Στις 13 Ιανουαρίου ο Ματέο Ρέντζι απέσυρε την υποστήριξή του προς την συμμαχική κυβέρνηση της Ιταλίας. Η κίνηση αυτή δικαιολογήθηκε στο πλαίσιο των αντιρρήσεων που έφερε για την διαχείριση του οικονομικού προγράμματος ανακούφισης και ανάπτυξης της ιταλικής οικονομίας, το λεγόμενο Recovery Plan, που είχε συνταχθεί το πρόσφατο χρονικό διάστημα από την κυβέρνηση της χώρας.
Παρόλο που το νέο αυτό οικονομικό πρόγραμμα εγκρίθηκε και από τα δύο νομοθετικά σώματα της Ιταλίας, Βουλή και Γερουσία, εγείρονται ερωτήματα για το πολιτικό μέλλον της Ιταλίας, ύστερα και από την ανακοίνωση της παραίτησης του πρωθυπουργού Κόντε. Σύμφωνα με τις τελευταίες εξελίξεις, ο Μάριο Ντράγκι, ο πρώην πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, πήρε εντολή σχηματισμού κυβέρνησης.
Με αφορμή την διαχείριση της πανδημίας του COVID-19, το Recovery Plan ήταν η κυβερνητική πρόταση με στόχο την αντιμετώπιση ζητημάτων, όχι μόνο όσων προκύπτουν από την πανδημία, αλλά απασχολούν για καιρό το εσωτερικό της Ιταλίας.
Αφορά την προώθηση της τεχνολογικής εξέλιξης και καινοτομίας, την ενίσχυση πολιτικών που θα προωθούν την ισότητα των φύλων, την μείωση της ανεργίας των νέων και των κοινωνικών ανισοτήτων και την αντιμετώπιση ζητημάτων κοινωνικο-οικονομικής φύσεως που έχουν και γεωγραφικό διαχωρισμό, κυρίως στον Νότο της χώρας.
Όπως επισημάνθηκε σε ιταλικές ειδησεογραφικές πηγές, με το σχέδιο αυτό υπάρχει πρόθεση της αυξήσεως των δημόσιων επενδύσεων σε αρκετά μεγάλο ποσοστό, με παράλληλη προώθηση κινήτρων και για ιδιωτικές επενδύσεις.
Όμως, η πρόσφατη πολιτική κρίση που εκδηλώθηκε στην Ιταλία φέρνει στην επιφάνεια τον τρόπο της οργάνωσης της τρέχουσας κυβερνητικής εξουσίας στην Ιταλία, η οποία, από το 2018, στηρίζεται στις ισορροπίες ισχύος μέσα από συνεργαζόμενα κόμματα.
Την χρονιά εκείνη διεξήχθησαν οι πρώτες εθνικές εκλογές, μετά από μια περίοδο τεχνοκρατικών κυβερνήσεων, και το εκλογικό αποτέλεσμα οδήγησε σε μια κυβέρνηση συνεργασίας μεταξύ του πολιτικού κόμματος των Πέντε Αστεριών και του κόμματος του Ματέο Σαλβίνι, με πρωθυπουργό να επιλέγεται ο εξωκοινοβουλευτικός Τζιουζέπε Κόντε.
Η αποχώρηση του Ματέο Σαλβίνι, το 2019, από την κυβέρνηση οδήγησε σε αλλαγή του κυβερνητικού εταίρου, με την συμμετοχή του Δημοκρατικού Κόμματος.
Την ίδια περίοδο, προστέθηκε ο Ματέο Ρέντζι, πρώην πρωθυπουργός, στην τρικομματική, πια, κυβέρνηση, μιας και την ίδια χρονιά είχε αποχωρήσει από το Δημοκρατικό Κόμμα, ιδρύοντας δικό του πολιτικό κόμμα με την συμμετοχή ενεργών πολιτικών αντιπροσώπων.
Οι αλλαγές στην δομή της κυβέρνησης τα τελευταία χρόνια δείχνουν τις λεπτές ισορροπίες που επικρατούσαν μεταξύ των κυβερνητικών εταίρων, καθώς, συχνά, υπήρχαν διαφορετικές και αντικρουόμενες απόψεις για μια σειρά έκτακτων συζητημάτων.
Ακόμη, η διαχείριση της πανδημίας από την κυβέρνηση της χώρας ήταν, συχνά, στόχος επικρίσεων τόσο από ειδικούς και πολιτικά πρόσωπα όσο και από τους πολίτες.
Η απόφαση να ανατεθεί ο σχηματισμός νέας κυβέρνησης στον Μάριο Ντράγκι δείχνει ότι η χώρα προσανατολίζεται προς μια τεχνοκρατική κυβέρνηση, αν και δεν πρέπει να αποκλεισθεί το γεγονός ότι μπορεί να αναλάβουν και άτομα με προηγούμενη κοινοβουλευτική εμπειρία.
Στις τελευταίες του δηλώσεις, ο κ.Ντράγκι έδωσε προτεραιότητα στην έκτακτη ανάγκη της διαχείρισης της πανδημίας, αλλά και σε οικονομικά ζητήματα που αφορούν την χώρα.
Το διακύβευμα είναι οι ισορροπίες στα νομοθετικά σώματα, μεταξύ των κοινοβουλευτικών ομάδων, που θα εξασφαλίσουν την ψήφο εμπιστοσύνης προς την νέα κυβέρνηση.
Το παραπάνω σκηνικό αποτελεί μια εικόνα για το πώς έχει εξελιχθεί το πολιτικό τοπίο στο εσωτερικό της χώρας, με τα κόμματα να προσπαθούν να ακολουθήσουν τις εξελίξεις και το ερώτημα που προκύπτει, συχνά, είναι αν υπάρχει πραγματική διασύνδεσή τους με την κοινωνία και πώς επηρεάζονται οι εκλογικές προτιμήσεις των πολιτών.
Η Ιταλία είναι μια χώρα με ιδιαίτερη πολιτική ιστορία και με σημαντικά ενισχυμένο το τοπικό και περιφερειακό αίσθημα. Έτσι, υπάρχει μια ευρεία διασπορά των ψήφων των ιταλικών πολιτικών κομμάτων, που, αρκετές φορές, το ιδεολογικό-ιστορικό παρελθόν μιας περιοχής παίζει ρόλο στην επικράτηση του αντίστοιχου πολιτικού κόμματος.
Σε αυτό πρέπει να προστεθεί το γεγονός ότι οι παραδοσιακές νόρμες είναι πολύ σημαντικές στην κοινωνική οργάνωση της χώρας και την αντίστοιχη πολιτική συμπεριφορά.
’Οσον αφορά την εξωτερική πολιτική, ένα στοιχείο διαφοροποίησης μεταξύ των ιταλικών κομμάτων είναι ο τρόπος που λειτουργεί η Ιταλία στις σχέσεις της με την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η διαχείριση της πανδημίας, ιδιαίτερα στις αρχές του 2020, όταν η Ιταλία ήταν από τις χώρες που επλήγει περισσότερο τότε, είναι σημείο διαφωνιών για την άμεση ανταπόκριση της Ε.Ε. και τον τρόπο σύναψης συμμαχιών.
Η οικονομική απάντηση για την πανδημία από τα ευρωπαϊκά όργανα είναι ένα ζήτημα που αποτελεί στόχο επικρίσεων, αλλά και το πώς γίνεται στο εσωτερικό της χώρας η διαχείριση των κονδυλίων.
Το δεύτερο ζήτημα, για το οποίο έρχεται στην διεθνή επικαιρότητα η Ιταλία, είναι η ενεργειακή ασφάλεια και ο ρόλος που θα παίξει στις ισορροπίες ισχύος στο εσωτερικό της Ε.Ε., όσον αφορά τις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο, έχοντας και η ίδια στρατηγικά συμφέροντα στην περιοχή.
Η ενεργειακή πολιτική αποτελεί ένα σημαντικό τομέα της εξωτερικής πολιτικής της Ιταλίας και πολλές από τις διπλωματικές κινήσεις της γίνονται βάσει αυτής. Η Λιβύη ήταν ένα σημαντικό ενεργειακό asset για την Ιταλία, πριν το 2011, και προσπαθεί να συνεχίσει να έχει ρόλο στην περιοχή, όπως παρατηρείται, συχνά, σε διεθνολογικές αναλύσεις και διπλωματικές πρωτοβουλίες.
Επίσης, μέσω της ιταλικής επιχείρησης ενέργειας Eni, η χώρα συμμετέχει σε επενδυτικά προγράμματα στην ευρύτερη περιοχή της Μεσόγειου, με κύριο πυλώνα τις εξορύξεις στην θαλάσσια περιοχή της Κύπρου και, διπλωματικά, η χώρα έχει προβεί σε συνεργασίες με αρκετές χώρες στην ευρύτερη περιοχή, όπως και η πρόσφατη οριοθέτηση Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης με την Ελλάδα. Τέλος, δραστηριότητες ιταλικών συμφερόντων επεκτάθηκαν στον Καύκασο και, συγκεκριμένα, στο Αζερμπαϊτζάν.
Συνεπώς, η πρόσφατη πολιτική κρίση στην Ιταλία αποτελεί διακύβευμα για το πώς θα πορευθεί η χώρα στο εγγύς μέλλον.
Η δομή των κυβερνήσεων των τελευταίων ετών έδειξε ότι δεν υπήρχαν εγγυήσεις για μια μακροχρόνια θητεία, ιδιαίτερα όταν υπάρχουν διαφορετικές απόψεις για μια σειρά κρίσιμων ζητημάτων, ιδιαίτερα για το εσωτερικό της χώρας.
Χωρίς να παραβλέπεται το γεγονός ότι η Ιταλία είναι ένας σημαντικός ενεργειακός παράγοντας στην ευρύτερη περιοχή της Μεσογείου αποτελεί ενδιαφέρον πώς θα εξελιχθεί η εσωτερική πολιτική κατάσταση και αν θα επηρεάσει τους στόχους της εξωτερικής πολιτικής της.