Για να ξέρουμε τι μας γίνεται. Την ιστορία δεν την γράφουν τα γεγονότα αλλά οι παρέες. Οι παρέες αναδεικνύουν, κατευθύνουν και τοποθετούν τα γεγονότα στην κλίμακα που επιθυμούν.
Εκείνες ορίζουν την δημόσια συζήτηση και διαμορφώνουν τη συλλογική δράση.
Έχουν την δύναμη να αλλάζουν την ατζέντα, να εκμεταλλεύονται και να κατευθύνουν την κοινωνία καθιστώντας εύπλαστη την αλήθεια.
Οι παρέες καθορίζουν τις μνήμες, και ελέγχουν τα συναισθήματα.
Εκείνες αποφασίζουν πώς θα βιώνουμε το πένθος, την οργή, την απογοήτευση και καθορίζουν ποιά γεγονότα είναι σημαντικά και ποιά είναι λιγότερο ευαίσθητα.
Ποιά θα γίνονται πρωτοσέλιδα και ποιά θα χάνονται στη σιωπή. Ποιά θα θεωρούνται σημείο αναφοράς και ποιά θα περιθωριοποιούνται.
Οι παρέες επιβάλλουν το αφήγημα, καθορίζουν τις προτεραιότητες και τα όρια της κοινωνικής οργής.
Ίδια ως προς την τραγικότητα γεγονότα τα αντιμετωπίζουν με διαφορετικά κριτήρια.
Ίδια βάσανα, άνισες αντιδράσεις.
Όταν μια κατάσταση απαιτεί δράση, η ηθική γίνεται ελαστική και οι αξίες μεταβάλλονται ανάλογα με το ποιος κερδίζει ή ποιός χάνει.
Το σωστό και το λάθος παύουν να είναι απόλυτες έννοιες και γίνονται όροι διαπραγματεύσιμων ισορροπιών.
Τα γεγονότα φιλτράρονται ανάλογα με τις ταυτότητες, τα συμφέροντα και τις ιδεοληψίες και η τραγικότητα δεν μετριέται με το μέγεθος του πόνου, αλλά με το πώς αυτός ο πόνος ταιριάζει στην αφήγηση που εξυπηρετεί.
Για να τα πετύχουν όλα αυτά, χρειάζονται «μπροστάρηδες». Γιατί κάθε αφήγημα χρειάζεται τον ήρωά του.
Πρόσωπο ικανό για την καθοδήγηση που να κάνει «γκελ» στην κοινωνία, που να διεγείρει τα πλήθη και να γίνεται το ζωντανό σύμβολο του σκοπού που εξυπηρετεί. Και όσο πιο συγκινησιακή η παρουσία του, τόσο ισχυρότερη και η επιρροή του.
Και εδώ είναι που αρχίζει να χτίζεται ο μύθος. Ο «μπροστάρης» δεν είναι απλώς κάποιος που εκπροσωπεί ένα σκοπό. Γίνεται ο ίδιος ο σκοπός. Ηπροσωπικότητά του, ο τρόπος που μιλά, που κινείται, που εμπνέει, αποκτούν μεγαλύτερη σημασία από τα ίδια τα γεγονότα που τον ανέδειξαν. Τα αθώα θύματα από τραγικοί πρωταγωνιστές έρχονται σε δεύτερο πλάνο και το πρόσωπο-σύμβολο γίνεται μεγαλύτερο από την ίδια την τραγωδία που εκπροσωπεί.
Η συλλογική μνήμη εστιάζει όλο και περισσότερο σε αυτό και η ιστορία δεν καταγράφει πλέον τη φρίκη και την αδικία αλλά την δική του πορεία, μια εξέλιξη που όχι μόνο δεν δικαιώνει τα τραγικά θύματα, αλλά αντί να μνημονεύουμε αυτά, να μνημονεύουμε το πρόσωπο-σύμβολο.
Και εδώ αρχίζει να χάνεται το μέτρο.
Όταν η συγκίνηση κυριαρχεί πάνω στη λογική, όταν ο ηγέτης γίνεται πιο σημαντικός από το ίδιο το μήνυμα, όταν τα πλήθη ακολουθούν το πρόσωπο αντί για τον σκοπό, τότε η ιστορία γράφεται με όρους λατρείας και όχι αλήθειας.
Αυτή η μετατόπιση της εστίασης, μυθοποιεί το πρόσωπο σε τέτοιο βαθμό που οι παρέες επιθυμούν να παίξει κι άλλους ρόλους. Αρχίζουν να του αποδίδουν νέες διαστάσεις, να το εντάσσουν σε νέους ρόλους, να του προσδίδουν ιδιότητες που ίσως δεν είχε ποτέ.
Κάπου εδώ, το πρόσωπο-σύμβολο αρχίζει να απομακρύνεται από τον σκοπό που αρχικά εκπροσωπούσε. Η υπέρμετρη προβολή του το μετατρέπει από φορέα ενός αφηγήματος, σε αυτοσκοπό. Η τραγωδία που το ανέδειξε γίνεται το φόντο της προσωπικής του μυθολογίας και αρχίζει να πιστεύει πως το αφήγημα είναι πια ο ίδιος.
Όσο μεγαλώνει η εικόνα του, η αφήγηση αλλάζει. Όλα αρχίζουν να περιστρέφονται γύρω από το πρόσωπό του.
Η ιστορία δεν λέγεται για να θυμόμαστε τα γεγονότα, αλλά για να ενισχύεται η εικόνα του. Η φωνή του γίνεται η μόνη που ακούγεται και η κρίση του η μόνη αποδεκτή αλήθεια.
Έτσι ο κύκλος κλείνει. Αυτό που ξεκίνησε ως ανάγκη να δοθεί φωνή σε μια τραγωδία ξεθωριάζει και καταλήγει να υπηρετεί τη διατήρηση ενός προσώπου στο προσκήνιο.
Ένας ήρωας που έγινε μεγαλύτερος από την ιστορία του, τόσο μεγάλος, που τελικά την κατάπιε.