Οι Αρχαίοι Ολυμπιακοί Αγώνες, αν και ο πυρήνας των αθλημάτων τους ήταν απομίμηση των στρατιωτικών συγκρούσεων (πάλη, ακόντιο, τρέξιμο με πανοπλία, παγκράτιο), επέβαλλαν ως γνωστόν και την περίφημη ολυμπιακή εκεχειρία: Επτά ημέρες πριν την έναρξή τους, κατά την διάρκεια των Αγώνων, αλλά και μέχρι 7 ημέρες μετά την λήξη τους, οι στρατιωτικές συγκρούσεις έπαυαν μεταξύ των πόλεων – κρατών σε όλο τον ελλαδικό χώρο ώστε οι αθλητές αλλά και οι θεατές των Αγώνων να μπορούν να ταξιδέψουν απρόσκοπτα από και προς την Ολυμπία.
Με την αναβίωση των σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων έγιναν πολλές προσπάθειες ώστε να υποστηριχθεί και ο θεσμός της ολυμπιακής εκεχειρίας, με σκοπό την έστω προσωρινή παύση των εχθροπραξιών μεταξύ των Χωρών που λαμβάνουν μέρος στους Αγώνες. Σχετικά ψηφίσματα για την τήρησή της έχουν υιοθετηθεί από τον ΟΗΕ, όπως το ψήφισμα 48/11 της 25.10.1993 και η αναφορά (παρ. 10) στην Διακήρυξη της Χιλιετίας του ΟΗΕ που υπογράφτηκε από 150 αρχηγούς κρατών. Στο πλαίσιο αυτό, στις 25 Ιουνίου 2024 ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ António Guterres είχε κάνει έκκληση σε όλες τις χώρες να σεβαστούν την ολυμπιακή εκεχειρία, ομοίως και ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος.
Η τρομερότερη ως τώρα παραβίαση του άτυπου αυτού θεσμού γίνεται στους Ολυμπιακούς που εκτυλίσσονται στο Παρίσι και αυτό γιατί όχι μόνο δεν σταμάτησε ο πόλεμος στην Ουκρανία και οι συγκρούσεις στη Γάζα, αλλά ειδικά οι τελευταίες έλαβαν την μορφή χιονοστιβάδας σε σημείο να είμαστε στα πρόθυρα γενικευμένης σύρραξης στην περιοχή, με πιθανή εμπλοκή τουλάχιστον 5 κρατών που συμμετέχουν με αθλητές τους στους Αγώνες. (Ισραήλ, Ιράν, ΗΠΑ, Τουρκίας, Λιβάνου), αλλά και της Παλαιστίνης. Είναι πράγματι πολύ αλλόκοτο από τη μία να παρακολουθείς σφαιροβολία, 200 μέτρα κολύμβηση πεταλούδα, ή επιτραπέζια αντισφαίριση και από την άλλη όλος ο πλανήτης να είναι κυριολεκτικά με το δάκτυλο στη σκανδάλη.
Με άλλα λόγια, δεν έχει νόημα η διακρατική συνύπαρξη στις ίδιες εγκαταστάσεις και ο ειρηνικός ανταγωνισμός μεταξύ αθλητών όλων των εθνικοτήτων, όταν την ίδια στιγμή τα κράτη που εκπροσωπούν ανταλλάσσουν βομβαρδισμούς. Δεν είναι μόνο υποκριτικό, αλλά θέτει ακόμη και τους ίδιους τους αθλητές σε κινδύνους που δεν χρήζουν ιδιαίτερης ανάλυσης (οι πολύ παλαιότεροι ίσως να θυμούνται τη σφαγή του Μονάχου το 1972).
Εν κατακλείδι, η άρνηση και η αδιαφορία μεγάλων κρατών Ανατολής και Δύσης να συμμορφωθούν έστω στοιχειωδώς με μια θεμελιώδη αρχή των Ολυμπιακών Αγώνων όπως αυτή της εκεχειρίας, δείχνει ακριβώς την γενικότερη αδυναμία του θεσμού που μετά και την διχαστική τελετή έναρξης, τείνει να εκφυλιστεί σε Παγκόσμιους Αγώνες όλων των αθλημάτων που γίνονται ταυτόχρονα στον ίδιο χώρο με καθαρά εμπορικό ή πολιτικό περιεχόμενο. Επίσης, φανερώνει ότι οι αδυσώπητοι διακρατικοί γεωπολιτικοί και στρατιωτικοί ανταγωνισμοί έχουν το μέγεθος και την ισχύ νυχτερίδας, ενώ η αντίστοιχη αποτρεπτική ισχύ των διακρατικών θεσμών που λειτουργούν υπέρ της παγκόσμιας ειρήνης, έχουν την αντοχή ενός ιστού αράχνης.