Είτε πρόκειται για τον Ιησού σε καμένο ψωμί του τοστ, είτε για ένα χαζό χαμόγελο στις αυλακώσεις ενός τρίφτη τυριού, είτε απλώς για ένα πρόσωπο στο φεγγάρι, οι άνθρωποι εδώ και πολύ καιρό αντιλαμβάνονται πρόσωπα στα πιο απίθανα μέρη. Σήμερα οι ερευνητές λένε ότι η τάση αυτή μπορεί να μην είναι σταθερή στους ενήλικες, υποδηλώνοντας πως αυτή φαίνεται να ενισχύεται στις μητέρες που μόλις έχουν γεννήσει και σε αυτό συμβάλλει η ορμόνη της ωκυτοκίνης.
Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι αυτό μπορεί να οφείλεται στο ότι οι γυναίκες μετά τον τοκετό έχουν υψηλότερα επίπεδα ωκυτοκίνης, η οποία στην καθομιλουμένη αναφέρεται ως ορμόνη της «αγάπης» ή της «εμπιστοσύνης», λόγω του ρόλου της ορμόνης αυτής στον κοινωνικό δεσμό.
«Αυτά τα δεδομένα, που συλλέχθηκαν διαδικτυακά, υποδηλώνουν ότι η ευαισθησία μας σε μοτίβα που μοιάζουν με πρόσωπα δεν είναι σταθερή και μπορεί να αλλάζει κατά τη διάρκεια της ενήλικης ζωής», γράφει η ομάδα.
Γράφοντας στο περιοδικό Biology Letters, ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Κουίνσλαντ της Αυστραλίας και το Πανεπιστήμιο Sunshine Coast περιγράφουν πώς ξεκίνησαν να διερευνήσουν αν η τάση να βλέπει κανείς πρόσωπα σε άψυχα αντικείμενα -ένα φαινόμενο γνωστό ως παρειδωλία προσώπου- αλλάζει κατά τη διάρκεια της ζωής.
Προηγούμενες έρευνες έχουν δείξει ότι όταν στους ανθρώπους χορηγείται ωκυτοκίνη, αυξάνεται η ικανότητά τους να αναγνωρίζουν ορισμένα συναισθήματα στα πρόσωπα των άλλων. Ως εκ τούτου, η ομάδα θέλησε να διερευνήσει αν η ορμόνη θα μπορούσε να παίξει ρόλο στο πόσο ευαίσθητα είναι τα άτομα απέναντι στη θέαση προσώπων σε άψυχα αντικείμενα.
Πώς πραγματοποιήθηκε η έρευνα
Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν μια διαδικτυακή πλατφόρμα όπου οι συμμετέχουσες ρωτούνταν αν ήταν έγκυες ή είχαν μόλις γεννήσει - η τελευταία είναι μια περίοδος κατά την οποία τα επίπεδα της ωκυτοκίνης είναι γενικά αυξημένα.
Στις γυναίκες παρουσιάστηκαν 320 εικόνες με τυχαία σειρά στο διαδίκτυο και τους ζητήθηκε να αξιολογήσουν σε μια κλίμακα 11 βαθμών πόσο εύκολα μπορούσαν να δουν ένα πρόσωπο. Ενώ 32 από τις εικόνες απεικόνιζαν ανθρώπινα πρόσωπα, 256 απεικόνιζαν άψυχα αντικείμενα με μοτίβα που θα μπορούσε να ειπωθεί ότι μοιάζουν με πρόσωπα, και 32 απεικόνιζαν άψυχα αντικείμενα χωρίς τέτοια μοτίβα προσώπου.
Η ομάδα συγκέντρωσε στοιχεία από 84 έγκυες γυναίκες, 79 γυναίκες που είχαν γεννήσει τον τελευταίο χρόνο και 216 γυναίκες που δεν ανέφεραν ότι ήταν έγκυες ή ότι είχαν γεννήσει πρόσφατα.
Τα αποτελέσματα αποκαλύπτουν ότι όλοι οι συμμετέχοντες αναγνώρισαν εύκολα τις εικόνες των ανθρώπινων προσώπων και δυσκολεύτηκαν να δουν πρόσωπα στις 32 εικόνες άψυχων αντικειμένων χωρίς σχέδια προσώπου.
Ωστόσο, οι γυναίκες που είχαν γεννήσει πρόσφατα ανέφεραν ότι μπορούσαν να δουν τα 256 «ψευδαισθητικά» πρόσωπα πιο εύκολα από ό,τι οι έγκυες γυναίκες.
Ωστόσο, σημειώνουν, δεδομένου ότι τα επίπεδα της ωκυτοκίνης δεν μετρήθηκαν στους συμμετέχοντες, είναι πιθανό τα αποτελέσματα να εξηγούνται από άλλες διαφορές, όπως τα επίπεδα άγχους ή στρες.
Ο Τζόιντιπ Μπαταχάργια, καθηγητής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Goldsmiths του Λονδίνου, ο οποίος δεν συμμετείχε στην έρευνα, δήλωσε ότι είναι λογικό να περιμένουμε μια αύξηση της ικανότητας επεξεργασίας των προσώπων στις νέες μητέρες που τις βοηθαέι να διαβάσουν τις εκφράσεις του προσώπου του βρέφους.
Όμως, όπως είπε, η μελέτη δεν εξέτασε αν η ευκολία εντοπισμού προσώπων σε αντικείμενα από τις μητέρες, συνδέεται με το πόσο αυτά έμοιαζαν με μωρά ή με τις εκφράσεις που θεωρούνταν ότι είχαν. Αυτό σε συνδυασμό με το ότι δεν μετρήθηκαν τα επίπεδα της ωκυτοκίνης, καθιστά ασαφές αν η ορμόνη όντως εμπλέκεται κι επιπλέον η μελέτη διεξήχθη μόνο σε μια χρονική στιγμή.
«Τα ευρήματα προκαλούν περιέργεια», είπε ο Μπαταχάργια. «Αλλά χρειαζόμαστε πιο ισχυρές επαναλήψεις και κατάλληλες μετρήσεις για να βγάλουμε αξιόπιστα συμπεράσματα».
(Πηγή: Guardian)