Σε έναν αλληγορικό σκηνικό χώρο, με σπασμένα αγάλματα, στοίβες χαρτιών και ερειπίων, τα πρόσωπα, τα πράγματα και τα πλάσματα της φαντασίας του Μακρυγιάννη διαμορφώνουν και σημαδεύουν την εξομολόγηση του Στρατηγού προς το ακροατήριο που μέχρι τέλους διεκδικεί.
Η πλοκή και το λιμπρέτο της όπερας Οράματα και θάματα Στρατηγού Μακρυγιάννη παρακολουθούν πρισματικά, από απόσταση άλλοτε αναπνοής και άλλοτε ασφαλείας, την καταβύθιση του Στρατηγού στα οράματα αλλά και στις μνήμες του από συγκλονιστικά ιστορικά ή προσωπικά γεγονότα, όπως η μάχη της Ακρόπολης, η περίφημη δίκη του, η θυμωμένη επίκλησή του προς τον Θεό και η «πολιτική λιτανεία» της μεταγωγής του στη φυλακή.
Η όπερα θα μπορούσε να φέρει τον υπότιτλο «Τι φτάνει από τον Στρατηγό Μακρυγιάννη ως σήμερα;». Τι αντέχει στο πρώτο τέταρτο του 21ου αιώνα από αυτό το στερνό, «τρελό» του έργο, όπως το αποκάλεσε ο πιο παθιασμένος ερευνητής του Γιάννης Βλαχογιάννης; Τι μένει και τι περισσεύει από την προσωπικότητα, από τα γραπτά του και τη δευτερογενή επεξεργασία τους, από την αξιοποίηση, την αγιοποίηση ή την αποδόμηση του μύθου του;
Η Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής παρουσιάζει μια όπερα για τον Στρατηγό Μακρυγιάννη σε μουσική και σύλληψη του καταξιωμένου συνθέτη Δημήτρη Μαραγκόπουλου και σε λιμπρέτο του συγγραφέα Αλέκου Λούντζη.
Η πρωτότυπη όπερα Οράματα και θάματα Στρατηγού Μακρυγιάννη, σε μουσική διεύθυνση Μάρκελλου Χρυσικόπουλου και σκηνοθεσία Μαρίας Γυπαράκη, θα παρουσιαστεί στην Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος για τρεις μόνο παραστάσεις, στις 5, 6 και 7 Απριλίου.
Στον ρόλο του Μακρυγιάννη ο Ζαχαρίας Καρούνης, ένας σημαντικός ερμηνευτής της νέας γενιάς με έμφυτη θεατρικότητα, που δοκιμάζει για πρώτη φορά τις δυνάμεις του σε έναν τέτοιο ρόλο.
Ένα δρώμενο σύγχρονης μουσικής το οποίο αναπτύσσεται στο πεδίο συνάντησης και ψυχικής έντασης του ήρωα με την Ιστορία – με τις τεκτονικές αλλαγές του καιρού του. Υπαρκτά και φανταστικά πρόσωπα, όπως η γυναίκα του Στρατηγού, η μυστηριακή Ονειροκρίτρια, ο Όθωνας και ο Ιωάννης ο Βαπτιστής, αναδύονται μέσα από ένα υποβλητικό μουσικό σύμπαν, αξεδιάλυτα δεμένο με αυτόν, τον γεμάτο ένταση, κόσμο ονείρων, οραμάτων και απόκοσμων εμπειριών.
Ο Δημήτρης Μαραγκόπουλος συνέθεσε μια όπερα όπου τα ευρωπαϊκά όργανα διαπλέκονται αρμονικά με ηλεκτρονικούς ήχους και με μεσογειακά παραδοσιακά όργανα, όπως ο κεμανές, το νέυ, το ούτι, το τσίμπαλουμ (σαντούρι). Όπως σημειώνει: «Προσεγγίσεις όπως της βυζαντινής, της μεσογειακής-παραδοσιακής και άλλων μουσικών πολιτισμών, διατηρούν μια πιο αβίαστη και φυσική σχέση με τον τονικό χώρο και χρόνο· συνυπάρχοντας με τις πιο “κλασικές” οπερατικές τεχνικές, επιχειρούν ακριβώς να αγγίξουν και να αναδείξουν τις κρυμμένες μουσικές στα “Οράματα και θάματα” του Μακρυγιάννη, όπως αποτυπώθηκαν από τον ίδιο αλλά και όπως τα διαβάσαμε εμείς».
Το λιμπρέτο της όπερας φέρει την υπογραφή του Αλέκου Λούντζη, ο οποίος ταίριαξε στη νέα σύνθεση εκτενή αποσπάσματα του πρωτότυπου κειμένου με δικά του λόγια διερευνώντας γέφυρες και καθρεφτίσματα της ιδιόμορφης γλώσσας και του πεπερασμένου κόσμου του Μακρυγιάννη στη δική μας πρόσληψη γλωσσικής και ιστορικής (α)συνέχειας. Ο ίδιος υπογραμμίζει: «Το νήμα που διατρέχει το λιμπρέτο εστιάζει στη διαχρονία των ιδεών και των παθών του Μακρυγιάννη· αποσκοπεί, ακριβώς, στο να αναδείξει το “διπλό” στην προσωπικότητα και την ειρωνεία στη μοίρα του. Για αυτόν τον λόγο η δραματουργία και η διαλεκτική της εστιάζει σε ορισμένες κομβικές αντιθέσεις. Το λιμπρέτο της όπερας αναπτύσσεται σε διαρκή διάλογο με τη μουσική σύνθεση του Δημήτρη Μαραγκόπουλου και επιχειρεί μια υποκειμενική καταβύθιση, μακριά από οποιαδήποτε αποτίμηση, στο σύμπαν του Στρατηγού την εποχή της συγγραφής του ύστερου έργου του».
Τη νέα αυτή όπερα της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ σκηνοθετεί η έμπειρη στο είδος Μαρία Γυπαράκη, η οποία καλείται να χειριστεί όχι έναν μύθο στην ολότητά του αλλά τον μύθο στην οντότητά του, μέσα από τα ίχνη της γραφής που οδηγούν έναν ήρωα από τον θάνατο στην ανάληψη. «Οι πρώτες σκηνικές απόπειρες ανάγνωσης του έργου και κάποιων στιγμών και γεγονότων από τη ζωή του Στρατηγού Μακρυγιάννη, υπό το φως της μουσικής και του δραματοποιημένου κειμένου, μας οδήγησαν, πριν από οτιδήποτε άλλο, να αναρωτηθούμε όχι ποιος είναι αλλά τι μπορεί να σημαίνει ο Μακρυγιάννης σήμερα. Τι εκπροσωπεί, ηθικά, πολιτικά και πολιτισμικά στον δικό μας κόσμο. Η απάντηση δεν είναι ούτε εύκολη ούτε προφανής γιατί το κεφάλαιο “Μακρυγιάννης” παραμένει ακόμη ανοιχτό και πολλαπλά μυθολογημένο».
Στο ίδιο μήκος κύματος, ο Γιώργος Βαφιάς σκιαγραφεί το αφαιρετικό περιβάλλον του σκηνικού και των κοστουμιών της όπερας: «Βουνά, σκληρή πέτρα, ξαπλωμένα ερείπια, μονοπάτι, αγάλματα σπασμένα, κύμα της θάλασσας, κολλαριστή φουστανέλα έτοιμη να πετάξει, στοίβες γραμμένα χαρτιά, ζυγαριά, πάνω κάτω, λευκό και μαύρο, παράλληλες εξελίξεις, αντιθέσεις, ισορροπίες, σκιές σε τοπίο ξερό, πάνω σε άγονη γη».
Μαζί με τον Ζαχαρία Καρούνη ένα καστ ακμαίων πρωταγωνιστών του λυρικού θεάτρου: Ιωάννα Φόρτη, Μυρτώ Μποκολίνη, Γιώργος Παπαδημητρίου, Νίκος Κοτενίδης, Ελένη Μπαρκαγιάννη, Aντώνης Δήμου, Χρήστος Κεχρής.
Η όπερα Οράματα και θάματα Στρατηγού Μακρυγιάννη αποτελεί παραγγελία νέου έργου από την Εναλλακτική Σκηνή της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Οι παραγγελίες νέων έργων όπερας είναι ένας από τους βασικούς άξονες της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ.
Το λιμπρέτο Οράματα και θάματα Στρατηγού Μακρυγιάννη, μαζί με κείμενα του ιστορικού Νίκου Θεοτοκά και βασικών συντελεστών της όπερας, θα κυκλοφορήσει σε βιβλίο από τις Εκδόσεις Κίχλη στα τέλη Μαρτίου 2019.
Με αφορμή την όπερα και την έκδοση του λιμπρέτου, ο Σύλλογος Φίλων Γενναδείου Βιβλιοθήκης προσκαλεί στην παρουσίαση-συζήτηση «Οράματα και θάματα: Μια σύγχρονη όπερα για τον Στρατηγό Μακρυγιάννη» που διοργανώνουν η Εναλλακτική Σκηνή της ΕΛΣ και οι Εκδόσεις Κίχλη στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη (Cotsen Hall, Αναπήρων Πολέμου 9) την Τετάρτη 20 Μαρτίου 2019, στις 20.00.
Info
Δημήτρης Μαραγκόπουλος
Οράματα και θάματα Στρατηγού Μακρυγιάννη
Λιμπρέτο: Αλέκος Λούντζης, βασισμένο στο ομώνυμο έργο του Ιωάννη Μακρυγιάννη
Μονόπρακτη όπερα σε επτά σκηνές
Πρώτη παρουσίαση / Παραγγελία της Εναλλακτικής Σκηνής της ΕΛΣ
5, 6, 7 Απριλίου 2019
Ώρα έναρξης: 20.30
Εναλλακτική Σκηνή Εθνικής Λυρικής Σκηνής
Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος
Μουσική διεύθυνση: Μάρκελλος Χρυσικόπουλος
Σκηνοθεσία: Μαρία Γυπαράκη
Σκηνικά – Κοστούμια: Γιώργος Βαφιάς
Χορογραφία: Αγνή Παπαδέλη
Φωτισμοί: Δημήτρης Κουτάς
Διεύθυνση χορωδίας: Σταύρος Μπερής
Μουσική προετοιμασία: Νίκος Λαάρης, Μαρία Νεοφυτίδου, Σπύρος Σουλαδάκης
Ιωάννης Μακρυγιάννης: Ζαχαρίας Καρούνης
Αικατερίνη Σκουζέ (Μακρυγιάνναινα): Ιωάννα Φόρτη
Ονειροκρίτρια (Ταχυδρόμος): Μυρτώ Μποκολίνη
Ιωάννης ο Βαπτιστής: Γιώργος Παπαδημητρίου
Ιατρός: Νίκος Κοτενίδης
Όθων Α΄ (Βασιλεύς της Ελλάδος, 1832-1862): Ελένη Μπαρκαγιάννη
Γιάννης Γκούρας (Φρούραρχος Ακρόπολης): Aντώνης Δήμου
Στρατοδίκης: Χρήστος Κεχρής
Συμμετέχει οκταμελές μουσικό σύνολο και η Χορωδία του Δήμου Αθηναίων
Τιμές εισιτηρίων: €15, €20
Φοιτητικό, παιδικό: €10
Προπώληση:
Ταμεία Εθνικής Λυρικής Σκηνής
Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος
Καθημερινά 09.00-21.00
Τηλ.: 213 088 5700
Ομαδικές πωλήσεις: 213 088 5742