Η δημοσιογράφος του CBS News, Ντέμπορα Πάτα έχει καλύψει συγκρούσεις στην Αφρική και την Μέση Ανατολή, καθώς και τις συνέπειες των τρομοκρατικών επιθέσεων στην Ευρώπη. Έχει δει βία και θάνατο από κοντά στο παρελθόν. Όμως οι φρικαλεότητες που αντίκρισε στην Μπούτσα της Ουκρανίας αυτή την εβδομάδα ήταν κάτι που την συγκλόνισε.
Πρέπει να μας προβληματίσουν αυτές οι φωτογραφίες», είπε η Πάτα στην εκπομπή «CBS Mornings», αφού περιέγραψε όσα η ίδια και άλλοι δημοσιογράφοι αντίκρισαν στα περίχωρα του Κιέβου.
Από την οπτική πλευρά των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης ο πόλεμος πήρε μια διαφορετική τροπή, άλλαξε στον τρόπο που την βιώνει ο κόσμος που τον παρακολουθεί εξ′ αποστάσως.
Προηγουμένως, αυτά που μετέδιδαν τα ΜΜΕ ήταν πύρινες εκρήξεις που καταγράφηκαν από κάμερα ή καμένα κτίρια μέσα από drone. Τώρα, με τον ουκρανικό στρατό να ανακτά τον έλεγχο των χωριών κοντά στο Κίεβο που είχαν καταστραφεί από Ρώσους στρατιώτες, οι δημοσιογράφοι καταγράφουν τον απόηχο της φρικτής βίας από κοντινή απόσταση - πτωμάτα δεμένα, βασανισμένα και καμένα.
Αν και υπάρχει η αίσθηση ότι εικόνες όπως αυτές μπορεί να αλλάξουν την άποψη της κοινής γνώμης ή να έχουν αντίκτυπο στο πώς εξελίσσεται ένας πόλεμος, στο παρελθόν αυτό δεν συνέβαινε συχνά, δήλωσε η καθηγήτρια επικοινωνίας στο Πανεπιστήμιο του Μέριλαντ που ειδικεύεται στον πόλεμο και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, Ρεμπέκα Άντελμαν.
Ωστόσο, αρκετές χώρες, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών και της Βρετανίας, επέβαλαν πρόσθετες κυρώσεις στη Ρωσία αυτή την εβδομάδα και αναφερόμενοι την βαρβαρότητα στη Μπούτσα, χαρακτήρισαν υποχρέωσή τους να κάνουν ακόμα περισσότερα.
Όποιος κι αν είναι ο αντίκτυπος, η Ρεμπέκα Άντελμαν είπε ότι είναι σημαντικό να υπάρχουν δημοσιογράφοι σε ετοιμότητα για να καταγράφουν τι συμβαίνει. «Η κατάθεση μαρτυρίας είναι ζωτικής σημασίας, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις απόλυτης καταστροφής. Μερικές φορές η φωτογραφία είναι το μόνο που σου μένει».
Φωτογραφίες και βίντεο από την Μπούτσα έδειχναν σακούλες με πτώματα στοιβαγμένες σε χαρακώματα, άψυχα μέλη να προεξέχουν από βιαστικά σκαμμένους τάφους και πτώματα σκορπισμένα στους δρόμους, συμπεριλαμβανομένου ενός άνδρα που ανατινάχθηκε ενώ έκανε ποδήλατο.
Παρουσιαστές και ανταποκριτές προειδοποιούν τους τηλεθεατές για σκληρές εικόνες, κάτι που επαναλήφθηκε τέσσερις φορές σε ένα επεισόδιο του «World News Tonight» στο ABC. «Λυπάμαι πολύ που πρέπει να το δείτε», είπε, ζητώντας συγγνώμη ο Φρέντερικ Πλέτγκεν του CNN, προτού η κάμερα εστιάσει σε τσάντες με στοιβαγμένα πτώματα πάνω σε καρότσα φορτηγού.
Αντίστοιχα ο παρουσιαστής του NBC «Nightly News» Λέστερ Χολτ προειδοποίησε τους τηλεθεατές, λέγοντας, «Ενώ μπορεί να θέλουμε να αποστρέψουμε το βλέμμα μας, γίνεται όλο και πιο δύσκολο να κλείσουμε τα μάτια μας σε αυτό που συμβαίνει».
Και μπορεί η τηλεόραση και το διαδίκτυο να δίνουν μεγαλύτερη αμεσότητα στην κάλυψη του πολέμου, οι συγκλονιστικές εικόνες —και οι δυνατότητές τους να διαμορφώνουν την κοινή γνώμη— δεν είναι κάτι καινούργιο.
Ο ιστορικός του Χάρβαρντ, Ντρου Φάουστ, συγγραφέας του βιβλίου, «This Republic of Suffering: Death and the American Civil War», σημείωσε ότι όταν ο Μάθιου Μπρέιντι είχε μια έκθεση με τις φωτογραφίες του από τον Εμφύλιο πόλεμο το 1862, οι New York Times έγραψαν, «αν και δεν έχει φέρει πτώματα να τα αφήσει στις αυλές μας και στους δρόμους, έχει κάνει κάτι παρόμοιο».
Όταν κυκλοφόρησε η συγκλονιστική φωτογραφία ενός 5χρονου αγοριού που κάθεται ζαλισμένο και αιμόφυρτο μετά την διάσωσή του από βομβαρδισμό στο Χαλέπι της Συρίας το 2016, το National Public Radio κυκλοφόρησε με το πρωτοσέλιδο, «Μπορεί μια φωτογραφία να βοηθήσει στον τερματισμό ενός πολέμου;»
Όχι ακόμα.