Το πρώτο μήνυμα είναι η εικόνα σε εξώφυλλο και οπισθόφυλλο: Δύο ηλικιωμένοι άνδρες οι οποίοι γελούν με την καρδιά τους και χορεύουν.
Το δεύτερο μήνυμα είναι στο κοινό (αρχικό) σημείωμα που φέρει τον τίτλο «Το κάλεσμα στη χαρά» και μεταξύ άλλων, αναφέρει τα εξής: «... Δεν είναι απαραίτητο να πιστεύετε σε κάποια θρησκεία. Τίποτε απ′ όσα λέμε εδώ εν υπαγορεύεται από κάποιο άρθρο της πίστης. Απλώς, στο βιβλίο αυτό, δύο φίλοι που έρχονται από εντελώς διαφορετικούς κόσμους, μοιράζονται τις εμπειρίες τους μέσα από τον μακρύ τους βίο...»
Κι όμως, οι δύο γελαστοί άνδρες, που συνυπογράφουν αυτά τα λόγια, είναι θρησκευτικοί ηγέτες.
Το Απρίλιο του 2015, ο Ντέσμοντ Τούτου ταξίδεψε στον τόπο κατοικίας του Δαλάι Λάμα, στην Νταραμσάλα της Ινδίας, για να γιορτάσουν τα 80ά γενέθλια του δεύτερου, αλλά και για να δημιουργήσουν μαζί κάτι που ευελπιστούσαν ότι θα γινόταν το δώρο τους στους ανθρώπους. Ανατρέχοντας στον μακρύ και πολυτάραχο βίο τους, προσπάθησαν να απαντήσουν σε ένα πολύ σημαντικό ερώτημα: Πώς μπορούμε να βρούμε τη χαρά μέσα σε έναν κόσμο γεμάτο πόνο και ανώφελα βάσανα;
Για μία ολόκληρη εβδομάδα, οι δυο τους αφηγούνταν προσωπικές ιστορίες, αντάλλασσαν πνευματικές πρακτικές και την ίδια στιγμή αστειεύονταν και πείραζαν συνεχώς ο ένας τον άλλο.
«... Για μία εβδομάδα πέντε κάμερες μαγνητοσκοπούσαν τα πάντα υπό το διακριτικό φως των προβολέων που είχε ρυθμιστεί έτσι ώστε να μην ενοχλεί τα ευαίσθητα μάτια του Δαλάι Λάμα...»
Όπως γράφει ο Ντάγκλας Έιμπραμς, συγγραφέας, συντάκτης και εκδότης, συνεργάτης του Τούτου «... είχαν συναντηθεί μόλις πέντε - έξι φορές, όμως είχε αναπτυχθεί μεταξύ τους ένας δεσμός πολύ μεγάλος, έτσι ώστε να βλέπει ο ένας τον άλλον σαν τον ‘σκανδαλιάρη πνευματικό αδελφό’. Ήταν η πρώτη φορά που είχαν τόσο χρόνο στη διάθεση τους για να χαρούν τη φιλία τους. Η σκιά του θανάτου δεν ήταν απούσα από τις συζητήσεις. Το ταξίδι αυτό προγραμματίστηκε δύο φορές, επειδή ο Αρχιεπίσκοπος έπρεπε να παραστεί σε κηδείες ομοτίμών του. Και επειδή διάφοροι λόγοι υγείας και διεθνούς πολιτικής συνωμοτούν στο να τους κρατούν σε απόσταση, αρχίσαμε να καταλαβαίνουμε ότι η συνάντηση αυτή θα μπορούσε να είναι και η τελευταία...»
«Το Βιβλίο της Χαράς» (μετάφραση Βίβιαν Ματσούκα, εκδόσεις Πεδίο) -best seller των New York Times- που μόλις κυκλοφόρησε στα ελληνικά, δίνει τη σπάνια ευκαιρία να παρακολουθήσουμε τον τρόπο με τον οποίον συνυπήρξαν εκείνη την εκπληκτική εβδομάδα, από την πρώτη τους συνάντηση ως τον τελευταίο τους αποχαιρετισμό.
Στο βιβλίο αυτό δύο πνευματικοί γίγαντες, ο ηγέτης των Θιβετανών βουδιστών Δαλάι Λάμα και ο Αρχιεπίσκοπος Νοτίου Αφρικής Ντέσμοντ Τούτου, βραβευμένοι με Νόμπελ Ειρήνης (1989 και 1984 αντίστοιχα), ορθώνουν τη φωνή τους απέναντι στον σύγχρονο κυνισμό που απειλεί να απορροφήσει τα πάντα, και υπενθυμίζουν ότι η χαρά είναι δικαίωμα όλων από τη στιγμή που βλέπουμε το φως της ζωής.
«Μεσημεριανό: Μία απίθανη συνάντηση με δύο πειραχτήρια»
Το βιβλίο διαρθρώνεται γύρω από τρεις θεματικούς άξονες και στους τίτλους των κεφαλαίων (μεταξύ αυτών, Απόγνωση: Ο κόσμος είναι σκέτο χάος, Αρρώστια και φόβος του θανάτου: Καλύτερα να πάω στην κόλαση, Συγχώρεση: Απολυτρώνοντας τον εαυτό μας μας από το παρελθόν) υπάρχει και ένα με τίτλο Μεσημεριανό: Μία απίθανη συνάντηση με δύο πειραχτήρια.
Στις 13 -απολαυστικές σελίδες του εν λόγω κεφαλαίου- καταγράφονται όσα διαδραματίστηκαν κατά τη διάρκεια ενός γεύματος στον χώρο όπου ο Δαλάι Λάμα υποδεχόταν τους επισκέπτες του και λόγω της περίστασης είχε μεταμορφωθεί σε τραπεζαρία.
«... Το γεύμα ξεκίνησε με αναφορά στο θέμα των γενεθλίων, των γηρατειών και της θνητότητας.
«Πήγα να επισκεφθώ έναν Γερμανό ειδικό για τα γόνατα» είπε ο Δαλάι Λάμα.
Η φυσική μου κατάσταση είναι γενικά καλή, αλλά έχω πρόβλημα με τα γόνατα. Κάποτε μου εξήγησε ότι δεν είμαι δεκαοκτώ χρονών αλλά ογδόντα, και δεν μπορούν να κάνουν και πολλά. Ειλικρινά ένιωσα σαν να άκουσα μια μεγάλη διδασκαλία. Είναι πολύ σημαντικό να σκέφτεται κανείς την προσωρινότητα. Ο γιατρός μου θύμισε πως είμαι ογδόντα χρονών. Αυτό είναι υπέροχο. Όμως, εσύ, φίλε μου είσαι μεγαλύτερος από εμένα».
«Μήπως κάνεις επίδειξη;» είπε ο αρχιεπίσκοπος.
«Αυτά μαγειρεύτηκαν στην κουζίνα μου» είπε ο Δαλάι Λάμα, προσφέροντας μια φέτα ψωμί στον τιμώμενο επισκέπτη του.
«Ακουμπάς τα δάχτυλα σου πάνω στο ψωμί και μετά μου το προσφέρεις να το φάω;» ρώτησε ο αρχιεπίσκοπος. «Καλός είναι τούτος!» είπε, αφήνοντας το πολύσπορο ψωμί για να πάρει το λευκό.
«Οι δημοσιογράφοι στο αεροδρόμιο δήλωσαν ‘Πρέπει να είστε πολύ χαρούμενος που σας επισκέπτεται ο Αρχιεπίσκοπος Τούτου‘» είπε ο Δαλάι Λάμα και πρόσθεσε: Και εγώ τους είπα: ’Ναι, πράγματι, είμαι πολύ χαρούμενος. Πρόκειται να φιλοξενήσω έναν πολύ καλό μου φίλο. Πρώτον, επειδή είναι καλός άνθρωπος. Δεύτερον, επειδή είναι θρησκευτικός αρχηγός που σέβεται τις άλλες θρησκείες και, τρίτον και σημαντικότερο, επειδή είναι ο καλύτερος μου φίλος’».
«Με κολακεύεις;»
«Τότε τους είπα ότι με θεωρείς κάπως προβληματικό και πρόσθεσα ότι πιστεύω πως είσαι κι εσύ προβληματικός. Δεν είναι υπέροχο να συναντιούνται δύο προβληματικά άτομα; Είναι μια τέλεια επανασύνδεση». Γέλασαν και οι δύο...»
Η αποφυγή του πόνου και η ανακάλυψη της χαράς
Οι μεταξύ τους διάλογοι αφορούν αυτό που ο Δαλάι Λάμα αποκαλεί «σκοπό της ζωής»: την αποφυγή του πόνου και την ανακάλυψη της χαράς. Τους βλέπουμε να μοιράζονται τη γνώση και τη σοφία που απέκτησαν μέσα από αγώνες και να εξερευνούν τη φύση της Αληθινής Χαράς αλλά και όσα μας εμποδίζουν να τη νιώσουμε -τον φόβο, την ένταση, τον θυμό, τη θλίψη, την αρρώστια και τον θάνατο.
Εξηγούν πώς μπορούμε να ζήσουμε μια ζωή χαρούμενη και πώς να κάνουμε τη χαρά από ένα εφήμερο συναίσθημα σε μια μόνιμη κατάσταση, έναν ουσιαστικό τρόπο ζωής.
Μαθαίνουμε τους Οκτώ Πυλώνες της Χαράς, που αποτελούν το θεμέλιο της διαρκούς ευτυχίας. Τέλος, μέσα από ιστορίες, αποστάγματα σοφίας και πορίσματα της επιστήμης, δίνουν τη δυνατότητα να εξασκηθούμε στις Πρακτικές της Χαράς.
«Αναμφίβολα, το πιο χαρμόσυνο γεγονός στη ζωή του ανθρώπου είναι η γέννηση, όμως ένα μεγάλο μέρος της το περνάμε τελικά μέσα στη θλίψη, το άγχος και τον πόνο. Ελπίζουμε ότι το βιβλίο αυτό θα γίνει ένα κάλεσμα στη χαρά και στην ευτυχία», γράφουν ο Δαλάι Λάμα και ο επίτιμος Αρχιεπίσκοπος Νοτίου Αφρικής Ντέσμοντ Τούτου.
Δαλάι Λάμα και Ντέσμοντ Εμφίλο Τούτου
Ο 14ος Δαλάι Λάμα, ο 83χρονος Τενζίν Γκιάτσο, είναι ο πνευματικός ηγέτης των Θιβετανών και του θιβετανικού Βουδισμού. Για πάνω από τρεις δεκαετίες συμμετέχει σε συζητήσεις με επιστήμονες από όλο τον κόσμο, κυρίως από το Ινστιτούτο Mind & Life, του οποίου είναι συνιδρυτής. Ταξιδεύει διαρκώς προωθώντας ένα μήνυμα καλοσύνης και συμπόνιας, θρησκευτικής κατανόησης και, πάνω απ’ όλα, ειρήνης. Ζει εξόριστος στην Νταραμσάλα της Ινδίας.
Ο 87χρονος Ντέσμοντ Εμφίλο Τούτου, επίτιμος Αρχιεπίσκοπος της Νοτίου Αφρικής, υπήρξε ηγετική μορφή του αγώνα για δικαιοσύνη και φυλετική συμφιλίωση. Το 1994 έγινε πρόεδρος της Επιτροπής Αλήθειας και Συμφιλίωσης, εφαρμόζοντας ένα νέο μοντέλο επίλυσης διαφορών για χώρες που αντιμετώπισαν εμφύλιες διαμάχες και καταπίεση.
Είναι ιδρυτής των Elders, μιας διεθνούς ομάδας ηγετών που εργάζονται από κοινού για την ειρήνη και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Ζει στο Κέιπ Τάουν της Νοτίου Αφρικής.