Το χειρότερο πράγμα σε μια σύρραξη είναι να ξέρει ο αντίπαλος ότι στο τέλος δεν θα πατήσεις την σκανδάλη. Είναι η στιγμή που μηδενίζει την ισχύ σου. Είναι η στιγμή που η καρδιά νικά την επιστήμη, τη δύναμη, τα όπλα, το χρήμα, και τόσους άλλους συντελεστές ισχύος που διαβάζουμε στα εγχειρίδια. Ο Πούτιν φαίνεται ότι πείστηκε για αυτό, ίσως και στην τελευταία συνάντησή του με τον Μακρόν.
Η Ουκρανία αναπόδραστα θα υποστεί τις συνέπειες της πολιτικής της η οποία βασίστηκε σε φιλίες και υποσχέσεις, σε συμμαχίες και χτυπήματα στην πλάτη καθώς σαφέστατα η παρουσία της ευνοούσε τη Δύση. Όπως βέβαια μας δίδαξε ο Θουκυδίδης, τα κράτη πρέπει να βασίζονται στη δική τους ισχύ, η οποία-και μόνο αυτή- μπορεί και να τους εγγυηθεί το δίκαιο. Με το που ακούστηκαν οι ρωσικές ερπύστριες, τα αμερικανικά ελικόπτερα απογειώθηκαν. Αυτά όμως είναι γνωστά και αναμενόμενα.
Η αλήθεια είναι ότι από την κρίση στην Ουκρανία οφείλουμε να αντιληφθούμε ορισμένα αξιώματα της διεθνούς πολιτικής. Τα σύνορα αλλάζουν όσο και αν στην Δύση θεωρούμε ότι ο χάρτης έχει χαραχθεί και θα ισχύει για πάντα, αν δεν το καταλάβαμε στην Κύπρο, ας κάνουμε μια ακόμη επανάληψη.
Εάν το κράτος δεν έχει την απαραίτητη ισχύ να τα υπερασπιστεί, δεν θα το κάνει κανείς άλλος, εκτός αν διακυβεύονται ζωτικά συμφέροντα, αλλά στη δική μας περίπτωση αυτό δεν ισχύει.
Η Τουρκία αργά ή γρήγορα θα παίξει τον ρόλο του «επιτήδειου ουδέτερου», στο βαθμό που θα μπορέσει βέβαια. Το σίγουρο είναι ότι θα αναβαθμιστεί γεωπολιτικά, έτσι επιτάσσουν οι συσχετισμοί της ενέργειας.
Η Ελλάδα με την κυβέρνηση Μητσοτάκη έχει κάνει σοβαρά βήματα στο πεδίο της αποτροπής. Η κρίση στην Ουκρανία μπορεί να γίνει έναυσμα για μια εξωστρέφεια της ελληνικής δημόσιας διπλωματίας.
Οι αναφορές του Πούτιν στα λάθη του Λένιν αναφορικά με την Ουκρανία είναι σχεδόν αυτούσιες με αυτές του Ερντογάν για την Συνθήκη της Λωζάνης. Ο αναθεωρητισμός θα εξελιχθεί σε ανάθεμα στην Δύση καθώς οι επιπτώσεις του θα έχουν άμεση επίδραση στην καθημερινότητα των πολιτών, κάτι που δεν έχει συμβεί για δεκαετίες και αυτό πρέπει να το εκμεταλλευτούμε.
Η Τουρκία έχει επενδύσει πολλά στην δημόσια διπλωματία της από την εποχή του Νταβούτογλου και μετά, χορεύοντας τσιφτετέλι με την αλήθεια και την πραγματικότητα. Η Συνθήκη της Λωζάνης δεν τηρήθηκε από την Τουρκία με το καλημέρα, στην περίπτωση της Ίμβρου και της Τένεδου, και όμως η τουρκική προπαγάνδα ρίχνει το φως της δημοσιότητας στα νησιά του Αιγαίου.
Η Ελλάδα οφείλει να αναπτύξει την δημόσια διπλωματία της και να κάνει τις θέσεις της γνωστές στους συμμάχους. Δημόσια διπλωματία δεν είναι δημόσιες σχέσεις με την διασπορά. Είναι κάτι πολύ πιο βαθύ και πολύπλοκο. Και πρέπει να γίνουμε οι καλύτεροι σ’ αυτό.