Γυρνούσα σπίτι μπαϊλντισμένος από τα διάφορα της μέρας, δεν είχα διάθεση για πολλά, μα έπεσε το μάτι μου σ ένα πέτρινο ογκώδη κύβο παραπεταμένο, παράταιρο, σαν να περίμενε την καρότσα του Δήμου που μαζεύει κάθε τόσο τα περιττά.
Είχε «χλομιάσει» από την έκθεση στην πολυκαιρία. Είχε κιτρινίσει, σχεδόν ξεβάψει.
Δεν είχε απλωθεί πάνω του κάποιο γκράφιτι ζωγραφισμένο, δεν είχε γραφτεί κάποιο πολιτικό μήνυμα, τίποτα που να δικαιολογεί να τον προσέξεις, χωρίς καν αναφορά σ’ ένα πρόσωπο, κάτι του τύπου «Μαρία είσαι το παν για μένα», «Μαρία μη φεύγεις», «Μαρία έλα αύριο στις 8μμ εδώ να συναντηθούμε», κάτι που να προϊδεάζει τέλος πάντων.
Μονάχα μια φράση:
«Όλο το μυστικό είναι στα μάτια σου»
Με αφόπλισε και κοντοστάθηκα: «Όλο το μυστικό είναι στα μάτια σου»
Θυμήθηκα μονομιάς την αποστροφή του Κούντερα: « Το μάτι…το σημείο όπου συγκεντρώνεται η ταυτότητα ενός ανθρώπου»
Κι αυτόν ή αυτήν που έγραψε για αυτά τα μάτια, πως τον ή την λένε;
Και κυρίως για ποιον ή για ποια γράφτηκε; Για ποια μάτια;
Αρσενικά ή θηλυκά;
Γιατί; Υπάρχει διάκριση μεταξύ θηλυκού και αρσενικού;
Κάποιοι, πολλοί, λίγοι, αρκετοί, μοιρασμένοι ισομερώς, δεν έχει σημασία, διατείνονται πως υπάρχει μία διάκριση που λέει πως η γυναίκα είναι ο, η δημιουργός και πως ο άνδρας είναι ο δημιουργικός.
Αν είναι έτσι, τότε ποια είναι η ταυτότητα των δραστών; Κι αν δεν είναι έτσι, τότε πώς ακριβώς είναι;
Να, ίσως σε κάθε άνθρωπο ανεξαρτήτως φύλου να υπάρχουν αρσενικά και θηλυκά ποσοστά.
Αν δεχθούμε αυτή την προσέγγιση, αυτή την υπόθεση, θα μπορούσαμε να ονοματίσουμε σαν αρσενικό ποσοστό στον εαυτό μας εκείνο που αφορά την ενέργεια, δηλαδή αφορά την δύναμη η οποία υπάρχει στο σπέρμα να σπάσει, να διαρρήξει και να αναπτυχθεί. Ενώ όσον αφορά το θηλυκό ποσοστό το πεδίο άπτεται περισσότερο της γης.
Κάπως έτσι και μ’ αυτές τις σκέψεις επέστρεψα σπίτι να ξαναπιάσω μια συνέντευξη της Βερτμίλερ στο «Βήμα της Κυριακής», στις 23 του Μάρτη το 1997, τριάντα χρόνια πριν σχεδόν, να την ξαναπιάσω, να την ξεψαχνίσω, να μάθω ή να θυμηθώ, γιατί όλο το μυστικό είναι στα μάτια σου.
Ερώτηση δημοσιογράφου: «Από τι εξαρτάται η καλή επικοινωνία;»
Λίνα Βερτμίλερ: «Από το επίπεδο καλλιέργειας των συνομιλητών και από την ενέργεια που εκπέμπεται ανάμεσα στα δύο άτομα. Η κοινή γλώσσα επίσης είναι ένας σημαντικός λόγος, αλλά όχι ο μόνος. Η γλώσσα δεν είναι ο μόνος δρόμος…υπάρχουν και άλλοι από όπου περνάει η επικοινωνία…όπως τα μάτια. Τα μάτια είναι μια πιο άμεση έκφραση των συναισθημάτων…γι’ αυτό και πιο έξοχη. Σημασία για την επικοινωνία έχει να κατέχεις τους δρόμους για την μετάδοση της σκέψης και των συναισθημάτων, να γνωρίζεις τις γέφυρες που χρησιμοποιεί το μυαλό για να συναντηθεί με το απέναντι μυαλό».
Ερώτηση δημοσιογράφου: «Υπάρχει διαφορά μεταξύ μυαλού και ψυχής; Που κατοικούν τα συναισθήματα;»
Λίνα Βερτμίλερ: «Όταν μιλάτε για ψυχή, μιλάτε για ένα μυστήριο. Ένα μυστήριο για το οποίο εγώ δεν γνωρίζω απολύτως τίποτε…Ενδεχομένως θα συνεχίσει να ζει η ψυχή μου για χρόνια και μετά τον φυσικό θάνατό μου, δεν ξέρω…Γι’ αυτό εγώ δεν μπερδεύω ποτέ την ψυχή με τα συναισθήματα. Όταν μιλώ για συναίσθημα , προσωπικώς μιλώ για κάτι εξαιρετικά σημαντικό που γνωρίζω. Το συναίσθημα για μένα δεν είναι κάτι μυστήριο…Το συναίσθημα είναι ο άνεμος ο οποίος φουσκώνει τα πανιά της βάρκας μας, της βάρκας της ζωής . Η ύπαρξή μας φυσάει συναισθήματα και εμείς ταξιδεύουμε στο ταξίδι της ζωής».
Κι ο τιμονιέρης της βάρκας; Όλο το μυστικό είναι στα μάτια του.
Εκεί όπου συγκεντρώνεται η ταυτότητα ενός ανθρώπου, ενός τιμονιέρη.
Στα μάτια σου, δηλαδή.
Ό,τι χρώμα κι αν έχουν.
Είτε της Γης είτε Αιγαιοπελαγίτικα.
***
Μιχάλης Κονιόρδος, αφυπηρετήσας καθηγητής Τμήματος Διοίκησης Τουρισμού στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής