H σύνοδος κορυφής μεταξύ τoυ Τούρκου και Ρώσου ηγέτη την Πέμπτη μπορεί να είναι η τελευταία ευκαιρία για την εξεύρεση μιας λύσης που θα αποτρέψει μια περαιτέρω καταστροφή στη βορειοδυτική Συρία.
Αντιμετωπίζοντας αυξανόμενες απώλειες στα στρατεύματά του στην επαρχία Ιντλίμπ της Συρίας αλλά και ένα πιθανό νέο κύμα προσφύγων, ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είναι πρόθυμος για μια εκεχειρία και ο Βλαντιμίρ Πούτιν μοιάζει έτοιμος να την διαπραγματευτεί.
Με μια επικείμενη νέα μεταναστευτική κρίση στα σύνορα της Ευρώπης, όλα τα βλέμματα πέφτουν στη Μόσχα, όπου οι δύο δύναμεις θα δουν αν μπορούν να φτάσουν σε μια συμφωνία για το ζήτημα της βόρειας Συρίας, προσαρμοσμένη βέβαια στις δικές τους ατζέντες.
Οποια και αν είναι η συμφωνία, θα προκαλέσει μόνο μια προσωρινή διακοπή της τιμωρητικής - και υποστηριζόμενης από τη Μόσχα - επέλασης των στρατιωτικών του καθεστώτος Ασαντ, που απειλεί να υποβάλει σε ατελείωτη ταλαιπωρία 3 εκατ. παγιδευμένους στην Ιντλίμπ ανθρώπους.
«Το κύριο πρόβλημα στην Ιντλίμπ είναι η επιθυμία του Ασαντ... να αποκτήσει τον πλήρη έλεγχο της περιοχής και να μπλοκάρει τα σύνορα με την Τουρκία, κάτι που έχει σπρώξει 3 εκατομμύρια Σουνίτες, εχρθικούς προς το συριακό καθεστώς, στο τουρκικό έδαφος», δήλωσε Βλαντιμίρ Φλόροφ, ένας ανεξάρτητος αναλυτής της ρωσικής εξωτερικής πολιτικής.
Η μάχη στην Ιντλίμπ, την τελευταία περιοχή που ελέγχεται από την αντιπολίτευση της Συρίας, είναι ήδη καταστροφική για τον ντόπιο πληθυσμό. Σχεδόν ένα εκατομμύριο άνθρωποι έχουν εγκαταλείψει τα σπίτια τους από την 1η Δεκεμβρίου, όταν ξεκίνησε η τελευταία κυβερνητική επίθεση, στο μεγαλύτερο κύμα εκτόπισης από τον εμφύλιο πόλεμο της Συρίας που ξεκίνησε πριν από εννέα χρόνια. Μην έχοντας να πάνε κάπου αλλού, πολλοί έχουν συνωστιστεί στα σύνορα με την Τουρκία, η οποία φιλοξενεί ήδη 3,6 εκατομμύρια Σύρους πρόσφυγες και αρνείται να δεχθεί νέες αφίξεις.
Η ίδια μάχη είναι που έφερε την Τουρκία, μέλος του ΝΑΤΟ, επικίνδυνα κοντά στον πόλεμο με τη Ρωσία. Τον περασμένο μήνα, τα στρατεύματα της Συρίας και της Τουρκίας συγκρούστηκαν επανειλημμένα σε έδαφος και αέρα, προκαλώντας απώλειες και στις δύο πλευρές. Για την Τουρκία, η οποία έστειλε χιλιάδες στρατεύματα στη Συρία τις τελευταίες εβδομάδες, ο απολογισμός ήταν καταστροφικός: 58 Τούρκοι στρατιώτες σκοτώθηκαν τον περασμένο μήνα, εκ των οποίων 33 σε μια αεροπορική επιδρομή την περασμένη εβδομάδα.
Εξοργισμένος, ο Ερντογάν ανακοίνωσε το άνοιγμα των συνόρων της Τουρκίας με την Ελλάδα, δηλώνοντας ότι δεν θα εμποδίζει πλέον τους μετανάστες και πρόσφυγες που επιθυμούν να πάνε στην Ευρώπη. Πολλοί ευρωπαίοι ηγέτες τον κατηγόρησαν ότι χρησιμοποιεί τους πρόσφυγες για να εκβιάσει τη Δύση σε μια προσπάθεια να εξασφαλίσει τη στήριξη στην Αγκυρα.
Αναλυτές αναφέρουν ότι η κίνηση αυτή φανέρωσε την απελπισία του Ερντογάν, ειδικά μετά την αποτυχία του να αποκτήσει την επιθυμητή βοήθεια από το ΝΑΤΟ, και είναι πιθανό να του γυρίσει μπούμερανγκ, καθώς δραματικές σκηνές σαν κι αυτές του 2015 ήδη καταγράφονται στις πύλες της Ευρώπης.
«Η τουρκική πλευρά υποχρεώθηκε από την αναγκαιότητα να πράξει κάτι τέτοιο, με την ελπίδα ότι η πίεση που ασκεί θα εξασφαλίσει τη βοήθεια της Ευρώπης», δήλωσε ο Αχμέτ Κασίμ Χαν, καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο πανεπιστήμιο Αλτινμπάς της Κωνσταντινούπολης.
Καθώς η απομόνωσή του βαθαίνει, ο Ερντογάν πιθανόν να συμβιβαστεί με λιγότερα από όσα φιλοδοξεί στις συνομιλίες της Πέμπτης. Ερωτηθείς για τις προσδοκίες του, δήλωσε στους δημοσιογράφους την Τρίτη ότι το κύριο ζήτημα είναι να «επιτύχει γρήγορα μια κατάπαυση του πυρός στην περιοχή».
Η Μόσχα φαίνεται επίσης ότι επιυμεί έντονα την αποκατάσταση του κατεστημένου στην Ιντλίμπ.
«Αναμένουμε να βρούμε μια κοινή αντίληψη για την αιτία της τρέχουσας κρίσης, τις συνέπειές της και να συμφωνήσουμε σε μια δέσμη μέτρων για να την προσπεράσουμε», δήλωσε ο εκπρόσωπος του Πούτιν, Ντμίτρι Πεσκόφ.
Το κορυφαίο κίνητρο του Ερντογάν τώρα είναι να αποτρέψει ένα νέο κύμα προσφύγων στην Τουρκία. Αυτό στο οποίο ποντάρει είναι είναι η επιθυμία της Μόσχας για ισχυρούς δεσμούς με την Τουρκία, ως αντιστάθμισμα της επιρροή των ΗΠΑ στην περιοχή.
Ο Σονέρ Καγκάπται, διευθυντής στο Πολιτικό Ινστιτούτο της Ουάσινγκτον για την Εγγύς Ανατολή, δήλωσε ότι οι συνομιλίες στη Μόσχα πιθανόν να καταλήξουν σε μια συμφωνία βασισμένη στην τρέχουσα κατάσταση στην περιοχή, αντανακλώντας τα μεγάλα κέρδη των συριακών κυβερνητικών δυνάμεων - σε αντίθεση με τις προτιμήσεις της Τουρκίας, η οποία θέλει τις δυνάμεις του Ασαντ να αποσυρθούν.
«Ο Ασαντ θα πάρει ένα καλό κομμάτι της Συρίας. Ο Ερντογάν θα καταλήξει με ένα καλό μέρος του πληθυσμού», εκτίμησε.