Θυελλώδης ήταν η μέρα για τις παγκόσμιες αγορές και τους διαχειριστές κεφαλαίων εξαιτίας της έντονης αντιπαράθεσης μεταξύ του αμερικανού προέδρου και του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν που έχει κλιμακωθεί τις τελευταίες ώρες. Η Τουρκία προσπαθεί να χτίσει αντιστάσεις απέναντι στην πρωτοφανή πτώση των αγορών, ωστόσο το ιστορικό χαμηλό που καταγράφει η τουρκική λίρα θυμίζει τις χειρότερες μέρες της Λατινικής Αμερικής.
Ο πρόεδρος της Τουρκίας μιλά για το ξέσπασμα ενός οικονομικού πολέμου και ζητά από τους πολίτες της χώρας του να ανταλλάξουν τα ξένα νομίσματα που έχουν με τουρκικές λίρες για να στηρίξουν το τουρκικό νόμισμα. Την ίδια στιγμή, ο υπουργός Οικονομικών της χώρας ανακοινώνει μέτρα για να αντιμετωπίσει την υποχώρηση της λίρας, ενώ ο Ντόναλντ Τραμπ απαντώντας ανακοινώνει διπλασιασμό δασμών σε ατσάλι και αλουμίνιο.
Οι δηλώσεις που πραγματοποιούνται εκατέρωθεν δίνουν και παίρνουν από το πρωί, με τους διεθνείς αναλυτές να εκφράζουν τις ανησυχίες τους για τις ευρύτερες επιπτώσεις που θα επηρεάσουν -σε δεύτερο χρόνο- το τραπεζικό σύστημα. Χαρακτηριστικό είναι πως χθες Πέμπτη ο Πολ Γκέιμπλ, υψηλόβαθμος αναλυτής του οίκου Fitch απηύθυνε έκκληση στην τουρκική πλευρά να δράσει άμεσα για την υποτίμηση του εθνικού νομίσματος.
Σε δηλώσεις που πραγματοποίησε αργά το απόγευμα της Παρασκευής στην επαρχία Γκιουμούσχανε, στην βόρεια Τουρκία ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν διευκρίνισε εκ νέου πως η Τουρκία δεν θα υποκύψει στις πιέσεις των ΗΠΑ, ενώ συμπλήρωσε ότι η σύγκρουση μεταξύ δύο συμμάχων του ΝΑΤΟ μπορεί να επιλυθεί μόνο μέσω διαπραγματεύσεων και διαλόγου.
Ο Τούρκος πρόεδρος υπενθύμισε ότι η οικονομία έχει αναπτυχθεί κατά 7,4% το πρώτο τρίμηνο του 2018. «Δεν θα επιτρέψουμε σε κανέναν να μας κρατήσει μακριά από τους στόχους μας...Παρά τις επιθέσεις που γίνονται μέσω του νομίσματος, θα συνεχίσουμε να αναπτυσσόμαστε και στο δεύτερο τρίμηνο και στο τέλος του 2018 με ρυθμό ρεκόρ», επεσήμανε χαρακτηριστικά.
Λίγο νωρίτερα το υπουργείο Εμπορίου της Τουρκίας κατήγγειλε την κίνηση του αμερικανού προέδρου τονίζοντας πως η επιβολή επιπλέον δασμών στις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου που εκείνος ανακοίνωσε αντιβαίνει τους κανόνες του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (ΠΟΕ).
«Η Τουρκία αναμένει από τα κράτη μέλη να τηρούν τους διεθνείς κανόνες», υπογραμμίζεται στην ανακοίνωση του υπουργείου. Η Ruhsar Pekcan, αρμόδια υπουργός, σε νέα της δήλωση ζήτησε από τον αμερικανικό πρόεδρο να επιστρέψει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων αναφορικά με τους δασμούς, σημειώνοντας ότι η εμπορική διένεξη μεταξύ των νατοϊκών συμμάχων μπορεί και πρέπει να λυθεί με διάλογο.
«Επανειλημμένες προσπάθειες να διαβιβάσουμε στην αμερικανική κυβέρνηση ότι κανένα από τα δηλωμένα κριτήρια που οδήγησαν στους αμερικανικούς δασμούς δεν είναι εφαρμοστέα για την Τουρκία, έχουν μέχρι τώρα αποδειχθεί άκαρπες», ανέφερε με ανακοίνωσή της η υπουργός.
«Εντούτοις, παρακαλούμε τον πρόεδρο Τραμπ να επιστρέψει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων – αυτό μπορεί και πρέπει να επιλυθεί μέσα από διάλογο και συνεργασία», σημείωσε.
Εκπρόσωπος του ΔΝΤ δήλωσε στο μεταξύ πως η Άγκυρα δεν έχει προσεγγίσει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο για να ζητήσει οικονομική βοήθεια.
«Δεν έχουμε λάβει καμία ένδειξη από τις τουρκικές αρχές ότι σκέφτονται να υποβάλλουν αίτημα για οικονομική βοήθεια», είπε η Ράντα Ελναγκάρ με ανακοίνωση που απέστειλε μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.
Κατάρρευση για την τουρκική λίρα
Υπενθυμίζεται ότι σήμερα Παρασκευή η λίρα υποχώρησε έως και 14,6%, ενώ πρόκειται για τη μεγαλύτερη ημερήσια πτώση της από τις αρχές του 2001.
Το νόμισμα έχει υποχωρήσει πάνω από 35% από τις αρχές του έτους, ενώ στις 11:42 ώρα Ελλάδας, η ισοτιμία της διαμορφώθηκε στις 5,97 λίρες ανά δολάριο, σημειώνοντας πτώση 7%.
Σημειώνεται μόνο ότι μετά το tweet-απάντηση του Αμερικανού προέδρου στο διάγγελμα του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με διπλασιασμό των δασμών σε αλουμίνιο και χάλυβα από την Τουρκία, η τουρκική λίρα έφτανε να υποχωρεί μέχρι και 20,95% έναντι του δολαρίου.
Με την τουρκική λίρα να υποχωρεί σε τέτοιο βαθμό αλλά και τις αποδόσεις των τουρκικών ομολόγων να αγγίζουν ιστορικά υψηλά, ο τούρκος πρόεδρος τόνιζε πως «η Τουρκία θα απαντήσει στη Δύση» και πως «δεν πρόκειται η χώρα του να βγει χαμένη από τον οικονομικό πόλεμο στον οποίο έχει εμπλακεί».
Aπώλειες μετρούν Wall Street και ευρωπαϊκά χρηματιστήρια
Οι διεθνείς εξελίξεις επηρέασαν -όπως ήταν αναμενόμενο- και τους δείκτες της Wall Street. Ο δείκτης Dow Jones στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης κατέγραψε πτώση άνω των 200 μονάδων σήμερα εν μέσω εκτεταμένων ρευστοποιήσεων.
Οι επενδυτές στράφηκαν στα λεγόμενα ασφαλή καταφύγια με το δολάριο να φθάνει σε υψηλό 13 μηνών και την απόδοση των αμερικανικών ομολόγων να πέφτει σε χαμηλό τριών εβδομάδων.
Στις 09:48 EDT (16:48 ώρα Ελλάδας) ο δείκτης Dow Jones κατέγραφε πτώση 158.88 μονάδων ή 0,62% και βρισκόταν στις 25.350,35 μονάδες, ο S&P 500 κατέγραφε απώλειες 13.35 μονάδων ή 0,47%, στις 2.840,23 και ο δείκτης Nasdaq διολίσθαινε 31,69 μονάδες, 0,40%, στις 7.860,09.
Ισχυρές πιέσεις ασκήθηκαν και στα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια στον απόηχο της πτώσης της τουρκικής λίρας. Σε χαμηλό 13 μηνών βρέθηκε το ευρώ. Οι ευρωαγορές σημείωσαν πτώση, ενώ η ΕΚΤ εξέφρασε τις ανησυχίες της για τις συνέπειες που θα έχει στο τραπεζικό σύστημα η κατάρρευση της λίρας.
Πιέσεις και στο Χρηματιστήριο Αθηνών
Με σημαντικές απώλειες έκλεισε σήμερα και το Χρηματιστήριο Αθηνών το οποίο δεν παρέμεινε αλώβητο από τους έντονους κλυδωνισμούς μεταξύ Τουρκίας και ΗΠΑ. Ειδικότερα, ο γενικός δείκτης έκλεισε με απώλειες 1,45% στις 743,73 μονάδες.
Η αντίδραση της ΕΚΤ
Σχολιάζοντας τις εξελίξεις, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα εξέφρασε τις ανησυχίες της για την έκθεση ορισμένων εκ των μεγαλύτερων ευρωπαϊκών τραπεζών στην Τουρκία. Σύμφωνα με δημοσίευμα των Financial Times, τους τελευταίους μήνες, ο Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός της ΕΚΤ έχει ξεκινήσει να παρακολουθεί στενά τις σχέσεις των ευρωπαϊκών τραπεζών με την Τουρκία.
Ο κίνδυνος που απασχολεί την ΕΚΤ είναι το ενδεχόμενο Τούρκοι δανειολήπτες που δεν είναι προστατευμένοι έναντι της αδυναμίας της λίρας, να αρχίσουν να κηρύσσουν χρεοστάσιο σε δάνειά τους σε ξένο νόμισμα –τα οποία απαρτίζουν περίπου το 40% των περιουσιακών στοιχείων των τουρκικών τραπεζών.
Σύμφωνα με το ίδιο δημοσίευμα, Τούρκοι δανειολήπτες χρωστούν 83,3 δισ. δολάρια σε ισπανικές τράπεζες, 38,4 δισ. δολάρια σε γαλλικές και 17 δισ. δολάρια σε ιταλικές τράπεζες.