Του Άγγελου Συρίγου - Αν. Καθηγητής Διεθνούς Δικαίου στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, Υφυπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων, υποψήφιος Βουλευτής στην Α΄ Αθηνών με τη Νέα Δημοκρατία
Η Χιμάρα έχει πολλές θλιβερές πρωτιές. Κάποιες από αυτές ανάγονται σε παλαιότερα χρόνια. Επί παραδείγματι η Χιμάρα ήταν η μοναδική περιοχή σε ολόκληρη την Αλβανία που απείχε κατά τον Δεκέμβριο του 1945 από τις εκλογές που διοργάνωσε ο Ενβέρ Χότζα με τις οποίες εγκαθιδρύθηκε αμέσως μετά το κομμουνιστικό καθεστώς. Οι κάτοικοι της Χιμάρας «πλήρωσαν» επί δεκαετίες την υπερήφανη στάση τους. Η περιοχή τους εξαιρέθηκε από τις ρητώς αναγνωρισμένες ελληνικές μειονοτικές ζώνες και το ελληνικό σχολείο που είχε ιδρύσει το 1775 ο Πατροκοσμάς ο Αιτωλός στην είσοδο του Κάστρου έκλεισε. Δυστυχώς οι θλιβερές πρωτιές συνεχίζονται και μετά την πτώση του κομμουνιστικού καθεστώτος.
Πρωτιά 1η
Μετά την πτώση του κομμουνιστικού καθεστώτος το 1991 καταργήθηκαν οι νόμοι και οι αποφάσεις εκείνης της περιόδου. Κατ’ εξαίρεσιν, το αλβανικό κράτος εξακολουθεί να αποδέχεται πλήρως τις αντιλήψεις περί μειονοτικών περιοχών της περιόδου Χότζα και να διαχωρίζει τη Χιμάρα. Χαρακτηριστικό είναι ότι τον Ιανουάριο του 2023 ο Έλληνας πρωθυπουργός επισκέφθηκε περιοχές όπου διαβιοί παραδοσιακά η ελληνική εθνική μειονότητα στην Αλβανία. Πήγε στη Χιμάρα, στα χωριά του Βούρκου στην περιοχή των Αγίων Σαράντα και στη Δρόπολη στην περιοχή Αργυροκάστρου. Στο Βούρκο και στη Δρόπολη ο κ. Μητσοτάκης συνοδεύθηκε από τον Αλβανό πρωθυπουργό Έντι Ράμα. Ο τελευταίος δεν τον συνόδευσε στη Χιμάρα ακριβώς διότι θεωρεί ότι η συγκεκριμένη περιοχή δεν κατοικείται από Έλληνες.
Πρωτιά 2η
Κάθε φορά που γίνονται εκλογές στην Αλβανία ο Οργανισμός για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ) στέλνει στη χώρα παρατηρητές που είναι γνωστοί ως ODIHR (Υπηρεσία για τους Δημοκρατικούς Θεσμούς και τα Ανθρώπινα Δικαιώματα). Οι παρατηρητές του ODIHR/ΟΑΣΕ έχουν αναφέρει σε όλες τις εκθέσεις τους για όλες τις δημοτικές εκλογές από το 2000 και μετά ανεξαιρέτως ότι ειδικώς στη Χιμάρα γίνεται συστηματική προσπάθεια (άλλοτε επιτυχής και άλλοτε όχι) για νοθεία και προσπάθεια τρομοκρατήσεως του πληθυσμού. Σε καμία άλλη περιοχή της Αλβανίας δεν έχει υπάρξει διαχρονικά από το 2000 κάποια αντίστοιχη παρατήρηση.
Πρωτιά 3η
Δύο ημέρες πριν τις δημοτικές εκλογές της 14ης Μάϊου 2023 οι αλβανικές αρχές συνέλαβαν τον υποψήφιο δήμαρχο Χιμάρας Φρέντη Μπελέρη με την κατηγορία ότι προσπάθησε να δωροδοκήσει ψηφοφόρους του εν όψει των εκλογών. Είναι η πρώτη φορά μετά το 1991 (οπότε και αρχίζει η διεξαγωγή ελεύθερων εκλογών στη χώρα) που συλλαμβάνεται υποψήφιος δήμαρχος με τη συγκεκριμένη κατηγορία. «Τυγχάνει» δε, ο υποψήφιος δήμαρχος να είναι μειονοτικός σε μια περιοχή που το αλβανικό κράτος αρνείται την παρουσία μειονότητας. Η δημοσιοποίηση του κατηγορητηρίου κατέδειξε την ανυπαρξία στοιχείων.
Πρωτιά 4η
Η σύλληψη του κ. Μπελέρη έγινε προφανώς για να μη συνεχίσει την υποτιθέμενη δωροδοκία των ψηφοφόρων. Μετά το τέλος της εκλογικής διαδικασίας και την ανάδειξή του σε δήμαρχο της Χιμάρας η συνέχιση της κρατήσεως του δεν έχει κανένα νόημα. Δεν έχει νόημα πλέον να δωροδοκήσει κάποιον ψηφοφόρο του... Επιπλέον ως δημόσιο πρόσωπο έχει συγκεκριμένη διεύθυνση και είναι εύκολο να ανευρεθεί από τις αρχές για τη δίκη του.
Πρωτιά 5η
Η ακτογραμμή της Αλβανίας εκτείνεται σε μήκος 450 χιλιομέτρων. Από ολόκληρη αυτή την ακτογραμμή η αλβανική κυβέρνηση επέλεξε να αξιοποιήσει τουριστικά μόνον την παραλία της Χιμάρας… Έτσι με αλληλουχία νόμων από το 2013 και μετά επιχειρεί να υφαρπάξει τις περιουσίες των ελλήνων μειονοτικών και να χτίσει στην περιοχή μια σειρά από τουριστικά χωριά.
Η Αλβανία επιθυμεί να γίνει μέλος της ευρωπαϊκής οικογένειας. Σε αυτή την οικογένεια όμως, βασική προϋπόθεση είναι ο απόλυτος σεβασμός των δικαιωμάτων μιας μειονότητας και μάλιστα εθνικής. Ο δρόμος της Αλβανίας προς την ΕΕ περνά υποχρεωτικώς από τον σεβασμό των δικαιωμάτων της ελληνικής μειονότητας. Κατ’ επέκταση περνά από την Ελλάδα, που όπως απέδειξε με τη στάση της μετά τη σύλληψη Μπελέρη και τη διαρκή παρουσία των ανθρώπων της ελληνικής πρεσβείας κατά την καταμέτρηση στη Χιμάρα, δεν πρόκειται να δεχθεί την απαράδεκτη στάση των αλβανικών αρχών. Δεν θα δεχθούμε άλλες θλιβερές πρωτιές!