Το βράδυ της Δευτέρας ολόκληρη η κοινότητα των μέσω κοινωνικής δικτύωσης ήρθε αντιμέτωπη με ένα παράξενο φαινόμενο. Το Facebook και τα υπόλοιπα μέλη της τεχνολογικής οικογένειας Instagram, WhatsApp και Messenger υπέστησαν ένα πρωτοφανές μπλακάουτ για επτά περίπου ώρες.
Πληροφορίες κάνουν λόγο και για εσωτερικά προβλήματα στις πλατφόρμες των μέσων, με τους εργαζόμενους σε αυτές να μην μπορούν να «εισέλθουν» στα γραφεία τους ούτε να επικοινωνήσουν με άλλους συναδέλφους από τα εσωτερικά κανάλια επικοινωνίας.
Το παράξενο φαινόμενο που αναστάτωσε την Σίλικον Βάλεϊ έρχεται μετά από δυο σοβαρές καταγγελίες που έχει δεχτεί η παγκόσμια πλατφόρμα σχετικά με κακόβουλες συμπεριφορές και κερδοσκοπικές πρακτικές.
Η πρώτη έγινε γνωστή στις 13 Σεπτεμβρίου, όταν η Wall Street Journal άρχισε να δημοσιεύει μια σειρά από ρεπορτάζ που βασίζονταν σε έγγραφα από εσωτερικές έρευνες του Facebook. Τα έγγραφα αυτά αποκάλυπταν ότι το Facebook είχε γνώση για τις αρνητικές επιπτώσεις που έχουν πολλά από τα εργαλέια του, όπως και το Instagram στην ψυχική υγεία των εφήβων κοριτσιών και συγκεκριμένα σε θέματα επεικόνισης του σώματός τους. Άλλο ένα ζήτημα ήταν η παραπληροφόρηση σχετικά με τις ταραχές του Καπιτωλίου στις 6 Ιανουαρίου. Η ίδια η εταιρεία απατώντας, υποβάθμισε τα ζητήματα με σχετικές δημόσιες τοποθετήσεις της.
Το δεύτερο πλήγμα ήρθε με τις αποκαλύψεις πρώην πληροφοριοδότριας για το Facebook σε συνέντευξή της στο CBS. Η πληροφοριοδότρια, είχε εργαστεί ως product manager στην ομάδα civic misinformation του Facebook και κατηγόρησε το μέσο δικτύωσης ότι θέτει προτεραιότητα στο κέρδος έναντι της αντιμετώπισης της ρητορικής μίσους και της παραπληροφόρησης. Συγκεκριμένα κατηγόρισε την πλατφόρμα ότι έχει ως μοναδικό κίνητρό της το κέρδος.
Εκτός αυτών, μεταξύ των αποκαλύψεων περιλαμβάνονται έγγραφα που δείχνουν ότι διασημότητες, πολιτικοί και χρήστες με μεγάλη απήχηση αντιμετωπίζονταν διαφορετικά από την εταιρεία. Σύμφωνα με τις διαρροές αυτές, οι πολιτικές moderation εφαρμόζονταν διαφορετικά, ή και καθόλου, σε τέτοιους λογαριασμούς – ένα σύστημα γνωστό ως Xcheck.
Μπλακάουτ: 6 ώρες στο σκοτάδι - 6 δισ. ο «λογαριαασμός»
Υπάλληλοι της εταιρείας εκμυστηρεύτηκαν πως το ασυνήθιστο φαινόμενο προκλήθηκε από εσωτερικό λάθος στη διαχείριση της διαδικτυακής κίνησης προς τα συστήματά της και συγκεκριμένα σε «προβληματικές αλλαγές ρυθμίσεων» σε δρομολογητές και εξυπηρετητές.
Το σενάριο της κακόβουλης ενέργειας στο οποίο είχαν αναφερθεί ειδικοί στην κυβερνοασφάλεια αποκλείστηκε από τους τεχνικούς.
Ο εξειδικευμένος ιστότοπος Downdetector, μάλιστα, που παρακολουθεί τα τεχνικά προβλήματα στις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης, περιέγραψε το χθεσινό μπλακάουτ ως «το μεγαλύτερο που έχει παρατηρηθεί ποτέ». Να σημειώσουμε ότι τα πλούτη του Μαρκ Ζούκερμπεργκ, ιδρυτή του Facebook μειώθηκαν κατά περισσότερα από 6 δισ. δολάρια μέσα σε λίγες ώρες, εξαιτίας του μπλακάουτ.
Πολλές χώρες, όπως η Ρωσία, επέκριναν την λειτουργία του παγκόσμιου μέσου και επευφήμησαν πανηγυρικά τις κυβερνήσεις τους για την προληπτική μέριμνα και δημιουργία των δικών τους μεσων κοινωνικής δικτύωσης. Η Ρωσία, εξάλλου, επιδιώκει εδώ και χρόνια να αποκτήσει μεγαλύτερη «εθνική κυριαρχία» όσον αφορά στο δικό της τμήμα του Ίντερνετ, ασκώντας πιέσεις σε ξένες εταιρείες τεχνολογίας για τη διαγραφή περιεχομένου και την αποθήκευση δεδομένων στη Ρωσία.
Η επόμενη μέρα
Μετά από όλες τις τελευταίες εξελίξεις των ημερών, το φαινόμενο της Δευτέρας (4 Οκτωβρίου) ήταν το κερασάκι στην τούρτα, για θεωρίες συνομωσίας και απειλές κατά του Ζουκενμπεργκ, ενώ πυροδότησε και σκέψεις για το ποια θα ήταν η επόμενη μέρα, αν το Facebook δεν επέστρεφε ποτέ.
Στο άκουσμα αυτής της ερώτησης, άλλοι απάντησαν με μια ανάσα ανακούφισης και άλλοι σκέφτηκαν την ζωή τους να καταρρέει. Αυτό όχι επειδή το Facebook και τα αδέρφια του είναι το μέσο επικοινωνίας τους με φίλους και συναδέρφους, αλλά γιατί τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι σημαντικά εργαλεία για την δουλειά τους.
Με αφορμή το απρόσμενο γεγονός της Δευτέρας πολλοί άνθρωποι ανά τον κόσμο συνειδητοποίησαν ότι το Facebook και οι εφαρμογές του έχουν εισχωρήσει σχεδόν σε κάθε πτυχή της ύπαρξης τους.
Το μπλακ άουτ του Facebook ήταν μια επίδειξη παγκόσμιας κλίμακας για το πόσο σημαντικές έχουν γίνει οι υπηρεσίες της εταιρείας στην καθημερινή μας ζωή. Το Facebook, το Instagram, το WhatsApp και το Messenger είναι εδώ και καιρό κάτι παραπάνω από εύχρηστα εργαλεία για συνομιλία και κοινή χρήση φωτογραφιών. Αποτελούν, πλέον, κρίσιμες πλατφόρμες για πολλές πτυχές της ανθρώπινης δράσης, μερικές εκ των οποίων είναι η επιχειρηματική δραστηριότητα, η οργάνωση ιατρικής περίθαλψης, η διεξαγωγή εικονικών μαθημάτων, η πραγματοποίηση πολιτικών εκστρατειών, η ανταπόκριση σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης και πολλές ακόμα. Πολλές από αυτές τις δραστηριότητες, μάλιστα, έγιναν ακόμα περισσότερο διαδικτυακές και ψηφιακές, κατά την περίοδο της πανδημίας, υπογραμμίζοντας την σημαντικότητα των πλατφορμών που τις φιλοξενούσαν.
Μεγάλο μέρος της πρόσφατης κριτικής προς το Facebook επικεντρώθηκε στις αποφάσεις που λαμβάνουν οι ηγέτες της εταιρείας - ή που δεν λαμβάνουν - σχετικά με τη διακυβέρνηση, τη λειτουργία και το κέρδος από τις πλατφόρμες της. Η παγκόσμια αυτή κριτική είναι μια αναπόφευκτη συνέπεια του μεγέθους του Facebook. Κάτι που σημαίνει ότι πολλοί περισσότεροι άνθρωποι επηρεάζονται, πλέον, όταν υπάρχουν τεχνικά προβλήματα, όπως αυτά που η εταιρεία λέει ότι προκάλεσαν τη διακοπή της Δευτέρας.
Είναι γνωστό, ότι ο τρόπος που λειτουργούν οι επιχειρήσεις έχει υποστεί μια τεράστια στροφή προς την ψηφιοποίηση τα τελευταία 20 χρόνια. Τώρα πια είμαστε υπερ-συνδεδεμένοι, έχοντας πολλά προνόμια, παράλληλα όμως, στηριζόμαστε ολοκληρωτικά σε λίγες εταιρείες τεχνολογίας για τα πάντα. Πάνω τους εναποθέτουμε όλες μας τις ελπίδες, τα επαγγελματικά μας όνειρα και τις προσωπικές μας φιλοδοξίες, δίνοντας πίσω όχι μόνο κέρδη, αλλά και αναπόσπαστα στοχεία της ύπαρξής μας, όπως τα προσωπικά μας δεδομένα. Η ολοκληρωτική μας «παράδοση», σημαίνει και ολοκληρωτική κατάρρευση, σε περίπτωση που οι λίγοι κολοσσοί στους οποίους στηριζόμαστε γκρεμιστούν. Πολλοί διερωτώνται, πλέον, για πόσο θα συμβαίνει αυτό και αν ακολουθούμε παγκοσμίως μια ασφαλή τακτική.