Μεσούσης της τουριστικής περιόδου, η οποία σιγά σιγά πηγαίνει στην κορύφωσή της, η υπουργός Τουρισμού Όλγα Κεφαλογιάννη ανταποκρίθηκε στην πρόσκληση για μία ανοιχτή συζήτηση με τη HuffPost, έτοιμη να απαντήσει όχι μόνο για τρέχοντα προβλήματα, αλλά και για διαχρονικά ζητήματα στον ελληνικό τουρισμό.
Η Όλγα Κεφαλογιάννη είχε να πει πολλά: Για το μείζον ζήτημα - που εξελίχθηκε και κοινωνικό πρόβλημα - σχετικά με τη βραχυχρόνια μίσθωση. Για τους Οργανισμούς Διαχείρισης και Προώθησης Προορισμού (DMMO) που θα πρέπει να δημιουργήσουν όλες οι περιφέρειες της χώρας. Για την τουριστική εκπαίδευση, τη διασύνδεση με την αγορά εργασίας αλλά και τις συνθήκες των εργαζομένων. Για τις εναλλακτικές μορφές τουρισμού και την προστιθέμενη αξία που δίνουν. Για τον λεγόμενο υπερ-τουρισμό και για το εάν είναι εφικτός ο μεγάλος στόχος: Οι «365 μέρες Τουρισμός» στην Ελλάδα.
Η Όλγα Κεφαλογιάννη ξεδιπλώνει τη στρατηγική του υπουργείου Τουρισμού και δίνει ερμηνεία στο «χρυσό μετάλλιο» στον τουρισμό - ένας όρος που πρώτος χρησιμοποίησε ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης.
“Πρέπει, επίσης, να επιτύχουμε την ισορροπία μεταξύ του μεγάλου οικονομικού οφέλους του τουρισμού, και του κατάλληλου τρόπου, έτσι ώστε να αμβλυνθεί η πίεση που μπορεί να υφίστανται οι υποδομές και οι τοπικές κοινωνίες, ιδιαίτερα σε συγκεκριμένες χρονικές στιγμές και σε συγκεκριμένους προορισμούς.”
- Όλγα Κεφαλογιάννη, υπουργός Τουρισμού
Κυρία Υπουργέ, ο ελληνικός τουρισμός δημιουργεί νέα ρεκόρ από χρόνο σε χρόνο. Ποιο είναι το ζητούμενο; Το χρυσό μετάλλιο που είπε και ο πρωθυπουργός στη Γενική Συνέλευση του ΣΕΤΕ; Πώς το προσδιορίζουμε;
Ζητούμενο είναι να επιτύχουμε την ποιοτική ανάπτυξη του ελληνικού τουρισμού. Έχουν παρέλθει οι εποχές που ενδιέφερε μόνο η ετήσια αύξηση στα τουριστικά μεγέθη. Η προσέγγισή μας ορίζει ένα νέο κύκλο ανάπτυξης για τον τουρισμό στη χώρα μας, που έχει ως γνώμονα το μέτρο και την ισορροπία, τη μέριμνα για το φυσικό και το πολιτιστικό περιβάλλον αλλά και για τις τοπικές κοινωνίες.
Πρέπει, επίσης, να επιτύχουμε την ισορροπία μεταξύ του μεγάλου οικονομικού οφέλους του τουρισμού, και του κατάλληλου τρόπου, έτσι ώστε να αμβλυνθεί η πίεση που μπορεί να υφίστανται οι υποδομές και οι τοπικές κοινωνίες, ιδιαίτερα σε συγκεκριμένες χρονικές στιγμές και σε συγκεκριμένους προορισμούς. Στοχεύουμε στην συνολική ποιοτική αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος, της τουριστικής προσφοράς της χώρας μας, γι’ αυτό και όλες οι παρεμβάσεις που έχουμε κάνει μέχρι σήμερα, νομοθετικές και άλλες, είναι προς αυτή την κατεύθυνση.
Το λέω αυτό, καθώς προερχόμαστε από μία χρονιά ρεκόρ, το 2023, και καθώς διανύουμε μία χρονιά, κατά την οποία τα πρώτα στοιχεία δείχνουν ότι θα έχουμε επίσης πάρα πολύ καλά αποτελέσματα. Δεν αρκούμαστε όμως σε αυτό. Μας ενδιαφέρει η μακροπρόθεσμη ανάπτυξη, τα μακροπρόθεσμα οφέλη από τον τουρισμό. Και ασφαλώς θα θέλαμε η χώρα μας να αποτελέσει πρότυπο ποιοτικής, βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης. Αυτό είναι το χρυσό μετάλλιο.
Χωροταξικό που θα δίνει ευελιξία στον τουρισμό
Το Ειδικό Χωροταξικό πλαίσιο για τον τουρισμό, που το περιμέναμε χρόνια, βρίσκεται σε δημόσια διαβούλευση. Τι προσδοκάτε;
Δεν μπορώ να μη σταθώ σε αυτό το πολύ σημαντικό εργαλείο για την τουριστική ανάπτυξη. Όπως λέτε, επειδή το παρακολουθείτε χρόνια, το περιμέναμε. Είναι πάρα πολύ σημαντικό να έχει μία χώρα, όπως η Ελλάδα, ένα χωροταξικό πλαίσιο για τον τουρισμό, που ουσιαστικά δίνει και τις κατευθύνσεις για ρυθμίσεις στα υποκείμενα επίπεδα σχεδιασμού, τα περιφερειακά και τοπικά πολεοδομικά σχέδια.
Κατευθύνσεις, επίσης, και για άλλα χωροταξικά πλαίσια, όπως, παραδείγματος χάριν, για τις ιχθυοκαλλιέργειες και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας αλλά και για τα περιφερειακά χωροταξικά πλαίσια. Το ότι έχουμε πορευτεί τόσα χρόνια χωρίς χωροταξικό για τον τουρισμό είναι ένα κενό που ερχόμαστε σήμερα να καλύψουμε. Θέλω να θυμίσω ότι στην προηγούμενη θητεία μου, είχαμε ολοκληρώσει το Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο για τον τουρισμό (τη σχετική Κοινή Υπουργική Απόφαση), το οποίο ανετράπη μετά από προσφυγή στο Συμβούλιο της Επικρατείας για τυπικούς, όχι ουσιαστικούς, λόγους.
Αρα υπήρχε η δυνατότητα να επανέλθει αμέσως η επόμενη κυβέρνηση. Δυστυχώς, αυτό δεν έγινε. Γενικά, όμως, υπήρξε ένα μεγάλο κενό στην πενταετία κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ. Δεν δόθηκε συνέχεια στην προσπάθεια που είχε γίνει από εμάς από το 2012 έως το 2015, για να βάλουμε σε τελείως διαφορετική ρότα τον ελληνικό τουρισμό. Εγκαταλείφθηκε το στρατηγικό μας σχέδιο, αλλά και όλη η προσπάθεια που είχαμε κάνει για τον εμπλουτισμό και τη διαφοροποίηση του τουριστικού προϊόντος.
Σε κάθε περίπτωση, ερχόμαστε σήμερα ως κυβέρνηση Κυριάκου Μητσοτάκη να έχουμε ήδη αναρτήσει και πάλι σε δημόσια διαβούλευση την Κοινή Υπουργική Απόφαση για το Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο για τον τουρισμό. Θεωρώ ότι είναι πολύ χρήσιμο, και κρίσιμο, όποιος μας διαβάζει και γνωρίζει τα θέματα του τουρισμού, της χωροταξίας και των επενδύσεων, να συνεισφέρει με σχόλια στη δημόσια διαβούλευση. Το θέλουμε, το επιζητούμε, και νομίζω ότι θα μας βοηθήσει να επεξεργαστούμε και να υλοποιήσουμε ένα άρτιο Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο.
Ποια είναι τα σημαντικά που έρχεται να καθορίσει το χωροταξικό στον τουρισμό;
Πρώτα από όλα, οι περιοχές της χώρας καθορίζονται με βάση το βαθμό ανάπτυξής τους. Αυτό είναι το πιο βασικό, γιατί μετά μας δίνει και την κατεύθυνση για το πώς προχωράμε και πώς αξιοποιούμε, για παράδειγμα, και τα χρηματοδοτικά εργαλεία. Υπάρχουν κάποιες περιοχές οι οποίες χρειάζονται πρόσθετη στήριξη για να αναπτυχθούν, και προφανώς αυτό θα συνδεθεί και με τα διαθέσιμα χρηματοδοτικά εργαλεία.
Έπειτα, έχουμε και τις αυτονόητες κατηγοριοποιήσεις των περιοχών της χώρας, με βάση τα χαρακτηριστικά τους, όπως, για παράδειγμα, ορεινές περιοχές, νησιωτικές και αστικές περιοχές. Και αυτή η κατηγοριοποίηση μας δίνει κατεύθυνση για το τι είδους τουριστική ανάπτυξη μπορούμε και πρέπει να έχουμε. Εξάλλου, για την ανάπτυξη του τουρισμού σε διάφορες περιοχές της χώρας είναι σημαντικό να λαμβάνεται υπόψη τόσο η υφιστάμενη κατάστασή τους αλλά και η κατά περίπτωση προοπτική τουριστικής ανάπτυξης.
Μην ξεχνάμε, όμως, ότι το Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο για τον τουρισμό θα πρέπει να προσφέρει πάντα μία ευελιξία, καθώς ο τουρισμός είναι μία δραστηριότητα που αλλάζει και εξελίσσεται διαρκώς, όπως άλλωστε και οι διεθνείς τάσεις στη ζήτηση και την προσφορά. Συνεπώς, και εμείς θα πρέπει να έχουμε την ευελιξία να προσαρμόζουμε και τη δική μας τουριστική προσφορά ανάλογα και με τις εξελίξεις.
Χρηματοδότηση υποδομών από το Τέλος Ανθεκτικότητας
Σε ποιο βαθμό αντέχουν οι υπάρχουσες υποδομές για την περαιτέρω ανάπτυξη του ελληνικού τουρισμού;
Προφανώς υπάρχει πίεση στις γενικές υποδομές, όπως μεταξύ άλλων σε υποδομές για τη διαχείριση αποβλήτων και υδάτινων πόρων. Είναι ένα ζήτημα που δεν αφορά βεβαίως μόνο τις τουριστικές περιοχές. Ο Πρωθυπουργός έχει θέσει προτεραιότητες, και τα αρμόδια Υπουργεία επεξεργάζονται σχέδια για τη συνολική διαχείριση των υδάτινων πόρων και των αποβλήτων, καθώς και της ενέργειας.
Ειδικότερα, στο ζήτημα της ενέργειας έχουν τη δυνατότητα να συμβάλουν και οι τουριστικές επιχειρήσεις. Εκεί είναι και η δική μας μέριμνα - να δώσουμε τα εργαλεία στις τουριστικές επιχειρήσεις ώστε να αναβαθμιστούν ενεργειακά και να έχουν πολύ πιο ουδέτερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα.
Για αυτό, για πρώτη φορά, με παρέμβασή μας στο Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, δόθηκε η δυνατότητα και σε καταλύματα χαμηλότερων κατηγοριών να έχουν πρόσβαση σε χρηματοδοτικά εργαλεία. Αυτή ήταν μία πρώτη, πολύ σημαντική παρέμβαση, καθώς όταν ζητάμε από τις τουριστικές επιχειρήσεις να γίνουν πιο «πράσινες», θα πρέπει, προφανώς, να τους προσφέρουμε και τα χρηματοδοτικά εργαλεία για να το πραγματοποιήσουν.
Παράλληλα, επεξεργαζόμαστε με το Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο Ελλάδας ένα σχέδιο που θα δώσει την κατεύθυνση, προκειμένου τα ξενοδοχεία της χώρας να γίνουν ενεργειακά ουδέτερα και να μπορούμε, πραγματικά, να λέμε ότι η λειτουργία ξενοδοχείων έχει μηδενικό αποτύπωμα. Άλλωστε, πολλοί ταξιδιώτες επιλέγουν πλέον προορισμούς με βάση του πόσο αναπτυγμένοι είναι σε σχέση με την ευαισθησία που επιδεικνύουν ως προς στην κλιματική ουδετερότητα.
Σε ό,τι αφορά τώρα το Τέλος Ανθεκτικότητας στη Κλιματική Κρίση, το οποίο έχει για εμάς ιδιαίτερη σημασία, βρίσκεται σε εξέλιξη σχεδιασμός ώστε να χρηματοδοτηθούν με τους πόρους αυτούς και υποδομές που θα υποστηρίξουν τη βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη. Προφανώς το Τέλος αυτό θα πρέπει να έχει και ανταποδοτικότητα για τους προορισμούς και το τουριστικό προϊόν.
Προσβασιμότητα και επενδύσεις
Επειδή μιλήσαμε και για χρήματα. Πώς αξιοποιήσατε τους πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης;
Το πρόγραμμα του Υπουργείου Τουρισμού που χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, βρίσκεται σε εξέλιξη. Υπάρχει ένας συγκεκριμένος σχεδιασμός, και θα πρέπει οι πόροι αυτοί να απορροφηθούν μέχρι το τέλος του 2025. Είναι ένας αγώνας δρόμου τόσο από πλευράς Υπουργείο Τουρισμού όσο και από πλευράς των δυνητικών δικαιούχων.
Το μεγαλύτερο έργο, όπου είχαμε μάλιστα πολύ μεγάλη συμμετοχή, είναι αυτό που χρηματοδοτεί επενδύσεις σε τουριστικούς λιμένες. Θέλω να θυμίσω, για να μην δημιουργούνται ψευδείς εντυπώσεις, ότι αυτού του είδους οι χρηματοδοτήσεις ακολουθούν πάντα τη μέθοδο του first come-first served. Δηλαδή, η σειρά αξιολόγησης των προτάσεων ακολουθεί την ημερομηνία κατάθεσης της αίτησης. Οι προτάσεις αξιολογούνται με αυτή τη σειρά, και όταν ένας φάκελος είναι πλήρης, η πρόταση προχωρά. Σε κάποιες περιπτώσεις οι φάκελοι των αιτήσεων χρηματοδότησης δεν μπορούν να προχωρήσουν εξαιτίας κάποιων ελλείψεων.
Ως προς το έργο για την αναβάθμιση των χιονοδρομικών κέντρων, είχαμε επίσης μεγάλη συμμετοχή. Δυστυχώς τα διαθέσιμα κονδύλια δεν μπορούσαν να καλύψουν τη μεγάλη ζήτηση που υπήρξε. Έχουμε ζητήσει, αν υπάρχει η δυνατότητα, να δοθούν στο Υπουργείο Τουρισμού επιπλέον χρήματα για να μπορέσουμε να καλύψουμε ενδεχομένως και το σύνολο των προτάσεων. Η ανάπτυξη του ορεινού και χειμερινού τουρισμού είναι, άλλωστε, μία από τις προτεραιότητές μας, καθώς συμβάλλει στον εμπλουτισμό της τουριστικής προσφοράς, στην επέκταση της τουριστικής δραστηριότητας πέραν της περιόδου αιχμής και υποστηρίζει τον τουρισμό σε περιοχές της χώρας που το έχουν περισσότερο ανάγκη.
Ένα ακόμα πολύ σημαντικό έργο, αφορά στην βελτίωση της προσβασιμότητας σε παραλίες της χώρας μας. Η προσβασιμότητα στον τουρισμό είναι οριζόντια πολιτική μας, και στόχος μας είναι να γίνει η Ελλάδα ένας προορισμός προσβάσιμος σε όλους. Παρότι στην αρχή δεν υπήρχε πολύ μεγάλη ανταπόκριση σε αυτό το έργο, είδαμε ότι όταν πλησιάζαμε προς την λήξη της προθεσμίας υποβολής των αιτήσεων χρηματοδότησης, υπήρξαν πάρα πολλές αιτήσεις. Αυτό σημαίνει ότι προχωράμε - το έργο θα δώσει μία άλλη όψη σε παραλίες της χώρας και θα ενισχύσει τη δυνατότητα να προωθούμε την Ελλάδα ως προσβάσιμο προορισμό.
Μία, επίσης, από τις κύριες δράσεις του προγράμματος χρηματοδότησης από το ΤΑΑ, είναι και ο πλήρης ψηφιακός μετασχηματισμός του ΕΟΤ που θα αλλάξει τον τρόπο της προβολής και της προώθησης της χώρας με νέα ψηφιακά εργαλεία. Εργαλεία όπως είναι, άλλωστε, και οι ψηφιακές προωθητικές πλατφόρμες, που συνοδεύουν άλλα έργα τα οποία σχετίζονται με την περαιτέρω ανάπτυξη ειδικών μορφών τουρισμού.
Η διαφοροποίηση και ο εμπλουτισμός του τουριστικού προϊόντος είναι ένας από τους κεντρικούς στόχους της στρατηγικής μας. Η ενίσχυση ειδικών μορφών τουρισμού, όπως ο γαστρονομικός τουρισμός, ο αγροτουρισμός, ο τουρισμός υγείας και ευεξίας, ο καταδυτικός και ο θαλάσσιος τουρισμός - και μέσω των έργων που χρηματοδοτούνται από ΤΑΑ - θα βοηθήσει τις λιγότερο ανεπτυγμένες τουριστικά περιοχές της χώρας μας να αξιοποιήσουν τα συγκριτικά τους πλεονεκτήματα ώστε να αναπτύξουν την τουριστική τους προσφορά.
Γιατί είναι σαφές ότι από τις 13 Περιφέρειες της χώρας, ουσιαστικά στις 5 έχουμε σήμερα μεγάλη τουριστική ανάπτυξη. Εχουμε λοιπόν διαφορετικές ταχύτητες. Οι ειδικές μορφές τουρισμού σίγουρα βοηθούν και τις αναπτυγμένες τουριστικά περιοχές να διευρύνουν την τουριστική περίοδο, αλλά, όπως σας είπα, ιδίως τις λιγότερο ανεπτυγμένες να αναπτύξουν την τουριστική τους προσφορά.
Η ισόρροπη τουριστική ανάπτυξη βασίζεται στη σωστή οργάνωση του τουριστικού προϊόντος. Και εδώ ερχόμαστε να δώσουμε πρόσθετα θεσμικά εργαλεία, όπως οι Οργανισμοί Διαχείρισης και Προώθησης Προορισμών (DMMO). Θεωρώ ότι όλα αυτά που συζητάμε, θα είναι τα ζητήματα που θα απασχολήσουν κάθε Περιφέρεια ή κάποιο προορισμό που θα θέλει να αναπτύξει DMMO.
Αυτό που οφείλουμε να κάνουμε ως Υπουργείο Τουρισμού, είναι να παρεμβαίνουμε, όπου χρειάζεται, με τη θεσμοθέτηση πλαισίου για κάποιες ειδικές μορφές τουρισμού, όπως είχαμε κάνει το 2013-2014 με πλαίσιο, για πρώτη φορά, για τον αγροτουρισμό, τον οινοτουρισμό, αλλά και τον ιατρικό τουρισμό, που τόσα χρόνια αφέθηκε στη μοίρα του. Με τον πρόσφατο νόμο του Υπουργείου Τουρισμού, τον 5121/2024, επανήλθαμε στα ζητήματα του ιατρικού τουρισμού, σε συνεργασία με το Υπουργείο Υγείας.
Επιπλέον, σε ό,τι αφορά στο μεγάλο κεφάλαιο που λέγεται πολιτισμός στη χώρα μας, και την ανάδειξή του ως τουριστικού πόρου - όπου ο πολιτιστικός τουρισμός έχει προφανώς και υποενότητες - ενεργοποιήσαμε πέρυσι, με την υφυπουργό Έλενα Ράπτη, την Επιτροπή που είχαμε δημιουργήσει το 2013 για την ανάπτυξη του θρησκευτικού και του προσκυνηματικού τουρισμού.
Για την ανάπτυξη της μορφής αυτής τουρισμού, υπογράψαμε επίσης πρόσφατα και Πρωτόκολλο Συνεργασίας με τους εκπροσώπους των Εν Ελλάδι Εκκλησιών.Θέλω να πω, τελικά, ότι οι όποιες πρωτοβουλίες θα πρέπει να έχουν πάντα και μία συνέχεια.
Η ολιστική αντιμετώπιση ενός προορισμού
Επειδή μιλήσατε για τους Οργανισμούς Διαχείρισης και Προώθησης Προορισμού. Ένα βασικό εργαλείο κυρίως για τη διαχείριση ενός τόπου. Πώς πιστεύετε ότι μπορεί να λειτουργήσει και να φέρει αποτέλεσμα;
Υπήρξε το πρώτο νομοθετικό πλαίσιο του 2021, το οποίο, με τον νέο νόμο, εξειδικεύσαμε περαιτέρω και προσθέσαμε τη συμμετοχή των φορέων, το οποίο δεν προβλεπόταν αρχικά. Καταφέραμε να έχουμε επίσης και την τεχνική βοήθεια από τον ΟΟΣΑ, έτσι ώστε ουσιαστικά ό,τι γίνει για την αξιοποίηση αυτού του εργαλείου, να γίνει πολύ συγκροτημένα, σχεδιασμένα και με συγκεκριμένη στόχευση.
Ταυτόχρονα, βρίσκεται σε εξέλιξη και το ειδικό έργο του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας με το οποίο παρέχουμε κίνητρα για τη σύσταση και λειτουργία DMMOs ανά την επικράτεια. Νομίζω ότι θα είναι το επόμενο θέμα συζήτησης στο Περιφερειακό Συμβούλιο Τουρισμού, γιατί θα πρέπει όλες Περιφέρειες της χώρας, και εμείς ως κεντρική κυβέρνηση, να είμαστε συντονισμένοι για το πώς θα αναπτυχθεί αυτό το εργαλείο.
Να θυμίσω ότι μόνη υποχρέωση για τη χρηματοδότηση από το έργο είναι κάθε περιφέρεια μέχρι τέλος του 2025 να έχει συστήσει DMMO. Επαναλαμβάνω, επίσης, ότι δυνατότητα συμμετοχής στο έργο υπάρχει για τις περιφέρειες που δεν έχουν λάβει στο παρελθόν αντίστοιχες υπηρεσίες από άλλη πηγή χρηματοδότησης.
Οι Οργανισμοί Διαχείρισης και Προώθησης Προορισμών είναι, τελικά, ένα πολύ σημαντικό εργαλείο στα χέρια μας, το οποίο μπορούμε να αξιοποιήσουμε λαμβάνοντας υπόψη και καλές πρακτικές από το εξωτερικό, αλλά και έχοντας πλέον ένα θεσμικό πλαίσιο που καλύπτει απόλυτα της ανάγκες της παρούσας φάσης.
Ο ελληνικός τουρισμός βασίζεται στον ανθρώπινο παράγοντα
Εργατικό δυναμικό, τουριστική εκπαίδευση και διασύνδεση με την αγορά εργασίας. Τι χρειάζεται να γίνει;
Το ένα ζητούμενο είναι οι ελλείψεις στο εργατικό δυναμικό. Είναι ένα πρόβλημα που δεν αντιμετωπίζει μόνο η Ελλάδα, αλλά όλες οι ευρωπαϊκές χώρες. Η ελληνική φιλοξενία, ο ελληνικός τουρισμός, βασίζονται στον ανθρώπινο παράγοντα. Γι’ αυτό και η στήριξη και ενδυνάμωση του ανθρώπινου κεφαλαίου είναι βασικός άξονας στη στρατηγική μας, για τη βιώσιμη ανάπτυξη του ελληνικού τουρισμού.
Το συνδέω λοιπόν ιδίως με την τουριστική εκπαίδευση και κατάρτιση. Για πρώτη φορά με το νόμο που μόλις περάσαμε, δίνουμε τη δυνατότητα στους αποφοίτους των Ανώτερων Σχολών Τουριστικής Εκπαίδευσης να αποκτήσουν πτυχίο έκτου επιπέδου με τη δυνατότητα να εισαχθούν χωρίς εξετάσεις σε ΑΕΙ. Ήταν ζητούμενο για πάρα πολλά χρόνια. Συνεργαστήκαμε για αυτό στενά και συμφωνήσαμε με το Υπουργείο Παιδείας, και θέλω να ευχαριστήσω τον υπουργό Παιδείας, Κυριάκο Πιερρακάκη.
Για πρώτη φορά, επίσης, δίνουμε με νομοθετική διάταξη τη δυνατότητα να προσληφθεί μόνιμο εκπαιδευτικό προσωπικό, που είναι πάντα ένα βασικό ζητούμενο για τις σχολές τουριστικής κατάρτισης.
Ήδη βρίσκεται επίσης ένα έργο σε εξέλιξη, με συμβούλους που θα μας δώσουν κατευθύνσεις για το πώς θα αξιοποιήσουμε ακόμα περισσότερο τις υποδομές που έχουμε για την τουριστική εκπαίδευση και κατάρτιση, πώς θα αναβαθμίσουμε τις σχολές μας.
Νομίζω, λοιπόν, ότι είμαστε σε μια κατεύθυνση ποιοτικής αναβάθμισης της τουριστικής εκπαίδευσης. Έχουμε πολύ δρόμο ακόμα μπροστά μας αλλά έχουν ήδη γίνει κάποια πρώτα, πολύ σημαντικά βήματα.
Κεντρική παρέμβαση για τη βραχυχρόνια μίσθωση
Με τη βραχυχρόνια μίσθωση τι γίνεται; Προβλέπονται νέες ρυθμίσεις;
Υπάρχει η πολιτική βούληση που έχει εκφραστεί ήδη από τον Πρωθυπουργό, ώστε να έρθει συνολική ρύθμιση στο ζήτημα της βραχυχρόνιας μίσθωσης. Ηδη από πέρυσι έχει ρυθμιστεί η φορολογική αντιμετώπιση των βραχυχρόνιων μισθώσεων ακινήτων, με τον νόμο του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, και θα υπάρξει νέα νομοθετική πρωτοβουλία, συνολική όμως, από τα συναρμόδια Υπουργεία.
Εμείς, ως Υπουργείο Τουρισμού, έχουμε την αρμοδιότητα σε ό,τι έχει να κάνει με τις ελάχιστες λειτουργικές προδιαγραφές και προδιαγραφές ασφαλείας. Επίσης είμαστε εκείνοι που εδώ και πολύ καιρό έχουμε διαπιστώσει ένα πραγματικό πρόβλημα. Το πρόβλημα αφενός της παραξενοδοχίας και του αθέμιτου ανταγωνισμού προς τα τουριστικά καταλύματα, και αφετέρου της πίεσης σε τουριστικούς προορισμούς που καταλήγει τελικά να μετατρέπεται σε κοινωνικό πρόβλημα.
Υπάρχει, καταρχάς, έλλειψη ακινήτων για στέγαση των εργαζομένων στον τουρισμό. Για το λόγο αυτό και φέραμε μία πολύ σημαντική νομοθετική διάταξη, που ψηφίστηκε από τη Βουλή την προηγούμενη εβδομάδα. Για πρώτη φορά δίνουμε τη δυνατότητα να μπορούν να αξιοποιούνται γήπεδα, είτε μέσα στις υφιστάμενες τουριστικές εγκαταστάσεις είτε και εκτός αυτών σε μία ακτίνα 10 χιλιομέτρων, για να κατασκευάζονται κτήρια για τη στέγαση των εργαζομένων στα τουριστικά καταλύματα. Και μάλιστα με αυστηρές προδιαγραφές, τουλάχιστον ξενοδοχείου 2 αστέρων. Το πλαίσιο είναι πολύ συγκεκριμένο, και θεωρώ ότι θα δώσει μία διέξοδο στο ζήτημα της στέγασης των εργαζομένων στον τουρισμό, αλλά και των καλών συνθηκών εργασίας στον τουρισμό συνολικά.
Βέβαια, έχουμε δει ότι η βραχυχρόνια μίσθωση δημιουργεί κοινωνικές πιέσεις και σε περιοχές της Αθήνας, για παράδειγμα, όπου πλέον οι νέοι άνθρωποι δεν μπορούν να βρουν στέγη ή σε τουριστικές περιοχές όπου εργαζόμενοι στον χώρο της υγείας, της παιδείας, αντιμετωπίζουν το ίδιο πρόβλημα.
Χρειάζεται, συνεπώς, μία ισορροπία καθώς η δραστηριότητα αυτή που ξεκίνησε ως μέρος της οικονομίας του διαμοιρασμού, έχει καταλήξει να είναι μία παράλληλη επιχειρηματική δραστηριότητα η οποία μέχρι πρότινος, μάλιστα, βρισκόταν και εκτός φορολογικού πλαισίου.
Τουρισμός 365 μέρες. Και υπερτουρισμός. Υφίσταται στην Ελλάδα; Στο εξωτερικό βλέπουμε έντονες αντιδράσεις, στη Βενετία, στη Βαρκελώνη. «Τουρίστες γυρίστε σπίτια σας», λένε συγκεκριμένα.
Να ξεκαθαρίσω, αρχικά, ότι διεθνώς ο όρος «υπερτουρισμός» δεν χρησιμοποιείται από τους ειδικούς στον τουρισμό. Είναι, αν θέλετε, ένας δημοσιογραφικός όρος, περισσότερο, ο οποίος έχει βέβαια επικρατήσει. Σίγουρα, πάντως, ένα φαινόμενο που παρατηρείται και στη χώρα μας, είναι η μεγάλη συγκέντρωση τουριστικών ροών σε συγκεκριμένες περιοχές της χώρας, και σε συγκεκριμένες χρονικές περιόδους.
Η στρατηγική μας για τη χωρική και χρονική επέκταση της τουριστικής δραστηριότητας - κατά μια έννοια για τουρισμό όλο το χρόνο - είναι ένας τρόπος αντιμετώπισης της υπερβολικής πίεσης που υφίστανται, όπως σας ανέφερα, σε συγκεκριμένες περιοχές και σε συγκεκριμένες χρονικές στιγμές. Στοχεύουμε λοιπόν σε μία κατά το δυνατόν πιο ομαλή και ισόρροπη κατανομή των επισκεπτών και στο χώρο - και στο χρόνο. Αυτό είναι το ζητούμενο.
Πάντως, τουρισμό 365 ημερών έχει ήδη πετύχει η Αθήνα. Πριν από κάποια χρόνια δεν ήταν κάτι δεδομένο. Η Αθήνα ήταν στο επίκεντρο μίας αρνητικής δημοσιότητας. Ήταν ένας προορισμός που δεν βρισκόταν ανάμεσα στις επιλογές των επισκεπτών μας. Ήμασταν, δηλαδή, μια χώρα, που βρισκόταν σε υψηλή θέση ως προς την τουριστική ελκυστικότητα, αλλά η πρωτεύουσά μας δεν ήταν ελκυστική για τους ταξιδιώτες. Με όλη τη δουλειά που κάναμε, καταφέραμε και ανατρέψουμε το αρνητικό κλίμα, έγιναν πολλές και σημαντικές επενδύσεις, και μπορούμε πλέον να μιλάμε για μία πρωτεύουσα με τουρισμό 365 ημέρες το χρόνο.
Θα μπορούσε η Κρήτη, όμως, μία μεγάλη περιοχή, να έχει 365 μέρες τουρισμό; Το θέλουν οι επιχειρηματίες;
Η κάθε περιφέρεια, ο κάθε DMMO θα πρέπει να στοχεύει προς αυτή την κατεύθυνση. Κάποιες περιφέρειες της χώρας νομίζω ότι είναι έτοιμες να το κάνουν αυτό. Βεβαίως θα πρέπει αφενός να διαμορφωθεί η προσφορά, το προϊόν, και αφετέρου να υπάρχει η κατάλληλη προώθηση.
Τα τελευταία χρόνια γίνεται από το Υπουργείο και από τον ΕΟΤ πολύ μεγάλη προσπάθεια για την προώθηση της Ελλάδας εκτός της περιόδου αιχμής. Έχουμε κάνει πολύ στοχευμένες ενέργειες, όπως η συνδιαφήμιση με tour operators και με αεροπορικές εταιρείες, για να πετύχουμε την επέκταση της τουριστικής περιόδου.
Σε κάθε περίπτωση, λοιπόν, ο τρόπος προώθησης και προβολής των προορισμών θα πρέπει να εναρμονίζεται με την κεντρική στρατηγική, και να εξυπηρετεί τη βιώσιμη και ποιοτική ανάπτυξη του τουρισμού που έχουμε ως στρατηγικό στόχο. Αυτό είναι το σημείο-κλειδί.
Θα καταφέρει η χώρα να μεταβάλλει το μείγμα που θέλει το 90% των τουριστικών εσόδων να προέρχεται από τις 5 περιφέρειες και οι υπόλοιπες 8 να συνεισφέρουν το 10%;
Ελπίζω πως ναι. Αυτός είναι ο στρατηγικός μας στόχος. Το Υπουργείο Τουρισμού σχεδιάζει και υλοποιεί τη στρατηγική του για τη βιώσιμη και ισόρροπη τουριστική ανάπτυξη, παρεμβαίνει, όπου χρειάζεται, με προσαρμογές στο θεσμικό πλαίσιο, εργάζεται για την αξιοποίηση των χρηματοδοτικών εργαλείων. Η επιτυχία του τουρισμού δεν εξαρτάται, βεβαίως, μόνο από το Υπουργείο και από τη δουλειά του ΕΟΤ. Είναι μια συλλογική προσπάθεια που ξεκινάει από τις κατευθύνσεις του Υπουργείου Τουρισμού, και απαιτεί ενεργή συμμετοχή όλων των εμπλεκομένων στον τουρισμό - τοπικής αυτοδιοίκησης, φορέων του κλάδου και ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Υπάρχει θεωρώ διάθεση από όλους για συνεργασία, και έχουμε κάθε δυνατότητα να πετύχουμε τους στόχους μας.