Οι Ταλιμπάν κήρυξαν «αμνηστία» σε όλο το Αφγανιστάν και προέτρεψαν τις γυναίκες να συμμετάσχουν στη νέα κυβέρνηση, επιδιώκοντας να πείσουν ότι έχουν αλλάξει, μια μέρα μετά το φονικό χάος που επικράτησε στο κεντρικό αεροδρόμιο, όταν απελπισμένα πλήθη προσπαθούσαν να εγκαταλείψουν τη χώρα.
Μετά από συγκρούσεις σε ολόκληρο το Αφγανιστάν με πολλές πόλεις να πέφτουν στα χέρια των ανταρτών αμαχητί, οι Ταλιμπάν προσπάθησαν να παρουσιαστούν ως πιο μετριοπαθείς από τότε που επέβαλαν την βάναυση κυριαρχία τους στα τέλη της δεκαετίας του 1990. Ωστόσο πολλοί Αφγανοί παραμένουν σκεπτικοί.
Οι παλαιότερες γενιές θυμούνται τις υπερσυντηρητικές ισλαμικές απόψεις των Ταλιμπάν, οι οποίες περιελάμβαναν αυστηρούς περιορισμούς στις γυναίκες, καθώς και λιθοβολισμούς, ακρωτηριασμούς και δημόσιες εκτελέσεις. Όλα αυτά πριν από την εκδίωξή τους από την ηγεσία των ΗΠΑ που ακολούθησε τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001.
Ενώ δεν υπήρξαν σημαντικές αναφορές για μάχες στην πρωτεύουσα της Καμπούλ, καθώς οι Ταλιμπάν περιπολούν στους δρόμους της, πολλοί κάτοικοι παραμένουν στα σπίτια τους, διότι φοβούνται αφού είδαν τις φυλακές να αδειάζουν και τις αποθήκες όπλων να λεηλατούνται. Πολλές γυναίκες έχουν εκφράσει φόβο ότι το δυτικό πείραμα δύο δεκαετιών για την επέκταση των δικαιωμάτων τους και την ειρηνοποίηση του Αφγανιστάν δεν θα επιβιώσει από τους Ταλιμπάν.
Η Γερμανία, εν τω μεταξύ, σταμάτησε την χορήγηση βοήθειας προς το Αφγανιστάν μετά την επέλαση των Ταλιμπάν. Μια τέτοια βοήθεια ήταν μια σημαντική πηγή χρηματοδότησης για τη χώρα - και οι προσπάθειες των Ταλιμπάν να προβάλλουν μια πιο ήπια εκδοχή του εαυτού τους μπορεί να στοχεύει στη διασφάλιση της συνέχισης της ροής των χρημάτων.
Οι υποσχέσεις για αμνηστία από τον Εναμουλάχ Σαναμανί μέλος της πολιτιστικής επιτροπής των Ταλιμπάν, ήταν από τα πρώτα σχόλια για το πώς οι Ταλιμπάν μπορούν να κυβερνήσουν σε εθνικό επίπεδο. Ωστόσο, οι Ταλιμπάν εξακολουθούν να διαπραγματεύονται με πολιτικούς ηγέτες της πεσμένης κυβέρνησης της χώρας και δεν έχει ανακοινωθεί επίσημη συμφωνία παράδοσης.
«Το Ισλαμικό Εμιράτο του Αφγανιστάν με πλήρη αξιοπρέπεια και ειλικρίνεια ανακοίνωσε πλήρη αμνηστία για όλο το Αφγανιστάν, ειδικά για εκείνους που ήταν με την αντιπολίτευση ή υποστήριζαν τους κατακτητές», λέει.
Άλλοι ηγέτες των Ταλιμπάν έχουν δηλώσει ότι δεν θα εκδικηθούν όσους συνεργάστηκαν με την αφγανική κυβέρνηση ή ξένες χώρες. Παρόλ΄ αυτά μερικοί στην Καμπούλ ισχυρίζονται ότι οι Ταλιμπάν έχουν λίστες ανθρώπων που συνεργάστηκαν με την κυβέρνηση και τους αναζητούν.
Ο Σαμανγκάνι περιέγραψε επίσης τις γυναίκες ως «τα κύρια θύματα της κρίσης στο Αφγανιστάν για περισσότερα από 40 χρόνια».
«Το Ισλαμικό Εμιράτο του Αφγανιστάν δεν θέλει οι γυναίκες να είναι πλέον τα θύματα», λέει. «Το Ισλαμικό Εμιράτο του Αφγανιστάν είναι έτοιμο να παράσχει στις γυναίκες περιβάλλον εργασίας και σπουδών και να εξασφαλίσει την παρουσία γυναικών σε διαφορετικές (κυβερνητικές) δομές σύμφωνα με τον ισλαμικό νόμο και σύμφωνα με τις πολιτιστικές μας αξίες».
Αυτό θα ήταν μια σημαντική αλλαγή από την τελευταία φορά που οι Ταλιμπάν ήταν στην εξουσία, όταν οι γυναίκες ήταν σε μεγάλο βαθμό περιορισμένες στα σπίτια τους. Ο Σαμανγκάνι δεν περιέγραψε ακριβώς τι εννοούσε με τον ισλαμικό νόμο, υπονοώντας ότι οι πολίτες γνωρίζουν ήδη τους κανόνες. Πρόσθεσε ότι «όλες οι πλευρές πρέπει να συμμετάσχουν» σε μια κυβέρνηση.
Σε ένα άλλο σημάδι των προσπαθειών των Ταλιμπάν να απεικονίσουν μια νέα εικόνα, μια γυναίκα τηλεπαρουσιάστρια στον ιδιωτικό ραδιοτηλεοπτικό οργανισμό Tolo πήρε συνέντευξη από έναν Ταλιμπάν αξιωματούχο στην κάμερα την Τρίτη - μια αλληλεπίδραση που κάποτε θα ήταν αδιανόητη. Εν τω μεταξύ, γυναίκες με χιτζάμπ διαδήλωσαν για λίγο στην Καμπούλ, κρατώντας πινακίδες που απαιτούσαν από τους Ταλιμπάν να μην «εξαλείψουν τις γυναίκες» από τη δημόσια ζωή.
Ο Ρούπερτ Κόλβιλ, εκπρόσωπος του ύπατου Αρμοστή των Ηνωμένων Εθνών για τα ανθρώπινα δικαιώματα, έκρινε αξιοσημείωτα τόσο τους όρκους των Ταλιμπάν όσο και τον φόβο όσων βρίσκονται τώρα υπό την κυριαρχία τους.
«Τέτοιες υποσχέσεις θα πρέπει να ληφθούν υπόψη αλλά με προσοχή, με δεδομένη την προηγούμενη ιστορία. Αυτές οι δηλώσεις χαιρετίστηκαν με κάποιο σκεπτικισμό», αναφέρει σε δήλωσή του. «Έχουν σημειωθεί πολλές πρόοδοι στα ανθρώπινα δικαιώματα τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Τα δικαιώματα όλων των Αφγανών πρέπει να υπερασπιστούν».
Η Γερμανία ανέστειλε την αναπτυξιακή βοήθεια στο Αφγανιστάν, που εκτιμάται σε 250 εκατομμύρια ευρώ για το 2021. Το γερμανικό πρακτορείο ειδήσεων dpa περιέγραψε το Αφγανιστάν ως το έθνος που έλαβε τη μεγαλύτερη αναπτυξιακή βοήθεια από το Βερολίνο.
Ο Σουηδός υπουργός Αναπτυξιακής Βοήθειας Περ Όλσον Φριντ, εν τω μεταξύ, δήλωσε ότι η κυβέρνησή του θα «χαλαρώσει» τη βοήθεια προς τη χώρα. Στον αντίποδα, η Βρετανία δεσμεύτηκε για ενίσχυση της βοήθειας.
Εν τω μεταξύ, το διεθνές αεροδρόμιο της Καμπούλ, η μόνη διέξοδος για πολλούς, άνοιξε ξανά για στρατιωτικές πτήσεις εκκένωσης υπό την παρακολούθηση των αμερικανικών στρατευμάτων.
Όλες οι πτήσεις διακόπηκαν τη Δευτέρα καθώς χιλιάδες άνθρωποι έσπευσαν στο αεροδρόμιο, απελπισμένοι να φύγουν από τη χώρα. Σε σοκαριστικές σκηνές που αποτυπώθηκαν σε βίντεο, πολλοί ανθρώποι προσκολλήθηκαν σε ένα αμερικανικό στρατιωτικό μετατωγικό αεροπλάνο καθώς ετοιμαζόταν για απογείωση και τουλάχιστον επτά άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους.
Κατά τη διάρκεια της νύχτας, τα στοιχεία παρακολούθησης πτήσεων έδειξαν ένα αμερικανικό στρατιωτικό αεροσκάφος να απογειώνεται για το Κατάρ, όπου στεγάζεται το κεντρικό αρχηγείο της Κεντρικής Διοίκησης των ΗΠΑ. Ένα βρετανικό στρατιωτικό φορτηγό αεροπλάνο, με κατεύθυνση την Καμπούλ, απογειώθηκε από το Ντουμπάι.
Η αμερικανική πρεσβεία στην Καμπούλ, που λειτουργεί τώρα από το αεροδρόμιο, προέτρεψε τους Αμερικανούς να εγγραφούν διαδικτυακά σε λίστα για εκκενώσεις, αλλά να μην έρχονται στο αεροδρόμιο προτού επικοινωνήσουν μαζί τους.
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν, δήλωσε τη Δευτέρα ότι στηρίζει μέχρι τέλους την απόφασή του να αποσύρει τα αμερικανικά στρατεύματα.
«Μετά από 20 χρόνια, έμαθα με τον δύσκολο τρόπο ότι δεν θα υπήρχε ποτέ μια καλή στιγμή για να αποσυρθούν οι αμερικανικές δυνάμεις», λέει ο Μπάιντεν σε τηλεοπτική ομιλία του από τον Λευκό Οίκο.
Οι συνομιλίες συνεχίστηκαν την Τρίτη μεταξύ των Ταλιμπάν και αρκετών αξιωματούχων της αφγανικής κυβέρνησης, συμπεριλαμβανομένου του πρώην προέδρου Χαμίντ Καρζάι και του Αμπντουλάχ Αμπντουλάχ, ο οποίος κάποτε ηγήθηκε του διαπραγματευτικού συμβουλίου της χώρας. Οι συζητήσεις επικεντρώθηκαν στον τρόπο με τον οποίο θα λειτουργούσε μια κυβέρνηση που κυριαρχούνταν από τους Ταλιμπάν, λαμβάνοντας υπόψη τις αλλαγές στο Αφγανιστάν τα τελευταία 20 χρόνια, και όχι απλώς διαχωρίζοντας ποιος ελέγχει ποια υπουργεία, δήλωσαν αξιωματούχοι με γνώση των διαπραγματεύσεων. Μίλησαν υπό τον όρο της ανωνυμίας για να συζητήσουν εμπιστευτικές λεπτομέρειες των συνομιλιών.
Ο πρόεδρος Ασράφ Γκάνι εγκατέλειψε τη χώρα εν μέσω της προέλασης των Ταλιμπάν και η τοποθεσία που βρίσκεται παραμένει άγνωστη.