι, η περίοδος των γιορτών ελλοχεύει ο κίνδυνος να καταλήξει συνώνυμη του άγχους. Από το γεγονός ότι ξοδεύουμε αρκετά χρήματα για δώρα σκεπτόμενοι να ανταποκριθούν οι επιλογές μας στις, πιθανώς πολύ υψηλές, προσδοκίες που θεωρούμε ότι έχουν οι άλλοι για μας, μέχρι το γεγονός ότι η μια γιορτή διαδέχεται την άλλη, ορισμένοι αυτή την περίοδο νιώθουμε να πελαγώνουμε.
Αν αισθανόμαστε έτσι, σίγουρα δεν είμαστε οι μόνοι. Στην πραγματικότητα, υπάρχουν δύο έννοιες που μπορούν να εξηγήσουν το άγχος που βιώνουμε κατά τη διάρκεια της συγκεκριμένης εποχής: Το μεγάλο ψυχικό φορτίο και η υπερβολική συναισθηματική διεργασία που απαιτείται.
Το νοητικό φορτίο μπορεί επίσης να ονομαστεί αόρατο φορτίο ή γνωστική εργασία, εξηγεί η Τζόι Τριν, κλινικός σύμβουλος στο Ιλινόις. Αν και δεν τσεκάρουμε κάθε λίγο και λιγάκι τη λίστα των υποχρεώσεων μας, οι οποίες είναι κατά τα άλλα ευχάριστες, εξακολουθούμε να αφιερώνουμε σε αυτές άπλετο χρόνο και ενέργεια. Για παράδειγμα σκεφτόμαστε πότε θα αγοράσουμε τα υλικά για τα γλυκά, πότε θα ψωνίσουμε τα δώρα για την οικογένεια και τόσα άλλα.
Κι όσο κι αν φαίνεται απλό, το νοητό φορτίο είναι «ολόκληρη η διαδικασία σκέψης που πηγαίνει πίσω από μια εργασία ή πίσω από μια κατάσταση», προσθέτει η Απάρνα Σαγκάραμ, εξουσιοδοτημένη θεραπεύτρια γάμου και οικογένειας και ιδιοκτήτρια του Space to Reflect στη Φιλαδέλφεια, μιας ομάδας που ασχολείται με θέματα ψυχικής υγείας.
Γενικά, το ψυχικό φορτίο πέφτει συχνά σε ένα άτομο σε μια σχέση ή σε μια οικογένεια. (Και αυτό το άτομο σε ετεροφυλόφιλες σχέσεις είναι συνήθως η γυναίκα — αν και τα πράγματα αλλάζουν σιγά-σιγά, όπως σημειώνει η Σαγκάραμ).
Η συναισθηματική «εργασία», από την άλλη πλευρά, είναι η «δουλειά» που γίνεται σε διαφορετικές σχέσεις, λέει η Σαγκάραμ. Αυτό θα μπορούσε να είναι όταν ακούμε έναν φίλο όταν είναι αναστατωμένος ή να διαχειριζόμαστε μια δύσκολη δυναμική μεταξύ των μελών της οικογένειας.
Ενώ είναι διαφορετικές, οι δύο έννοιες μπορούν να τροφοδοτηθούν η μία από την άλλη ή να συσσωρευτούν η μία πάνω στην άλλη. Η Σαγκάραμ προσθέτει ότι η συναισθηματική «εργασία» — όπως το να επιτρέπουμε σε ένα αγαπημένο μας πρόσωπο να μας απορρίπτει συναισθηματικά — μπορεί τελικά να μετατραπεί σε ψυχικό φορτίο καθώς συνεχίζουμε να φροντίζουμε αυτό το άτομο, απλώς σε ένα διαφορετικό, πιο απτό επίπεδο.
Έτσι, εάν αισθανόμαστε λίγο άτονοι αυτές τις γιορτές, μπορεί να είναι το άγχος και των δύο αυτών εννοιών. Ακολουθούν οι «εργασίες» που είναι πιθανό να προστεθούν σε αυτό, καθώς και πώς μπορούμε να αντεπεξέλθουμε:
Οι αγορές για δώρα αυξάνουν το ψυχικό μας φορτίο. Σύμφωνα με την Σαγκάραμ τα δώρα επηρεάζουν σημαντικά το ψυχικό μας φορτίο κατά την περίοδο των γιορτών. Είτε σκεφτόμαστε τι να πάρουμε στα παιδιά μας για τα Χριστούγεννα (και κρύβουμε και τυλίγουμε τα δώρα, αν πιστεύουν στον Άγιο Βασίλη), ή αποφασίζουμε τι να αγοράσουμε για τους γονείς μας, είτε επιλέγουμε ένα επαγγελματικό δώρο, είναι εξαντλητικό όταν κάνουμε τα ψώνια, ο προγραμματισμός, η συσκευασία και η πραγματική προσφορά δώρου.
«Νομίζω ότι η ίδια η περίοδος των γιορτών προκαλεί πολύ άγχος επειδή οι άνθρωποι προσπαθούν να καταλάβουν τι δώρα μπορούν να δώσουν στους ανθρώπους ή πώς να είναι προσεκτικοί», λέει η Σαγκάραμ. «Και υπάρχει πολλή διαδικασία σκέψης που βρίσκεται πίσω από αυτό».
Προσθέτει ότι για το άτομο που κουβαλά το ψυχικό φορτίο σε ένα νοικοκυριό, αυτό το έργο μπορεί επίσης να (τον κάνει να) αισθάνεται αρκετά απομονωμένο.
Οργάνωση διακοπών
Εάν είμαστε κάποιος που ταξιδεύει αυτές τις περιόδους, η φαινομενικά απλή πράξη του προγραμματισμού της μεταφοράς προσθέτει στο ψυχικό μας φορτίο, σύμφωνα με την Σαγκάραμ. Η «χαρτογράφηση» του πώς θα φτάσουμε κάπου και πότε θα φύγουμε απαιτεί έρευνα και πολλή σκέψη.
Για να μην αναφέρουμε ότι υπάρχει επίσης η προετοιμασία: Πρέπει να ετοιμάσουμε τις βαλίτσες μας, να μαζέψουμε δώρα, να οργανώσουμε τυχόν εισιτήρια που είναι απαραίτητα για ταξίδια ή να βεβαιωθούμε ότι το αυτοκίνητο είναι σε καλή κατάσταση για μια οδήγηση — είναι πολλά να σκεφτούμε. Και για το άτομο που φέρει το ψυχικό φορτίο, πέφτει πάνω του για να βεβαιωθεί ότι όλα αυτά θα διεκπεραιωθούν.
Αυξημένες κοινωνικές υποχρεώσεις
Η πιο εορταστική περίοδος του χρόνου είναι μια περίοδος που τα πάρτι των διακοπών είναι ανεξέλεγκτα, προσθέτοντας περισσότερα πράγματα για να παρακολουθεί το άτομο που φέρει το ψυχικό φορτίο.
Είναι μια χρονική στιγμή που το πρόγραμμά μας φαίνεται πιθανότατα πολύ διαφορετικό από το κανονικό, επομένως υπάρχουν περισσότερες κοινωνικές εκδηλώσεις για διαχείριση. Είναι, επίσης μια εποχή του χρόνου που πολλοί άνθρωποι ζητούν βοήθεια και οι άνθρωποι αισθάνονται υποχρεωμένοι» να βοηθήσουν.
Αυτό θα μπορούσε να σημαίνει ότι βοηθάμε προσφέροντας ένα δίσκο κουλουράκια δωρίζουμε χρήματα σε έναν οργανισμό ή διοργανώνουμε ένα μπραντς για την ομάδα μας. Αν και όλα αξίζουν, όταν νιώθουμε ότι δεν μπορούμε να χειριστούμε περισσότερα, μπορεί να είναι δύσκολο να αναλάβουμε αυτήν την πρόσθετη ευθύνη.
Δεδομένου ότι η σύνδεσή μας με τα αγαπημένα μας πρόσωπα βασίζεται αποκλειστικά στις σχέσεις, εμπίπτει στην κατηγορία της συναισθηματικής «εργασίας», η οποία είναι πραγματικός παράγοντας άγχους για πολλούς ανθρώπους καθ ’όλη τη διάρκεια της σεζόν (και όλο το χρόνο).
Σύμφωνα με την Μισέλ Τουγκάντ, καθηγήτρια Ψυχολογικής Επιστήμης στην Έδρα William R. Kenan, Jr. στο Vassar College, «οι γιορτές που απαιτούν να φέρουν οικογένειες και φίλους κοντά», συμβάλλουν σημαντικά στη συναισθηματική «εργασία». Έτσι, όλα αυτά τα χριστουγεννιάτικα πάρτι ή άλλες γιορτινές εκδηλώσεις μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά.
Η περίοδος των διακοπών είναι μια περίοδος αυξημένης κοινωνικής σύνδεσης, η οποία είπε ότι μπορεί να οδηγήσει σε συναισθηματική κόπωση στην εργασία και σε αισθήματα εξάντλησης. Επιπλέον, μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα που δυσκολεύουν την απόλαυση της σεζόν.
«Η υπερβολική συναισθηματική ”εργασία” είναι δαπανηρή σε ένα άτομο. Η έρευνα δείχνει ότι σχετίζεται με μεγαλύτερα επίπεδα κατάθλιψης και άγχους και αυξημένης εξουθένωσης», λέει η Τουγκάντ.
Αυτό μπορεί να ισχύει ιδιαίτερα αν είμαστε αυτός στον οποίο στρέφονται όλοι όταν υπάρχει οικογενειακό δράμα. Μπορεί να αισθανόμαστε ότι πρέπει να λύσουμε (όλα τα) προβλήματα ή να διαχειριστούμε τα συναισθήματα των άλλων, επομένως, όταν τελειώσουμε, θα είμαστε πολύ εξαντλημένοι για να είμαστε παρόντες στην οικογενειακή συγκέντρωση, προσθέτει η Σαγκάραμ...
Για να βοηθηθούμε με αυτά τα συναισθήματα, ας αφιερώσουμε χρόνο στον εαυτό μας όλο τον μήνα. Εάν αισθανόμαστε ότι κουραζόμαστε, ας βάλουμε κάποια όρια (όπως να πούμε «όχι» σε ένα χριστουγεννιάτικο πάρτι στο οποίο δεν θέλουμε να πάμε) ή ας αφήσουμε τον εαυτό μας να καθυστερήσει δέκα λεπτά, εάν χρειαζόμαστε αυτά τα επιπλέον δέκα λεπτά για να «αναπνεύσουμε».
Δεν είναι καλό συναίσθημα να συνειδητοποιούμε ότι είμαστε αυτός που κουβαλάει το ψυχικό φορτίο. Ωστόσο, η Σαγκάραμ λέει ότι μπορούμε να μιλήσουμε με τον σύντροφό μας για να ανακουφιστούμε κάπως από το ψυχικό άγχος των διακοπών.
«Αν βρισκόμαστε σε μια σχέση, είναι πραγματικά χρήσιμο να καθίσουμε με τον σύντροφό μας και να γράψουμε όλες τις εργασίες που πρέπει να κάνουμε», είπε.
Συνιστά να δημιουργήσουμε δύο ξεχωριστές λίστες — μία για την καθημερινή ζωή και μία ειδικά για την περίοδο των διακοπών. Στη συνέχεια, ας αναθέσουμε καθήκοντα στον σύντροφό μας που πρέπει να αναλάβει αυτές τις γιορτές.
Η Σαγκάραμ προσθέτει ότι θα πρέπει να αναθέσουμε στο σύντροφό μας καθήκοντα (και θα πρέπει να αναλάβουμε κι εμείς καθήκοντα).
Αυτή είναι η βραχυπρόθεσμη διαχείριση κρίσεων, προσθέτει η Σαγκάραμ. Βρισκόμαστε στην περίοδο των διακοπών, επομένως είναι απαραίτητο να απαλλαγούμε αμέσως από το άγχος. Μετά την περίοδο των γιορτών, θα πρέπει να έχουμε μια ευρύτερη συζήτηση με τον σύντροφό μας σχετικά με την ανακούφιση του ψυχικού μας φορτίου και εκτός των γιορτών.