Από τα δίδακτρα του νηπιαγωγείου και τα έξοδα φύλαξης και όχι μόνο, έχουν αρχίσει να πληρώνουν στους γονείς-εργαζόμενούς τους επιχειρήσεις στην ιταλική πόλη Καρτιλιάνο που φαίνεται να ανησυχούν για την διαρκή μείωση του ποσοστού γεννήσεων και την έλλειψη εργαζομένων. Στόχος τους: να ενθαρρύνουν τους εργαζόμενους να κάνουν περισσότερα μωρά δείχνοντάς τους πως η επιχείρηση θα τους στηρίξει.
Οι επιχειρήσεις όμως στο Καρτιλιάνο, μια πόλη 3.800 δεν είναι οι μόνες που ακολουθούν αυτή την πρακτική. Παρόμοια σχέδια έχον ξεφυτρώσει και σε άλλες περιοχές του βιομηχανικού βορρά της Ιταλίας, καθώς επιχειρήσεις από μικρές έως μεγάλες αποφάσισαν να πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους και να προσπαθήσουν να βοηθήσουν στην ανάσχεση της οξείας δημογραφικής κρίσης που πλήττει τη χώρα και τους ίδιους. .
Το ποσοστό γονιμότητάς στην Ιταλία, είναι περίπου 1,2 παιδιά ανά γυναίκα και είναι από τα χαμηλότερα στον κόσμο ενώ η τάση μείωσης των γεννήσεων και της γήρανσης του πληθυσμού είναι κοινή σε πολλές προηγμένες χώρες.
Το Βένετο, που βρίσκεται το Καρτιλιάνο, είναι γνωστό για το πλήθος των οικογενειακών επιχειρήσεων που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά του βιομηχανικού ιστού της χώρας και ως είναι αντιληπτό, αυτό το μοντέλο επιχείρησης απειλείται όχι μόνο από την παγκοσμιοποίηση και τον φτηνό ανταγωνισμό από την Ασία, αλλά και από την έλλειψη νέων εργατικών χεριών.
″Όταν ήμουν κορίτσι, πάντα έτρεχαν παιδιά εδώ, τώρα σχεδόν δεν γεννιούνται και μένουν μόνο οι ηλικιωμένοι”, λέει η Ιλένια Καπελέρ, δείχνοντας μια ερημική πλατεία κάτω από τη σκιά του επιβλητικού καμπαναριού του Καρτιλιάνο.
Η Καπελέρ, 44 ετών, της οποίας η εταιρεία κατασκευάζει βιομηχανικά ελατήρια, μεντεσέδες κ.α, ηγείται της προσπάθειας περίπου 40 επιχειρήσεων της πόλης να συγκεντρώσουν μετρητά για προγράμματα που αποσκοπούν στην αύξηση του ποσοστού γεννήσεων.
Ονομάζουν την πρωτοβουλία τους, Janus Project και πήρε το όνομά της από τον ρωμαίο θεό Ιανό που συμβολίζει και τα νέα ξεκινήματα. Στην περίπτωση του Καρτιλιάνο, ελπίζουν ότι θα σηματοδοτήσει τη μετάβαση από ένα άγονο παρόν σε ένα πιο γόνιμο μέλλον.
Στους 12 μήνες μετά την έναρξη του προγράμματος, τον Απρίλιο του 2021, είχαν συγκεντρώσει 48.000 ευρώ, τα οποία δαπανήθηκαν στην χρηματοδότηση οικογενειών, σχολείων, στην παροχή φροντίδας παιδιών. Η Καπελέρ στοχεύει να συγκεντρώσει άλλα 100.000 ευρώ τον επόμενο χρόνο.
″Είμαστε πολύ δεμένοι με το Καρτιλιάνο, αλλά όλο αυτό που κάνουμε αφορά επίσης εμάς, γιατί δεν μπορούμε να βρούμε εργάτες πια”.
Η δημογραφική κρίση δεν είναι βέβαια πρόβλημα μόνο για τις επιχειρήσεις. Οι οικονομολόγοι προειδοποιούν ότι εάν δεν αλλάξει κάτι άμεσα στην Ιταλία η ήδη αδύναμη οικονομική της ανάπτυξη αποδυναμωθεί περαιτέρω και θα καταστεί αδύνατη η χρηματοδότηση επαρκών κοινωνικών και κρατικών συντάξεων.
Η Ιταλία κατέγραψε μόλις 399.431 γεννήσεις το 2021, και την 13η συνεχόμενη ετήσια πτώση. Οι δε γεννήσεις ήταν λιγότερες από τη χρονιά ενοποίησής της, το 1861, σύμφωνα με το εθνικό στατιστικό γραφείο ISTAT. Ο πληθυσμός μειώθηκε κατά 253.000 στα 59 εκατ. και η ISTAT προειδοποίησε ότι η χώρα οδεύει προς τα 5 εκατ. λιγότερους κατοίκους μέχρι το 2050.
Ένας λόγος που συχνά αναφέρεται για την μείωση των γεννήσεων είναι η εργασιακή ανασφάλεια και η μη οικονομικά προσιτή φροντίδα για τα παιδιά. Οι συντάξεις απορροφούν το μεγαλύτερο μέρος των δαπανών πρόνοιας της Ιταλίας και η πλειονότητα των νέων θέσεων εργασίας είναι με προσωρινές συμβάσεις που δεν προσφέρουν οικονομική σταθερότητα.
″Όταν ήρθαν σε μένα λέγοντας ότι ήθελαν να βάλουν χρήματα σε τοπικά νηπιαγωγεία και σχολεία, σκέφτηκα «πού είναι το κόλπο;»”, λέει γελώντας ο δήμαρχος του Καρτιλιάνο, Τζερμάνο Ρακέλα. ”Ένιωσα όπως όταν κάποιος σου λέει ότι μόλις κέρδισες ένα αυτοκίνητο”.
Μόλις 30 χλμ από το Καρτιλιάνο ο Ρομπέρτο Μπρατσάλε πρωτοστατεί σε μια παρόμοια πρωτοβουλία που ονομάζεται “Welcome Stork” στην οποία συμμετέχουν περίπου 10 τοπικές εταιρείες.
″Μερικοί προσφέρουν ένα μπόνους σε υπαλλήλους που έχουν μωρά, άλλοι χρηματοδοτούν σχολεία, αυξάνουν τη γονική άδεια ή προσφέρουν ευέλικτο ωράριο εργασίας, δηλαδή οτιδήποτε βοηθά για την αύξηση των γεννήσεων”, λέει.
Η δική του εταιρεία γαλακτοκομικών Brazzale SpA, η οποία απασχολεί 500 άτομα σε τοπικό επίπεδο, δίνει έναν επιπλέον μηνιαίο μισθό σε κάθε εργαζόμενο που αποκτά νέο μωρό.
Προσφέρει επίσης τη δυνατότητα ενός επιπλέον έτους παραμονής στο σπίτι μετά τη λήξη της νόμιμης άδειας μητρότητας ή πατρότητας, με απολαβές στο 30% του κανονικού μισθού τους, με κόστος για την εταιρεία 10.000 ευρώ ανά άτομο που δέχεται την προσφορά.
Μιλώντας με πάθος για τον κίνδυνο ”εξαφάνισης” της Ιταλίας, ο Μπρατσάλε λέει ότι αποφάσισε να δράσει όταν μια εργαζόμενη του είπε αγχωμένη ότι ήταν έγκυος, φοβούμενη σαφώς την αντίδρασή του.
″Μόλις με χτύπησε κάτι, σκέφτηκα ότι δεν μπορούμε να συνεχίσουμε έτσι, με τις γυναίκες να φοβούνται να πουν στα αφεντικά τους ότι κάνουν μωρό”.
Μια έρευνα από το ιταλικό επιχειρηματικό λόμπι Confindustria έδειξε ότι στην περιοχή γύρω από την πόλη Βιτσένζα, η οποία καλύπτει τόσο το Καρτιλιάνο όσο και Ζάνε, περίπου το ένα πέμπτο των επιχειρήσεων προσφέρουν οικονομική βοήθεια στους εργαζόμενους που έχουν μωρά και το ένα τέταρτο προσφέρει ευέλικτο ωράριο εργασίας.
″Είτε οι εταιρείες συνενώνονται για να λάβουν τέτοιου είδους μέτρα ή θα πεθάνουν”, δήλωσε ο Φίλιππο Ζοβίκο, επικεφαλής του οικονομικού και επιχειρηματικού think tank ItalyPost.
Η εταιρική ”ώθηση” για περισσότερες γεννήσεις δεν περιορίζεται στις μικρές επιχειρήσεις.
Η τεράστια ναυπηγική εταιρεία της Ιταλίας Fincantieri, με έδρα την Τεργέστη, τον περασμένο μήνα εγκαινίασε τον πρώτο από μια σειρά παιδικών σταθμών που κατασκευάζει και χρηματοδοτεί στις πόλεις όπου δραστηριοποιείται.
Πίσω στο Καρτιλιάνο, το Janus Project παράγει αποτελέσματα.
Ο τοπικός παιδικός σταθμός έχει ήδη εγγεγραμμένα 34 παιδιά για την επόμενη χρονιά, 10 περισσότερα από φέτος, καθώς οι γονείς επωφελούνται από τη χρηματοδότηση των 150 ευρώ ανά μήνα που προσφέρουν οι εταιρείες.
Η Ντεζιρέ Ζόντα, μια 31χρονη μητέρα δύο αγοριών, λέει ότι χάρη στο πρόγραμμα είχε την οικονομική δυνατότητα να εγγράψει τον δεύτερο γιο της Γκαμπιρέλο στο σχολείο φέτος, πράγμα που σημαίνει ότι έχει επίσης αρκετό χρόνο για να αναζητήσει δουλειά μερικής απασχόλησης.
″Νομίζω ότι θα βρω κάτι, υπάρχει πολλή δουλειά στο Καρτιλιάνο”.