«Η ορθορεξία είναι μια διατροφική διαταραχή, γνωστή και ως DSM, η οποία τα τελευταία χρόνια αυξάνεται μεταξύ των ασθενών», εξηγεί η Τζένιφερ Ρόλιν, ιδρύτρια του Κέντρου Διατροφικών Διαταραχών στο Rockville του Μέριλαντ.
«Η ορθορεξία είναι στην ουσία η εμμονική προσήλωση στο να τρώμε ”υγιεινά”», εξηγεί η δρ Τζένιφερ Γκαουντιάνι, γιατρός που ειδικεύεται στις διατροφικές διαταραχές.
Συχνά, αυτή η διαταραχή περνά απαρατήρητη ή υποτιμάται, επειδή εστιάζει στην υγιεινή διατροφή, η οποία, σε γενικές γραμμές, θεωρείται κάτι ευεργετικό. Μάλιστα, μερικές φορές ο περίγυρος επικροτεί τις προσπάθειες ενός ασθενή να τηρήσει τις αυστηρές διατροφικές του αρχές, αγνοώντας πως πρόκειται για μια υπερβολή, που περνά το όριο της διαταραχής.
Τι πρέπει να γνωρίζουμε για την ορθορεξία
Η συνέπεια στην υγιεινή διατροφή θεωρείται μια καλή συνήθεια, σωστά; Κι όμως, αυτό δεν ισχύει πάντα.
Οι διατροφικές διαταραχές τις περισσότερες φορές οφείλονται σε κάποια γενετική προδιάθεση, σε συνδυασμό με περιβαλλοντικούς και κοινωνικούς παράγοντες. Μια κοινή διατροφική διαταραχή επικεντρώνεται γύρω από ένα σύνολο άκαμπτων κανόνων, είτε αυτοί αφορούν τις θερμίδες, είτε το χρονοδιάγραμμα του φαγητού, είτε τα συστατικά του.
Όταν ορισμένοι από εμάς που είμαστε ευάλωτοι στις διατροφικές διαταραχές, δεσμευόμαστε να τρώμε μόνο προϊόντα που θεωρούνται υγιεινά, η συμπεριφορά μας μπορεί από μια απλή προτίμηση να εξελιχθεί σε εμμονή. Ακόμη, υπάρχει το ενδεχόμενο όσο περνούν τα χρόνια, η λίστα με τα ανθυγιεινά τρόφιμα να μεγαλώνει, ενώ η ομάδα με τα τρόφιμα που θεωρούνται υγιεινά να συρρικνώνεται, μέχρι το σημείο που δεν θα επιτρέπεται πια να φάμε παρά ελάχιστα πιάτα.
Ακόμη, για κάποιος ασθενείς με ορθορεξία, η εικόνα που έχουμε για το σώμα μας μπορεί να αρχίσει να εξαρτάται από το πόσο πιστά ακολουθούμε τους κανόνες της διατροφής μας. Και με αυτή τη λογική, η ορθορεξία μπορεί να φτάσει να θυμίζει άλλες διαταραχές, όπως η βουλιμία ή η νευρική ανορεξία.
Κίνητρα των ατόμων με ορθορεξία αποτελούν αφενός το «χειροκρότημα» που τους προσφέρει ο κοινωνικός περίγυρος και αφετέρου, η πεποίθηση ότι η συνέπειά τους συμβάλλει στην καλή υγεία και την πρόληψη των ασθενειών.
Τι θεωρείται υγιεινό τέλος πάντων;
Σήμερα, είναι δύσκολο να ορίσουμε με ακρίβεια τι θεωρείται υγιεινό.
Στη δεκαετία του 1990, η υγιεινή διατροφή ήταν συνώνυμη της δίαιτας χαμηλών λιπαρών. Τώρα, είναι πιο πιθανό να θεωρούμε υγιεινές τις τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες και λιπαρά και χαμηλή περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες και ζάχαρη.
Άλλοι πάλι δίνουμε προτεραιότητα στο αν ένα προϊόν είναι βιολογικό, μη γενετικά τροποποιημένο ή τοπικής προέλευσης. Και ενώ δεν είναι καθόλου κακό να θέλουμε να φάμε μια σαλάτα, το πρόβλημα προκύπτει όταν νομίζουμε ότι μπορούμε να φάμε μονάχα μια σαλάτα, αφού έχουμε θέσει όλα αυτά τα αυστηρά φίλτρα.
Ωστόσο, κάθε οργανισμός είναι μοναδικός, και έτσι το ποια τροφή θεωρείται η πιο υγιεινή εξαρτάται από τις δικές του ανάγκες. Εκτός αν χρειάζεται να τρώμε με έναν συγκεκριμένο τρόπο εξαιτίας μιας ιατρικής πάθησης.
Υγιεινή ζωή δεν σημαίνει μόνο υγιεινή διατροφή
Όταν σκεφτόμαστε την υγεία μας, είναι σημαντικό ο νους μας να μην πηγαίνει μόνο στο κομμάτι της διατροφής. Μια υγιεινή ζωή περιλαμβάνει τις κοινωνικές μας συναναστροφές, τον χρόνο που αφιερώνουμε στα χόμπι, τα ενδιαφέρονται και τη σωματική δραστηριότητα και φυσικά, τον εγκεφαλικό χώρο που προσφέρουμε στον εαυτό μας, προκειμένου να βρούμε ένα πεδίο ηρεμίας. Και όλα αυτά είναι κάπως δύσκολο να τα επιτύχουμε όταν περνάμε ώρες και ώρες από την ημέρα μας μηρυκάζοντας γύρω από το τι «πρέπει» να τρώμε και τι όχι.
Αν λοιπόν θέλουμε απλώς να ζούμε μια ισορροπημένη και κοινωνική, ζωή, οι κανόνες που μας επιβάλλει η ορθορεξία, υπάρχει ο κίνδυνος να μας απομονώσουν. Μα γιατί; Ίσως επειδή θα απορρίπτουμε τις ευκαιρίες να φάμε με άλλους ανθρώπους, διότι δεν ακολουθούν τους ίδιους κανόνες με εμάς.
Πώς θα ελευθερωθούμε
Και αν εμείς ή κάποιο αγαπημένο μας πρόσωπο χρειάζεται βοήθεια για την αντιμετώπιση της ορθορεξίας; Τα καλά νέα είναι ότι η θεραπεία ακολουθεί παρόμοια πορεία με τις καθιερωμένες μεθόδους που συνίστανται και για τις υπόλοιπες διατροφικές διαταραχές, όπως η ανορεξία ή η βουλιμία.
Τα άτομα με ορθορεξία, αρχικά θα πρέπει να συνεργαστούν με μια ομάδα που να περιλαμβάνει ψυχοθεραπευτές και διαιτολόγους. Και αυτό δεν πρέπει να αποτελεί ταμπού. Επίσης, μπορούμε να αναζητήσουμε ομάδες ανθρώπων που να αντιμετωπίζουν το ίδιο ζήτημα με εμάς, ώστε να δίνουμε κουράγιο ο ένας στον άλλο.
Η διαδικασία της ανάκαμψης μπορεί να είναι δύσκολη, αλλά η προσπάθεια θα μας ανταμείψει.
(Με πληροφορίες από CNN).