Κάμαλα Χάρις, 59 ετών, πρώτη γυναίκα αντιπρόεδρος των ΗΠΑ και το πρώτο πολιτικό πρόσωπο στη χώρα σε αυτό το αξίωμα αφροαμερικανικής και ιδνοαμερικανικής καταγωγής.
Εν μία νυκτί, αυτή της 21ης Ιουλίου, έγινε η πιθανότερη υποψήφια πρόεδρος του Δημοκρατικού Κόμματος και ο χρόνος για να προετοιμαστεί -αθόρυβα και ατύπως ήταν εξαιρετικά περιορισμένος. Μόλις λίγες εβδομάδες, αφού δηλαδή άρχισαν η σφοδρή, δημόσια αμφισβήτησησ το πρόσωπο του Τζο Μπάιντεν, που τελικά απέσυρε την υποψηφιότητά του.
Ήδη πάντως έχει την δημόσια στήριξη του προέδρου, πολλών βουλευτών του Δημοκρατικού Κόμματος, πολιτικών που θεωρούνταν πιθανοί αντίπαλοι της για το χρίσμα, οργανώσεων που πρόσκεινται σε αυτό, αστέρων του Χόλιγουντ και του ζεύγους Μπιλ και Χίλαρι Κλίντον.
Βέβαια δεν κατάφερε να εξασφαλίσει και την δημόσια στήριξη του άλλου αμερικανού πρώην προέδρου, Μπαράκ Ομπάμα, της σιδηρά κυρίας των Δημοκρατικών, Νάνσι Πελόζι ή του επικεφαλής του κόμματος στην Γερουσία Τσακ Σούμερ.
Επίσης, έχει μπροστά της, στα μέσα Αυγούστου, το Συνέδριο του Δημοκρατικού Κόμματος με τους περίπου 3.900 εκλεγμένους αντιπροσώπους στο όνομα του Μπάιντεν στο πλαίσιο των εσωκομματικών προκριματικών. Και ουδείς μπορεί να πει με βεβαιότητα τι θα συμβεί μέχρι τότε αλλά και κατά την διάρκεια του συνεδρίου.
Το έδαφος κάτω από τα πόδια της είναι εξαιρετικά ρευστό όσο το κόμμα κινείται σε αχαρτογράφητα νερά. Ακόμη δε και εάν κερδίσει το χρίσμα, θα έχει να φέρει σε πέρας μια τιτάνια αποστολή: να νικήσει τον Ντόναλντ Τραμπ μπαίνοντας εξαιρετικά αργά -για τα δεδομένα των ΗΠΑ- στην κούρσα για της προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου.
Πολλοί θυμούνται, όπως σχολιάσει το BBC, πως χρειάστηκε να δώσει πολύ σκληρή μάχη για να καταφέρει να προσελκύσει ψηφοφόρους το 2020 και είχε χαμηλά ποσοστά αποδοχής κατά τη διάρκεια της θητείας της ως αντιπρόεδρος.
Από την άλλη οι υποστηρικτές της επισημαίνουν πως είναι ένθερμη υποστηρικτής του δικαιώματος στην άμβλωση, είναι αρεστή μεταξύ των μαύρων ψηφοφόρων, υπήρξε επιτυχημένη Εισαγγελέας (που ίσως βρεθεί απέναντι σε καταδικασμένο για ποινικά αδικήματα Τραμπ).
″Πιστεύω ότι έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην αντιμετώπιση βασικών ζητημάτων όπως τα δικαιώματα ψήφου και η μεταρρύθμιση στον τομέα της μετανάστευσης”, σχολιάζει η Νάντια Μπράουν, διευθύντρια του Προγράμματος Σπουδών Γυναικών και Φύλου του Πανεπιστημίου Τζορτζτάουν. ”Ήταν επίσης η η πιο ισχυρή προσωπικότητα πλάι στον Μπάιντεν, που ύψωσε την φωνή της για το θέμα των αμβλώσεων ενώ κατάφερε να προσεγγίσει την κοινότητα των αφροαμερικανών”.
Πώς έγινε αντιπρόεδρος
Μόλις πριν από πέντε χρόνια, η Χάρις ήταν η γερουσιαστής από την Καλιφόρνια που ήλπιζε να κερδίσει την υποψηφιότητα των Δημοκρατικών για την προεδρία.
Ξεκίνησε την καριέρα της στο γραφείο της εισαγγελίας της κομητείας Αλαμέντα και έγινε η ίδια εισαγγελέας στο Σαν Φρανσίσκο το 2003. Ακολούθως έγινε η πρώτη γυναίκα, και το πρώτο άτομο από την αφροαμερικανική κοινότητα που υπηρέτησε ως γενικός εισαγγελέας της Καλιφόρνια.
Απέκτησε τη φήμη ενός από τα ανερχόμενα αστέρια του Δημοκρατικού κόμματος, χρησιμοποιώντας αυτή τη δυναμική για να εκλεγεί ως κατώτερη γερουσιαστής της Καλιφόρνια το 2017.
Αλλά η προσπάθειά της πάρει το χρίσμα ως υποψήφια των Δημοκρατικών για την προεδρία των ΗΠΑ στις εκλογές του 2020, ήταν ανεπιτυχής.
Οι επιδέξιες εμφανίσεις της στο debate δεν ήταν αρκετές για να αντισταθμίσουν τις κακώς διατυπωμένες πολιτικές της. Η εκστρατεία της τερματίστηκε σε λιγότερο από ένα χρόνο.
Ο Μπαιντεν όμως την επανέφερε στο επίκεντρο της αμερικανικής πολιτικής αφού την επέλεξε για αντιπρόεδρό του.
Ο Γκιλ Ντουράν, διευθυντής επικοινωνίας της Harris το 2013, ο οποίος επέκρινε την υποψηφιότητά της για την προεδρική υποψηφιότητα, έκανε λόγο για ”μια μεγάλη ανατροπή στην τύχη της Κάμαλα Χαρις”.
Πολλοί άνθρωποι πίστευαν ότι δεν είχε την πειθαρχία και την προσήλωση που χρειαζόταν για να ανελιχθεί σε σε μια θέση στον Λευκό Οίκο τόσο γρήγορα... αν και όλοι ήξεραν ότι είχε φιλοδοξίες και δυνατότητες σταρ. Ήταν πάντα σαφές ότι ήταν ένα ακατέργαστο ταλέντο”.
Η Χάρις πάντως εστίασε σε πολλές βασικές πρωτοβουλίες ενώ βρισκόταν στον Λευκό Οίκο και έπαιξε καθοριστικό ρόλο σε μερικά από τα πιο διαφημισμένα επιτεύγματα της κυβέρνησης Μπάιντεν. Ξεκίνησε μια εθνική περιοδεία, «Fight for Reproductive Freedoms» (Παλέψτε για τα αναπαραγωγικά δικαιώματα), υποστηρίζοντας ότι οι γυναίκες έχουν το δικαίωμα να λαμβάνουν αποφάσεις για το σώμα τους. Τόνισε τη ζημιά που προκλήθηκε από τις απαγορεύσεις των αμβλώσεων και κάλεσε το Κογκρέσο να αποκαταστήσει το δικαίωμα σε αυτές αφού η συντηρητική πλειοψηφία του Ανωτάτου Δικαστηρίου ανέτρεψαν το συνταγματικό δικαίωμα στην άμβλωση το 2022.
Βοήθησε ακόμη στην ψήφιση του νόμου για τη μείωση του πληθωρισμού και του αμερικανικού σχεδίου διάσωσης, το οποίο παρείχε χρηματοδότηση για την ανακούφιση τις οικονομικές επιπτώσεις λόγω πανδημίας κορονοϊού.
Αγωνίστηκε επίσης να αποκτήσει ευρεία απήχηση μεταξύ των Αμερικανών, αντιμετωπίζοντας παράλληλα κριτική από όλες τις πλευρές.
Παρά τις αριστερές ”τάσεις” της σε ζητήματα όπως ο γάμος των ομοφυλοφίλων και η θανατική ποινή, αντιμετώπισε επανειλημμένες επιθέσεις επειδή δεν ήταν αρκετά προοδευτική για ορισμένους Δημοκρατικούς ψηφοφόρους. Το “Kamala is a cop” (η Κάμαλα είναι μπατσος) ήταν ένα κοινό σύνθημα στην εκστρατεία του 2020.
Επίσης, ο Μπάιντεν, κάλεσε την Χάρις να ηγηθεί των προσπαθειών για την αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτιών της μετανάστευσης καθώς ένας αριθμός ρεκόρ μεταναστών έφτανε στα σύνορα ΗΠΑ-Μεξικού.
Σε κάθε περίπτωση όμως, τις τελευταίες εβδομάδες, καθώς η αμφισβήτηση στο πρόσωπο του Μπάιντεν μεγάλωνε και οι εικασίες πως επίκειται απόσυρση της υποψηφιότητας φούντωναν, βρήκε μια ανανεωμένη βάση υποστήριξης.
Οι ”πολλές” Κάμαλα Χάρις
Γεννηθηκε στο Όκλαντ της Καλιφόρνια, από μετανάστες γονείς - μια μητέρα ινδικής καταγωγής και πατέρα γεννημένο στην Τζαμάικα - που χώρισαν όταν εκείνη ήταν πέντε ετών.
Έμεινε με την μητέρα της, Σιμάλα Γκοπαλάν Χάρις, ερευνήτρια για τον καρκίνο και ακτιβίστρια για τα πολιτικά δικαιώματα. Μεγάλωσε έχοντας γνώση της ινδικής πολιτιστικής παράδοσης αλλά παράλληλα η μητέρας, όπως έχει πει η Κάμαλα Χάρις, υιοθέτησε τη μαύρη κουλτούρα του Όκλαντ.
″Η μητέρα μου κατάλαβε πολύ καλά ότι μεγάλωνε δύο μαύρες κόρες”, έγραψε στην αυτοβιογραφία της The Truths We Hold. ”Ήξερε ότι η υιοθετημένη πατρίδα της θα έβλεπε τη Μάγια και εμένα ως μαύρα κορίτσια και ήταν αποφασισμένη να βεβαιωθεί ότι θα οπλιστούμε με αυτοπεποίθηση, ότι θα είμαστε δύο, περήφανες μαύρες γυναίκες”.
Οι διφυλετικές της ρίζες και η ανατροφή της σημαίνουν ότι ενσαρκώνει και μπορεί να προσελκύσει πολλές αμερικανικές ταυτότητες. Εκείνα τα μέρη της χώρας που έχουν δει ραγδαίες δημογραφικές αλλαγές, αρκετές για να αλλάξουν την πολιτική μιας περιοχής, βλέπουν την ίδια ως φάρο ελπίδας.
Ήταν όμως, όπως επισημαίνει το BBC, τα χρόνια στα αμφιθέατρα του Πανεπιστημίου του Χάουαρντ, ένα από τα κορυφαία ιστορικά κολέγια για μαύρους φοιτητές και γενικότερα της χώρας, τα οποία όπως λέει καθόρισαν την πορεία της.
Με τα λόγια μιας στενής της φίλης
Η Λίτα Ροζάριο Ρίτσαρντσον, γνώρισε την Χάρις στο Πανεπιστήμιο τη δεκαετία του 1980, όταν οι φοιτητές έκαναν συγκεντρώσεις για να συζητήσουν για πολιτική έως μόδα .
”Παρατήρησα ότι ήταν πολύ καλή στο να επιχειρηματολογεί”, όπως είπε.
Οι δύο γυναίκες, συνδέθηκαν στενά λόγω της ικανότητας τους να εμπλέκονται σε δυναμικά debate με τους Ρεπουμπλικάνου της πανεπιστημιούπολης ενώ ταυτίστηκαν και σε πολλά ακόμη όπως λέει. Όπως το ότι μεγάλωσαν σε μονογονεϊκή οικογένεια ή ότι ήταν και δυο Ζυγοί στο ζώδιο.
Όπως λέει, εκείνα τα χρόνια ήταν έντονα πολιτικά και κοινωνικά και οι δύο τους αντιλαμβάνονταν ότι είχαν να διαδραματίσουν έναν σημαντικό ρόλο.
″Γνωρίζουμε ότι, όντας απόγονοι σκλαβωμένων ανθρώπων και έγχρωμων ανθρώπων έχουμε έναν ιδιαίτερο ρόλο και η μόρφωση μας δίνει μια ειδική θέση στην κοινωνία για να βοηθήσουμε να επέλθει η αλλαγή”, λέει.
Και όλο αυτή, ήταν επίκεντρο της φιλοσοφίας της Χάρις και το αντιλαμβανόταν ως ένα ”κάλεσμα”.
Η Χαρις όμως επικοινωνεί με ευκολία και με κοινότητες λευκών. Τα πρώτα της χρόνια περιελάμβαναν μια σύντομη περίοδο στον Καναδά. Όταν η μητέρας της εργαζόταν στο Πανεπιστήμιο ΜακΓκιλ, η Χάρις και η μικρότερη αδερφή της Μάγια, ήταν μαζί της και πήγαν σε σχολείο στο Μόντρεαλ για πέντε χρόνια.
Η ίδια η Χάρις, λέει ότι ένιωθε πάντα άνετη με την ταυτότητά της και περιγράφει απλώς τον εαυτό της ως ”Αμερικανίδα”.
Όπως είχε πει στην Washington Post το 2019 οι πολιτικοί δεν πρέπει να μπαίνουν σε κουτάκια λόγω του χρώματος ή του υπόβαθρου τους. ”Είμαι αυτή που είμαι.”.
Η ”ατρόμητη” Χάρις
Από πολύ νωρίς, όπως βεβαιώνει η φίλη της Ροσάριο-Ρίτσαρντοσν, η Χάρις επέδειξε τις δεξιότητες που της επέτρεψαν να είναι μια από τις λίγες γυναίκες που ξεπερνούσαν τα εμπόδια που έβρισκαν στον δρόμο τους.
″Αυτό ήταν που με τράβηξε να την πείσω να συμμετάσχει στην ομάδα συζήτησης [στο Πανεπιστήμιο Χάουαρντ]. Το ότι ήταν ατρόμητη”.
Η εξυπνάδα και το χιούμορ είναι επίσης μέρος της πανοπλίας της.
Σε ένα βίντεο που αναρτήθηκε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης της το 2020 μετά τη νίκη στις εκλογές, μοιράζεται τα νέα - με ένα πολύ εγκάρδιο γέλιο - με τον Μπάιντεν: ”Το κάναμε, το κάναμε Τζο. Θα είσαι ο επόμενος πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών!».
Το γέλιο με το οποίο χαιρέτησε τον εκλεγμένο τότε πρόεδρο, όταν έκανε αυτό το βαρυσήμαντο τηλεφώνημα, ήταν κάτι που η φίλης της αναγνώρισε αμέσως. ″Δείχνει ξεκάθαρα την προσωπικότητά της, ακόμη και στο σύντομο χρονικό διάστημα που ήταν στην προεκλογική εκστρατεία...Πάντα είχε αυτό το γέλιο, είχε πάντα μια αίσθηση του χιούμορ, μια σπιρτάδα -ακόμη και στο πλαίσιο μιας ακαδημαϊκής συζήτησης”.
Κάμαλα, ”μομάλα”
Το 2014, η τότε γερουσιαστής Χάρις, παντρεύτηκε τον δικηγόρο Νταγκ Έμχοφ και έγινε θετή μητέρα των δύο παιδιών του.
Έγραψε ένα άρθρο για το περιοδικό Elle το 2019 σχετικά με την εμπειρία του να γίνεις θετή μητέρα και αποκάλυψε ένα παρατσούκλι της που θα την ακολουθούσε τελικά και στη πολιτική της σταδιοδρομία.
″Όταν ο Νταγκ και εγώ παντρευτήκαμε, ο Κόουλ, η Έλλα και εγώ συμφωνήσαμε ότι δεν μας άρεσε ο όρος ”μητριά”. Αντίθετα, καταλήξαμε στη προσφώνηση ”Μομάλα”.
Οι τέσσερις τους προβλήθηκαν ως η επιτομή της σύγχρονης αμερικανικής ”μεικτής” οικογένειας και η εικόνα που ”έβγαλαν” προς τα έξω, στα ΜΜΕ, απασχόλησε πολλές στήλες εστιάζοντας στο πώς γίνεται η συζήτηση σχετικά με τις γυναίκες στη πολιτική.
Πολλοί υποστηρίζουν ότι η Χάρις πρέπει επίσης να θεωρηθεί και να αναγνωριστεί ως ”απόγονος” και ενός άλλου είδους οικογένειας: ως απόγονος αρκετών γενεών μαύρων ακτιβιστών.
″Είναι φορέας μιας κληρονομιάς από οργανωτές βάσης, εκλεγμένους αξιωματούχους και αποτυχημένους υποψηφίους που άνοιξαν τον δρόμο της προς τον Λευκό Οίκο. Οι μαύρες γυναίκες θεωρούνται ως μια πολιτική ”δύναμη της φύσης” στους Δημοκρατικούς” λέει , η Νάντια Μπράουν, αναπληρώτρια καθηγήτρια των πολιτικών επιστημών και των αφροαμερικανικών σπουδών στο Πανεπιστήμιο Purdue, μιλώντας στο BBC.
Η Χάρις ακολουθεί τα χνάρια γυναικών όπως η Έλα Μπέικερ, η Σέπτιμα Κλαρκ κ.α, λέει η Μπράουν.
″Η νίκη της είναι ιστορική, αλλά δεν είναι μόνη της. Την μοιράζεται με αμέτρητες μαύρες γυναίκες που έκαναν αυτή τη μέρα να είναι εφικτή”.