Παρουσία του ΟΗΕ και της Ύπατης Εκπροσώπου της Ευρωπαϊκής Ένωσης για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας Φεντερίκα Μοργκερίνι, θα υπογραφεί στις Πρέσπες η συμφωνία της Ελλάδας με την ΠΓΔΜ. Οι υψηλόβαθμες διεθνείς παρουσίες (θα υπάρχει εκπροσώπηση και από τις ΗΠΑ) στις δύο γραφικές λίμνες σηματοδοτούν τη νέα περίοδο που ανοίγει όχι μόνο στις διμερείς σχέσεις Ελλάδος – ΠΓΔΜ, αλλά συνολικά στη Βαλκανική.
Σε κάθε περίπτωση η συμφωνία της Ελλάδας με την ΠΓΔΜ θα ολοκληρωθεί «εν πομπαίς και οργάνοις». Μετά την συνυπογραφή της συμφωνίας από τους δύο υπουργούς Εξωτερικών στις Πρέσπες θα ακολουθήσουν μία σειρά από βήματα για την ολοκλήρωση της κύρωσης (σ.σ. η διαδικασία αυτή είναι χωριστή από τις άλλες διαδικασίες που αφορούν την υλοποίηση της συμφωνίας, όπως για παράδειγμα η αλλαγή ταυτοτήτων και διαβατηρίων).
Συγκεκριμένα:
-η Βουλή της ΠΓΔΜ εγκρίνει την συμφωνία με απλή πλειοψηφία.
-στις 25 Ιουνίου οι υπουργοί Εξωτερικών της Ε.Ε. θα δώσουν το «πράσινο φως» στην ΠΓΔΜ για έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων. Υπενθυμίζεται ότι είναι μία μακρόχρονη πορεία γεμάτη μεταρρυθμίσεις και προσαρμογές για την ΠΓΔΜ, που μπορεί να μπλοκαριστεί ανά πάσα στιγμή.
-στις 12 Ιουλίου το ΝΑΤΟ θα απευθύνει επίσημη πρόσκληση για ένταξη στην ΠΓΔΜ. Θα έχει προηγηθεί σχετική επιστολή της Αθήνας, όπως και όλων των άλλων χωρών μελών του ΝΑΤΟ. Επισημαίνεται ότι η επιστολή πρέπει να κυρωθεί από όλα τα κοινοβούλια των χωρών μελών του ΝΑΤΟ, άρα και από την ελληνική Βουλή – κάτι που θα γίνει μαζί με την κύρωση της συμφωνίας προς τα τέλη του φθινοπώρου.
-Σεπτέμβριο ή Οκτώβριο διεξάγεται δημοψήφισμα στην ΠΓΔΜ.
-αλλάζει το Σύνταγμα της ΠΓΔΜ.
Τι προβλέπει η συμφωνία
Το περιεχόμενο της συμφωνίας προσδιορίζεται στα εξής σημεία:
Ι. Σύνθετη ονομασία με γεωγραφικό προσδιορισμό για χρήση erga omnes.
ΙΙ. Το όνομα είναι «Severna Makedonja» (Βόρεια Μακεδονία).
ΙΙΙ. Η ονομασία θα χρησιμοποιείται και στις διεθνείς σχέσεις της ΠΓΔΜ, στους διεθνείς οργανισμούς, στα διεθνή fora και στα διεθνή έγγραφα, αλλά και στο εσωτερικό της ΠΓΔΜ.
IV. Η ΠΓΔΜ προχωρά άμεσα σε συνταγματική αναθεώρηση.
V. Στο νέο Σύνταγμα θα αναγράφεται το νέο όνομα της ΠΓΔΜ.
VI. Οι 140 χώρες που την αναγνωρίζουν σήμερα ως Μακεδονία θα την αναγνωρίζουν πλέον ως Βόρεια Μακεδονία.
VII. Η Ελλάδα θα προχωρήσει σε κύρωση μόνο αφού ολοκληρωθεί η συνταγματική αναθεώρηση στην ΠΓΔΜ.
VIII. Η πρόσκληση στο ΝΑΤΟ και το άνοιγμα κεφαλαίων της Ε.Ε. θα πραγματοποιηθούν με την κύρωση από το κοινοβούλιο της ΠΓΔΜ της σύμβασης, όμως η ένταξή της και στους δυο οργανισμούς θα γίνει μετά τη συνταγματική αναθεώρηση. Στην πρόσκληση θα προβλέπεται ρητά πως θα καταστεί άκυρη εάν δεν πληρωθεί ο όρος της συνταγματικής αναθεώρησης.
IX. Η ΠΓΔΜ αποδέχεται ρητά το διαχωρισμό μεταξύ των Ελλήνων Μακεδόνων, του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού τους, τη γλώσσα τους και την περιοχή στην οποία διαβιούν από τη μία, και του λαού της ΠΓΔΜ με τη δική του ιστορία, γλωσσικά και πολιτιστικά χαρακτηριστικά από την άλλη.
X. Παρέχονται εγγυήσεις ως προς την εξάλειψη, πρόληψη και καταστολή πάσης φύσεως αλυτρωτικής ρητορικής και ενεργειών είτε προέρχονται από δημόσιους είτε από ιδιωτικούς φορείς.
XI. Απαλείφονται όλες οι αλυτρωτικές αναφορές από το Σύνταγμα της ΠΓΔΜ. Μεταξύ άλλων:
α) αντικαθίσταται το άρθρο για τη στήριξη της ομογένειάς τους, με πιστή αντιγραφή του αντίστοιχου κεφαλαίου στο Σύνταγμα της Ελλάδος. Αφαιρούνται οι αναφορές σε προστασία ‘’μακεδονικών μειονοτήτων’’ σε γειτονικές χώρες,
β) αντικαθίσταται το άρθρο για την προστασία των συνόρων απαλείφοντας οποιεσδήποτε προβληματικές αναφορές.
γ) αφαιρούνται οποιεσδήποτε ακόμα και έμμεσες ιστορικές αναφορές σε αλυτρωτικές βλέψεις στο προοίμιο του Συντάγματος.
XII. Η ιθαγένεια/υπηκοότητα θα είναι Macedonian/citizen of the Republic of North Macedonia (αντί του σημερινού σκέτο «Macedonian»).
XIII. Η Ελλάδα θα αναγνωρίζει την ιθαγένεια/υπηκοότητα ως «πολίτες της Severna Makedonja».
XIV. Η η συμφωνία δεν αναγνωρίζει εθνότητα/έθνος, αλλά το δικαίωμα αυτοπροσδιορισμού των πολιτών της ΠΓΔΜ.
XV. Αγάλματα: θα υπάρξει ανταλλαγή αγαλμάτων με τον Δήμο Θεσσαλονίκης, αλλιώς η ΠΓΔΜ θα τοποθετήσει πλακέτες σε αγάλματα και μνημεία ώστε να καθίσταται σαφές ότι αποτελούν σύμβολα του ελληνικού πολιτισμού (π.χ ο Ιππέας στην πλατεία των Σκοπίων θα έχει επιγραφή πως αναφέρεται στην ελληνιστική περίοδο και θα σημειώνεται ότι συμβολίζει τη φιλία Ελλάδας – ΠΓΔΜ).
XVI. Γλώσσα: ξεκαθαρίζεται ότι η αναγνωρισμένη από τον ΟΗΕ «Macedonian language» ανήκει στην οικογένεια των Νότιων Σλαβικών γλωσσών, καθώς και ότι διαχωρίζεται από τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό και την ελληνική-μακεδονική γλωσσική κληρονομιά.
XVII. Όλοι οι επιθετικοί προσδιορισμοί κρατικών και ευρύτερα δημοσίων, οργάνων καθώς και ομογενειακών/πολιτιστικών οργανώσεων που χρηματοδοτούνται από το κράτος θα καθορίζονται με τον όρο «της Βόρειας Μακεδονίας» με ταυτόχρονη κατάργηση του προσδιορισμού «της Μακεδονίας».
XVIII. Καθιερώνεται Ομάδα εργασίας ειδικών η οποία από το 2019 και μέσα σε 3 χρόνια θα πρέπει να διευθετήσει θέματα εμπορικών σημάτων.
Μετά την ΠΓΔΜ, η Αλβανία
Σύμφωνα με πληροφορίες, το αμέσως επόμενο διάστημα ενδέχεται να ολοκληρωθούν και οι διαπραγματεύσεις της Ελλάδας με την Αλβανία (μεταξύ άλλων αφορούν τον καθορισμό των θαλάσσιων ζωνών και της ΑΟΖ, αλλά και πολλές εκκρεμότητες που προέρχονται και από τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο όπως είναι το «εμπόλεμο»). Η διαπραγμάτευση με την Αλβανία είναι μία από τις τέσσερις διαπραγματεύσεις που διεξάγει ταυτόχρονα ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς.
Η Αθήνα και τα Τίρανα καταρτίζουν ένα κείμενο Στρατηγικής Συνεργασίας στο οποίο περιλαμβάνονται όλα τα θέματα που αφορούν την ευρωπαϊκή πορεία της Αλβανίας. Εκτός από την ΑΟΖ και το «εμπόλεμο» (που επίκειται να αρθεί), στην ατζέντα περιλαμβάνονται τα θέματα αλυτρωτισμού και των μειονοτήτων, η δημιουργία κοιμητηρίων Ελλήνων πεσόντων του ’40, τα σχολικά βιβλία, διευκολύνσεις για Αλβανούς πολίτες (άδειες οδήγησης, σφραγίδα Apostile κ.ά.).
-τέλη φθινοπώρου η ελληνική Βουλή κυρώνει την συμφωνία με την ΠΓΔΜ και την επιστολή πρόσκλησης για την ένταξη στο ΝΑΤΟ.
Ουσιαστικά και η ένταξη και η πρόσκληση για το ΝΑΤΟ θα τελούν υπό την αίρεση της επιτυχούς ολοκλήρωσης της Συνταγματικής Αναθεώρησης, που κατοχυρώνει τη χρήση του ονόματος έναντι όλων.