Οπωσδήποτε, η Κυπριακή Δημοκρατία βιώνει μια πολύ δύσκολη κατάσταση από την 9η Φεβρουαρίου όταν τουρκικά πολεμικά ακινητοποίησαν το γεωτρύπανο της ιταλικής πετρελαϊκής εταιρείας, που όδευε στον στόχο «Σουπιά» του τεμαχίου 3 της Αποκλειστικής Οικονομικής της Ζώνης. Πέραν πάσης αμφιβολίας, ο Ταγίπ Ερντογάν και το καθεστώς του ξεπέρασαν κατά πολύ τον όρο «πρόκληση». Η παραβίαση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κύπρου δεν είναι μια ακόμα πρόκληση, αλλά μια νέα τουρκική εισβολή.
Και εξηγούμε. Από την έναρξη των ερευνών και των γεωτρήσεων στην κυπριακή ΑΟΖ, η Τουρκία εκδίδει παράνομες «Navtex», δηλαδή οδηγίες προς ναυτιλομένους, συνήθως για εικονικές ασκήσεις με πραγματικά πυρά. Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο έστειλε και το ερευνητικό «Μπαρμπαρός» στην ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας, ενώ παρακολουθεί στενά και από κοντά τους ενεργειακούς σχεδιασμούς, μοιάζοντας με μπαμπούλα για τα μη κυπριακά σκάφη που τρυπούν ή ερευνούν για φυσικούς πόρους.
Πλέον, τα πράγματα έχουν ξεφύγει. Η γεώτρηση στον στόχο «Καλυψώ» του τεμαχίου 6 που εντόπισε εκτεταμένη στήλη φυσικού αερίου, θορύβησε περαιτέρω την Άγκυρα και τον Ερντογάν, ο οποίος εξάγει πια τα άλλα του προβλήματα στην ευρωπαϊκή Κύπρο. Η κατάφορη παραβίαση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας, όμως, δεν ήταν αρκετή για να δικαιολογήσει την επέμβαση της διεθνούς κοινότητας. Σχεδόν όλοι οι «παίκτες», οι οποίοι προσεγγίστηκαν με διαβήματα από την κυβέρνηση Αναστασιάδη, κρατούν ίσες αποστάσεις, καθώς για ευνόητους λόγους δεν είναι έτοιμοι να συγκρουστούν με την Τουρκία.
Προς το παρόν, η τουρκική πειρατεία χαράζει νέα παράνομα σύνορα στη μικρή Κύπρο. Στην κρίσιμη στιγμή που οι διαπραγματεύσεις βρίσκονται σε τέλμα, η Τουρκία, προφανώς, επιδιώκει να εισαγάγει νέους όρους στο παιχνίδι που λέγεται Κυπριακό. Και ναι μεν όλοι εκφράζουν έκπληξη για τις παραβιάσεις της, εντούτοις το καθεστώς Ερντογάν, επιμένοντας στην πολιτική των προκατόχων του, έχει, είχε και θα έχει στόχο τον έλεγχο ολόκληρης της Κύπρου. Είτε στην ξηρά είτε στη θάλασσα.
Επί τούτου και οι απαιτήσεις για το φυσικό αέριο της Κυπριακής Δημοκρατίας. Τα παραληρήματα και οι εξάρσεις από Άγκυρα και κατεχόμενη Λευκωσία δεν είναι καθόλου τυχαία. Ερντογάν και Μουσταφά Ακιντζί, ενώ έχει ήδη συμφωνηθεί πως τα έσοδα του φυσικού αερίου θα απολαύσουν και οι Τουρκοκύπριοι, απαιτούν και συνδιαχείριση των πόρων αλλά και της ΑΟΖ. Ο τελευταίος, ο οποίος παρουσιαζόταν μάλιστα ως διαλλακτικός κατοχικός ηγέτης από την παράνομη εκλογή του τον Απρίλη του 2015, μίλησε αφενός για ενδιάμεση συμβιβαστική φόρμουλα για το φυσικό αέριο και αφετέρου για έρευνες που θα αρχίσει η Τουρκία και το κατοχικό καθεστώς με το πλοίο-γεωτρύπανο που απέκτησε πριν λίγο καιρό η πρώτη.
Αυτά, μαζί με τις απειλές Ερντογάν και για την Κύπρο και για το Αιγαίο, είναι ενδείξεις ότι η Κυπριακή Δημοκρατία θα βρεθεί ενώπιον μεγάλων διλημμάτων στο εγγύς μέλλον. Και τούτο, όχι μόνο σε σχέση με το φυσικό αέριο και τις γεωτρήσεις, αλλά γενικότερα αναφορικά στο Κυπριακό και στις διαπραγματεύσεις που βρίσκονται σε κωματώδη κατάσταση από τον Ιούλιο όταν μπλόκαραν στα ζητήματα της ασφάλειας του υπό εκκόλαψη νέου ομοσπονδιακού κράτους. Διότι, ναι μεν ο Πρόεδρος Αναστασιάδης, σε όλη την προεκλογική του εσκτρατεία, καθώς και μετά την παρεμπόδιση του γεωτρύπανου εξέφραζε ετοιμότητα να επανέλθει στις συνομιλίες, αλλά η πραγματικότητα είναι πως τα πράγματα είναι εξαιρετικά δύσκολα και έδαφος για συζήτηση δεν αχνοφαίνεται.
Παρόλα αυτά, η συζήτηση θα φουντώσει είτε ξεκινήσει είτε όχι η γεώτρηση στον στόχο «Σουπιά» είτε φύγουν είτε όχι τα τουρκικά πολεμικά από την κυπριακή ΑΟΖ. Η παταγώδης αποτυχία των όρων των συνομιλιών και οι ατάκες Τούρκων και Τουρκοκυπρίων για βάση λύσης εκτός παραμέτρων του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών αναγκάζουν την ίδια την πολιτική ηγεσία της Κύπρου, μα και την ελλαδική κυβέρνηση, να ανακαλύψουν ένα εναλλακτικό σενάριο για το Κυπριακό πριν βρεθούν ενώπιον νέων εκβιασμών από τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Τα πράγματα, λοιπόν, ξεπερνούν την απλή διευθέτηση ή τον «έντιμο» συμβιβασμό με τα οποία πορεύθηκαν οι ηγεσίες μας όλα αυτά τα χρόνια. Η Τουρκία δεν θέλει απλώς κυριαρχία στον βορρά. Θέλει συγκυριαρχία στον νότο και στη θάλασσα, θέλει να είναι παρούσα και μετέχουσα σε κάθε μελλοντική ενέργεια της Κυπριακής Δημοκρατίας και δεν θέλει να αφήσει ποτέ Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους να κτίσουν κράτος δικαίου σ’ αυτή τη γωνιά της Μεσογείου.
Το ερώτημα είναι το πώς θα συνεχιστεί η κατάσταση. Τυχούσα αποχώρηση του γεωτρύπανου από το τεμάχιο 3 και μη πραγματοποίηση της γεώτρησης είναι αναμφίβολα απεμπόλιση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας και αποδοχή των «γκρίζων ζωνών» που θέλει να δημιουργήσει η Άγκυρα. Ακόμα, επανέναρξη των συνομιλιών με τους όρους που έχει στο μανίκι ο Ερντογάν –ακόμα και για λύση δύο κρατών με μια Τουρκία στον βορρά και χωρίς την πληγωμένη Ελλάδα στον νότο– θα είναι αποδοχή των κόκκινων γραμμών της Άγκυρας στο σύνολό τους. Επομένως, είναι επιτακτική η ανάγκη εξερεσης εναλλακτικών σεναρίων από την ίδια την Κυπριακή Δημοκρατία σε άρρηκτη συμπόρευση με την ελληνική κυβέρνηση. Προς το παρόν, η επιμονή στην πολιτική εξευμενισμού προσφέρει την άνεση στο καθεστώς Ερντογάν να παρεμβαίνει στην ανεξαρτησία ενός κράτους-μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης και να κουνά το δάχτυλο στο παγκόσμιο δήθεν για τα δικαιώματα των Τουρκοκυπρίων, αλλά κυρίως για τις δικές του επεκτατικές βλέψεις. Και οι αντιδράσεις παραμένουν ασφυκτικά χλιαρές...