Τις πρώτες μέρες της πανδημίας, μια ομάδα φίλων μαζεύονταν για τις βραδιές παιχνιδιών Zoom κάθε εβδομάδα. Αλλά με την πάροδο του χρόνου, αυτά τα εικονικά hangout έγιναν ολοένα λιγότερο πιο συχνά μέχρι να σταματήσουν εντελώς. Δεν ήμουν λυπημένη που δεν τους έβλεπα - πραγματικά ανακουφίστηκα. Αυτό που ξεκίνησε ως ένας διασκεδαστικός τρόπος να καλύψουμε τα κενά και να δούμε το πρόσωπο του άλλου έγινε σύντομα ένα άλλο έργο στη λίστα υποχρεώσεων που δεν είχα την ενέργεια να ολοκληρώσω.
Από τότε, κατάφερα να μείνω συνδεδεμένη με μερικούς από τους στενότερους φίλους και την οικογένειά μου, αλλά έχω δυσκολευτεί να διατηρήσω τις άλλες φιλίες στη ζωή μου - και αυτό είναι κάτι για το οποίο αισθάνομαι ένοχος
Ως άτομο με άγχος, νιώθω να αποστραγγίζομαι υπό κανονικές συνθήκες. Το 2020 αυτή η εξάντληση έχει φτάσει σε άλλο επίπεδο. Όταν τρέχουμε και δεν φτάνουμε ακόμη και βασικά καθήκοντα, όπως η αποστολή μηνυμάτων σε έναν φίλο που δεν έχουμε μιλήσει στο παρελθόν φαίνονται τρομακτικά.
Δεν είναι ασυνήθιστο να αισθανόμαστε εξαντλημένοι αυτή τη στιγμή, λέει η οικογενειακή θεραπεύτρια Αγκιμπέιλ Μέικπις. «Αυτό το είδος ψυχικής και συναισθηματικής κόπωσης είναι εξαιρετικά κοινό και πολύ φυσιολογικό, λαμβάνοντας υπόψη την κατάσταση του κόσμου. Πολλές από τις ενέργειές μας επικεντρώνονται στο πώς να αντιμετωπίσουμε καλύτερα τις πολύ άγνωστες εμπειρίες της πανδημίας», είπε.
Καθώς έχουμε προσαρμοστεί στην ζωή υπό τον Covid-19 – όπως σε πολλές περιπτώσεις δουλειά και μάθηση από το σπίτι, κοινωνικές αποστάσεις και μάσκες παντού – (είναι φυσικό να) έχει συσσωρευτεί επιπλέον άγχος. Περισσότεροι άνθρωποι αρρωσταίνουν. Περισσότεροι άνθρωποι χάνουν τις δουλειές τους.
Σε ένα άρθρο των New York Times τον μήνα Σεπτέμβριο με τίτλο «Πώς να αντιμετωπίσετε μια « “Ήσυχη σεζόν” όσο αφορά στη φιλία» η δημοσιογράφος Αννα Γκόλντφαρμπ έγραψε πώς, «πολλοί άνθρωποι είναι τόσο εστιασμένοι στις δικές τους άμεσες ανάγκες που δεν έχουν τη δυνατότητα για να δίνουν το παρόν σε άλλους. Αυτές είναι οι περιπτώσεις στις οποίες δεν υπήρχε εχθρότητα μεταξύ φίλων, απλώς μια αισθητή απομάκρυνση».
Οι φιλίες που έμοιαζαν εύκολες πριν από την πανδημία, ώρα φαίνεται πιο δύσκολο να διατηρηθούν
Για μερικούς, η προσπάθεια προγραμματισμού ενός Zoom ή FaceTime για να επικοινωνήσουμε με τους φίλους μας αφού έχουμε περάσει μια ολόκληρη μέρα απέναντι από τον υπολογιστή μπορεί να μοιάζει περισσότερο τοξικό παρά χαλαρωτικό.
«Οι συνομιλίες που κάποτε έρεαν ελεύθερα μπορεί τώρα να μοιάζουν τεταμένες ή δύσκολες και (να) απαιτούν μεγάλη προσπάθεια», δηλώνει η Μέικπις. «Μια τέτοια συζήτηση μπορεί (τώρα) να φαίνεται αδικαιολόγητη ή ανόητη όταν αντιμετωπίζουμε την απώλεια εργασίας ή ένα μέλος της οικογένειάς μας είναι άρρωστο».
Η πραγματοποίηση σχεδίων για έξοδο με παρέα ή με έναν φίλο είναι εφικτή εάν ληφθούν προφυλάξεις ασφαλείας, ανάλογα με το επίπεδο προσοχής που πρέπει να τηρηθεί (π.χ. συνάντηση σε σε εξωτερικούς χώρους, τήρηση αποστάσεων ασφαλείας, μάσκες προσώπου κ.λπ.). Όμως αυτές οι εξορμήσεις δεν είναι χωρίς άγχος.
«Ακόμη και δραστηριότητες, όπως έξοδος για καφέ ή δείπνο σε εξωτερικούς χώρους με έναν φίλο, μπορεί να μην μας κάνουν να αισθανόμαστε ασφαλείς ή να επιτρέψουν να έρθουμε κοντά και να περάσουμε καλά», λέει η Μέικπις.
Είναι ΟΚ να θέσουμε κάποιες φιλίες σε ”παύση” εάν αισθανόμαστε εξαντλημένοι
Η εξάντληση είναι αυτό που συμβαίνει όταν «οι εξωτερικές απαιτήσεις είναι μεγαλύτερες από τις πηγές που σας γεμίζουν», λέει ο ψυχολόγος, Ράιαν Χάους με έδρα την Πασαντένα. Αυτό το αίσθημα εξάντλησης είναι ένα σημάδι ότι πρέπει να αφιερώσουμε χρόνο για να ξαναγεμίσουμε το δικό σας κύπελλο.
«Δεν θα είναι καλό για τους άλλους, αν δεν έχουμε τίποτα άλλο να δώσουμε», συμπλήρωσε. «Γι αυτό (θα πρέπει να) καλύψουμε πρώτα τις δικές μας ανάγκες και μετά τις άλλες.»
Επειδή τα ψυχικά και συναισθηματικά μας αποθέματα είναι πεπερασμένα, ίσως είναι καλύτερο να επικεντρωθούμε στο να μένουμε κοντά σε έναν μικρό αριθμό φίλων, αντί να προσπαθούμε να διατηρήσουμε δεκάδες κοινωνικές επαφές.
«Η ποιότητα είναι πιο σημαντική από την ποσότητα, οπότε αν έχετε αρκετή ενέργεια για να είστε κοντά με μερικούς αγαπημένους φίλους, αυτό είναι εντάξει», έγραψε η Γκόλντφαρμπ στο άρθρο των New York Times.
Αυτή είναι μια στιγμή για να καλλιεργήσουμε τις αμοιβαίες φιλίες που μας ανυψώνουν χωρίς να αισθανόμαστε υποχρεωμένοι να επενδύσουμε σε αυτές που δεν το κάνουν.
«Αν αυτό σημαίνει ότι θέτουμε κάποιες σχέσεις σε παύση, ας είναι έτσι», αναφέρει ο Χάους, συγγραφέας του «Mental Health Journal for Men». «Μπορεί να κινδυνεύουμε να χάσουμε τις περιφερειακές σχέσεις, αλλά αυτό μπορεί να είναι ένα θετικό αποτέλεσμα: να διατηρήσουμε τις σχέσεις που φέρνουν νόημα και σκοπό, και να ξεριζώσουμε εκείνες που δεν το κάνουν».
Ας μη κακολογήσουμε τον εαυτό μας που κάναμε πίσω (σε μια φιλία)
Μπορεί να αισθανόμαστε άθλιοι φίλοι επειδή δεν έχουμε τσεκάρει τι κάνουν όλοι μας οι γνωστοί. Αλλά ας χαλαρώσουμε λιγάκι: κάνουμε το καλύτερο που μπορούμε σε ορισμένες πολύ δύσκολες συνθήκες.
«Μπορεί να αισθανόμαστε ότι εγκαταλείπουμε αυτές τις σχέσεις, αλλά η αυτοεξυπηρέτηση και η ψυχική και συναισθηματική υγεία πρέπει να έχουν προτεραιότητα. Υπάρχουν μόνο τόσες ώρες την ημέρα, λέει η Μεικπίς. Τώρα είναι η ώρα να εξασκηθούμε στην αυτο-συμπόνια. Ακόμα κι αν δεν πληρούμε τα κανονικά πρότυπα του καλού φίλου, ας θυμηθούμε ότι αυτή η κατάσταση δεν θα διαρκέσει για πάντα.
«Αν νιώθουμε ότι πρέπει να κρατήσουμε τον εαυτό μας (μακριά) και να αποφύγουμε κάποια Zoom, τότε έχουμε το δικαίωμα να το κάνουμε».
Αλλά να ξέρουμε πως η απόσυρση απ’ όλες τις κοινωνικές σχέσεις προκαλεί ανησυχία
Εάν η κοινωνική απεμπλοκή συνοδεύεται από άλλα συμπτώματα κατάθλιψης ή άγχους - όπως αισθήματα χαμηλής αυτοεκτίμησης, προβλήματα ύπνου ή υπερβολική ανησυχία – ας εξετάσουμε το ενδεχόμενο να αναζητήσουμε επαγγελματική βοήθεια.
«Εάν ήσασταν κοινωνικά πρόσωπα πριν από τον Covid και τώρα βρεθείτε να αποσύρεστε από κάθε κοινωνική αλληλεπίδραση, ψηφιακή ή δια ζώσης, τότε ίσως θέλετε να ρωτήσετε γιατί», λέει ο Χάους. «Είσαι πολύ ανήσυχος ή έχεις κατάθλιψη για να συναντήσεις τους άλλους; Αυτό μπορεί να είναι δύσκολο, γιατί πρέπει να επαγρυπνούμε τώρα και πολλοί από εμάς αντιμετωπίζουμε μοναξιά. Αλλά αν πιστεύουμε ότι (αυτά) τα συναισθήματά μας έχουν πάρει το πάνω χέρι, (τότε) ίσως θελήσουμε να τα ελέγξουμε με έναν στενό φίλο ή επαγγελματία σε θέματα ψυχικής υγείας».