«Οίνος ευφραίνει καρδίαν ανθρώπου» αναφέρεται στην Παλαιά Διαθήκη. Τόσο παλιές είναι οι ρίζες των «αμπέλων» στην Ελλάδα. Οι βάρβαροι έπιναν μπύρα, οι Έλληνες έπιναν κρασί, το οποίο από την αρχαιότητα θεωρούνταν σύμβολο της πολιτιστικής τους ταυτότητας. Εξάλλου, τόσο ο Αριστοτέλης με τη διατριβή του «Περί μέθης», όσο και ο Ιπποκράτης στο «Περί διαίτης» αφιέρωσαν σελίδες ολόκληρες για τον οίνο, την οινοποσία και όλα τα επακόλουθα τους.
Ο οίνος συνεχίζει και σήμερα να έχει εξέχουσα θέση στα τραπέζια είτε αυτά είναι φιλικά ή επαγγελματικά. Ευφραίνει την καρδιά και τη διάθεση μας. Στην Ελλάδα λόγω του εύφορου εδάφους και του μορφολογικού κλίματος έχουμε περισσότερες από 300 ποικιλίες κρασιού. Ο τόπος προέλευσης του κάθε κρασιού σηματοδοτεί και την ποιοτική αναβάθμιση του. Όπως είναι αναμενόμενο η μορφολογία του ελληνικού εδάφους συνδυαστικά με τη θάλασσα δημιουργούν αμπελώνες διαφορετικών οικοσυστημάτων με αποτέλεσμα να παράγονται κρασιά πολύ ιδιαίτερα και με ποιοτικό χαρακτήρα.
Ένας από τους αδιαμφισβήτητους πρωταγωνιστές κρασιών, που έχει δυνατή παρουσία σε διάφορες γωνιές του κόσμου είναι το Ασύρτικο Σαντορίνης. Γέννημα, θρέμμα ηφαιστειακής κατάστασης βρίσκεται στην κορωνίδα της «εξωστρέφειας» των οίνων με παρουσία σε πολλές χώρες.
Μιλήσαμε με τον κ. Αναστάσιο Τερζίδη, διευθυντή μάρκετινγκ του οινοποιείου Santo Wines στη Σαντορίνη, ο οποίος μας εξήγησε γιατί το Ασύρτικο Σαντορίνης είναι τόσο ιδιαίτερο και δημοφιλές.
- Η ποικιλία του Ασύρτικου Σαντορίνης θεωρείται σημαντική. Τι είναι αυτό που την κάνει τόσο ξεχωριστή, ώστε να έχει υψηλή ζήτηση και σε περιοχές εκτός Ελλάδας;
Είναι μια αυτόχθονη, αρχαία, πολυδύναμη ποικιλία, η οποία μας δίνει υψηλής ποιότητας λευκούς οίνους, ξηρούς και γλυκούς. Τα κρασιά που δημιουργούνται είναι εκφραστικά, με υψηλή συμπύκνωση, εξαιρετική δομή και μεστό σώμα, ενώ η φυσικά υψηλή τους οξύτητα τα καθιστά απολαυστικά, χαρίζοντας τους μια αίσθηση δροσιάς και φρεσκάδας. Τέλος, ως συνέπεια όλων αυτών των χαρακτηριστικών, το Ασύρτικο Σαντορίνης μας δίνει οίνους με αξιοσημείωτη δυνατότητα παλαίωσης.
- Μπορείτε να μας πείτε κάποια από τα πιο γνωστά κρασιά που παράγει η Σαντορίνη;
Βεβαίως, τα κύρια είναι τα Ασύρτικο, Νυχτέρι και Vinsanto. Και οι τρεις αυτές ενδείξεις ανήκουν στην οριοθετημένη ζώνη Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (Π.Ο.Π.) Σαντορίνη.
- Πόσο εύκολο είναι να επιβιώσει ένας αμπελώνας στο ξηροθερμικό κλίμα της Σαντορίνης;
Το γεγονός ότι το Ασύρτικο Σαντορίνης κατάγεται από το νησί, καθιστά την ποικιλία πολύ καλά προσαρμοσμένη στο ιδιαίτερο μικροκλίμα του νησιού. Έχει επίσης πολύ καλή ανθεκτικότητα απέναντι στις κύριες ασθένειες της αμπέλου όπως το ωίδιο και ο περονόσπορος. Ο αμπελώνας της Σαντορίνης συγκαταλέγεται ανάμεσα στους λίγους προ-φυλλοξηρικούς αμπελώνες της Ευρώπης. Το νησί λόγω του ηφαιστειακού εδάφους και των ιδιαίτερων κλιματολογικών συνθηκών θεωρείται από τις σημαντικότερες οινοπαραγωγικές περιοχές της Ελλάδας. Υπολογίζεται ότι ο συνολικός αριθμός των οινοποιήσιμων ποικιλιών αμπέλου που απαντώνται στη Σαντορίνη ξεπερνάει τις εξήντα.
- Αληθεύει ότι προστατεύει την καρδιαγγειακή υγεία;
Τα οφέλη του κρασιού, όταν καταναλώνεται με μέτρο, είναι γνωστά. Σε ότι αφορά τη συγκεκριμένη ποικιλία, αυτό που μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα είναι ότι έχει υψηλό φαινολικό φορτίο και όπως είναι γνωστό οι πολυφαινόλες έχουν αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες.
- Λέγεται ότι το Ασύρτικο Σαντορίνης κατέκτησε την Αυστραλία μέσω της δυναστείας του οίνου Τζιμ Μπάρι …
Ο γιος του παγκοσμίως γνωστού οινοποιού Τζιμ Μπάρι, Πίτερ Μπάρι, είχε επισκεφτεί με τη γυναίκα του το νησί της Σαντορίνης το 2006. Δοκίμασε το Ασύρτικο και εντυπωσιάστηκε με τον τραγανό, όξινο χαρακτήρα του. Ξεκίνησε τη διαδικασία εισαγωγής μοσχευμάτων στην Αυστραλία και τον Αύγουστο του 2012 φυτεύτηκε το πρώτο Ασύρτικο Αυστραλίας στην περιοχή Lodge Hill Vineyard.
- Σε ποιες άλλες περιοχές του κόσμου βρίσκουμε το Ασύρτικο Σαντορίνης;
Το Ασύρτικο έχει κεντρίσει το ενδιαφέρον διάφορων οινοπαραγωγών του εξωτερικού, με συνέπεια να καλλιεργείται αυτή τη στιγμή σε περιοχές όπως, Καλιφόρνια, Νότια Αφρική, Ισπανία, Γαλλία κ.α.
- Πιστεύετε ότι η τουριστική προσέλευση στο νησί της Σαντορίνης έχει παίξει έναν ρόλο στη διάδοση του;
Σαφέστατα μέσα από την επισκεψιμότητα που έχει το νησί, μας δίνεται η δυνατότητα να το επικοινωνήσουμε σε κοινό προερχόμενο από όλα τα μήκη και πλάτη του κόσμου. Δεν υπάρχει κάτι καλύτερο από το να δοκιμάζει κάποιος ένα προϊόν όπως το κρασί, στον τόπο παραγωγής του, διαπιστώνοντας ιδίοις όμμασι τις ιδιαίτερες συνθήκες παραγωγής του.
Από την άλλη, η εδραίωση της Σαντορίνης ως ένας τόσο δημοφιλής προορισμός, είχε ως αποτέλεσμα την σε κάποιες περιπτώσεις άναρχη οικιστική ανάπτυξη, συρρικνώνοντας την καλλιεργούμενη έκταση η οποία πλέον εκτιμάται κάπου στα δώδεκα χιλιάδες στρέμματα.
- ’Εχουν γίνει κάποιες ενέργειες ώστε να διαφυλαχτούν αυτά τα στρέμματα;
Βεβαίως, ο κλάδος των οινοπαραγωγών του νησιού πέτυχε το 2018 την ένταξη της Σαντορίνης στο Εθνικό Ευρετήριο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Η Σαντορίνη είναι η πρώτη ζώνη παραγωγής οίνων Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (Π.Ο.Π.) που εντάσσεται στο συγκεκριμένο ευρετήριο, με την εξέλιξη αυτή να αποτελεί το πρώτο βήμα για την ένταξη στον κατάλογο της UNESCO.
- Σε ένα τραπέζι με ποιες γεύσεις θα προτείνατε το Ασύρτικο;
Είναι ένα κατ΄ εξοχήν γαστρονομικό κρασί, το οποίο ανάλογα με το στυλ του (δεξαμενής ή βαρέλι), ταιριάζει με μια ευρεία γκάμα από πιάτα και γεύσεις. Ταιριάζει εξαιρετικά με τα προφανή πιάτα θαλασσινών, ωμά, τηγανητά ή ψητά, με τα οστρακοειδή, αλλά μπορεί να συνδυαστεί υπέροχα και με λευκό ή κόκκινο κρέας.
Η οινοποιητική ιστορία της Σαντορίνης (στοιχεία από τη μεταπτυχιακή διατριβή του κ. Αναστάσιου Τερζίδη)
Με μια παράδοση πέραν των 35 αιώνων, η Σαντορίνη έχει καταγραφεί ως κέντρο ενός από τους αρχαιότερους οινικούς πολιτισμούς της ανθρωπότητας και μάλιστα ως η πρώτη ηφαιστειακή οινοπαραγωγός περιοχή. Το κρασί δεν αποτέλεσε μόνο πυλώνα της πολιτιστικής εξέλιξης του Μινωικού οικισμού του Ακρωτηρίου, αλλά διαδραμάτισε καίριο ρόλο στην εμπορική δραστηριότητα και στην οικονομική τους ευρωστία, αποτελώντας το βασικό εξαγώγιμο προϊόν τους.
Με την έκρηξη του ηφαιστείου, η Σαντορίνη παρέμεινε ακατοίκητη για μια περίοδο αιώνων, όπου σύμφωνα με αναφορές του Ηρόδοτου κατοικήθηκε εκ νέου από Φοίνικες και Μυκηναίους (13ο - 9ο αιώνα π.Χ.), ανακτώντας τη θέση της ως ένα προπύργιο στρατηγικής σημασίας στο Αιγαίο πέλαγος και την ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Η καλλιέργεια των γηγενών ποικιλιών αμπέλου αναβίωσε και η οινοπαραγωγή εισήλθε σε μια νέα φάση, με κορυφαία την περίοδο μεταξύ 12ο και 16ο αιώνα, κατά την οποία, οι Ενετοί αφού κατέλαβαν τη Σαντορίνη στα πλαίσια της Τέταρτης Σταυροφορίας, ήλθαν σε επαφή με την πολύτιμη οινική κληρονομιά της και τη διέδωσαν σε όλη την Ευρώπη, με κύριο εξαγώγιμο προϊόν τον φυσικώς γλυκύ οίνο από λιαστά σταφύλια, γνωστό ως Vinsanto.
Η σημασία της οινοποιητικής δραστηριότητας στη Σαντορίνη ήταν τέτοια, που ακόμα και κατά τη διάρκεια της Οθωμανικής περιόδου, η παραγωγή κρασιού επιτράπηκε κατ’ εξαίρεση, παρά τη γενικευμένη απαγόρευση του αλκοόλ, με το Vinsanto να ταξιδεύει στα λιμάνια πόλεων όπως η Οδησσός, η Κωνσταντινούπολη και η Αλεξάνδρεια, μεταξύ άλλων. Το παραγωγικό απόγειο συντελέστηκε περί τα τέλη του 19ου αιώνα, όπου η συνολική επιφάνεια του αμπελώνα του νησιού έφτασε τα 48000 στρέμματα.
Στη σύγχρονη εποχή, η Σαντορίνη ανακτά την αίγλη της, αποτελώντας σημαντικό οινοπαραγωγικό κέντρο με παγκόσμια εμβέλεια. Η πολύ υψηλή επισκεψιμότητα και η αλματώδη ανάπτυξη του μαζικού τουρισμού και του οινοτουρισμού στο νησί έχουν οδηγήσει τη Σαντορίνη στο να συγκαταλέγεται στους 15 κορυφαίους οινικούς προορισμούς παγκοσμίως και αυτό βεβαίως διασφαλίζει τη μακρά παράδοση εξωστρέφειας των κρασιών της Σαντορίνης.