Η παγκόσμια πρεμιέρα του ντοκιμαντέρ «Όταν Σιγούν Τα Χελιδόνια» του Κωνσταντίνου Πατσαλίδη και του Γιώργου Αβραάμ, στο πλαίσιο του Διεθνούς Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, φωτίζει μια ιστορία που εκτείνεται πέρα από τα όρια μιας πόλης ή μιας εποχής.
Μέσα από μια έρευνα 2,5 ετών και σπάνιο αρχειακό υλικό, το ντοκιμαντέρ αποτυπώνει την αργή αλλά αδυσώπητη μεταμόρφωση της παλιάς Λευκωσίας, μέσα από τις ιστορίες ανθρώπων που έζησαν και όρισαν την καθημερινότητα μιας γειτονιάς που σήμερα αλλάζει ριζικά.
Η σταδιακή εξαφάνιση του ιστορικού Σχολείου Φανερωμένης και του εμβληματικού εστιατορίου «Ματθαίος» γίνεται ο καθρέφτης μιας βαθύτερης κοινωνικής και πολιτισμικής μετάβασης: τι χάνουμε όταν ο χρόνος προχωρά και οι γειτονιές που γνωρίζαμε παύουν να υπάρχουν;
Η ταινία, επίσημη επιλογή της κατηγορίας Πλατφόρμα+, είναι ένα χρονικό μνήμης, ένα ντοκουμέντο που ξεδιπλώνει τον αντίκτυπο της αστικής αλλαγής στους ανθρώπους που τη βιώνουν. Πέρα από τις εικόνες μιας παλιάς πόλης, προβάλλει μια διαχρονική συζήτηση: πώς συνυπάρχουν η πρόοδος και η διατήρηση της ταυτότητας;
Το Όταν Σιγούν Τα Χελιδόνια δεν είναι απλώς μια ταινία για το χθες, αλλά μια υπενθύμιση για το σήμερα και το αύριο. Στη Θεσσαλονίκη, στη Λευκωσία, και σε κάθε πόλη όπου η μνήμη και η αλλαγή δίνουν καθημερινά τη δική τους μάχη.
Γράφει ο σκηνοθέτης Κωνσταντίνος Πατσαλίδης:
«Μεγάλωσα στη παλιά Λευκωσία, Φοίτησα για δέκα χρόνια στο σχολείο Φανερωμένης. Όλες οι αναμνήσεις των παιδικών μου χρόνων ξύπνησαν καταγραφοντας την εξέλιξη της παλιάς πόλης και το κλείσιμο ενός ιστορικού σχολείου που στο πέρασμα του άφησε ανεξίτηλο σημάδι σε ντόπιους και μετανάστες που είχαν την τύχη να το ζήσουν, έγινε αφορμή για μια βαθιά αναστοχαστική διαδικασία.
Στο ντοκιμαντέρ αυτό, οι χαρακτήρες που θα συναντήσουμε είναι η ψυχή της παλιάς Πόλης. Κάθε μία και κάθε ένας από αυτούς φέρει μαζί του μια μοναδική ιστορία, μια προσωπική αφήγηση που συνδέεται άρρηκτα με την εξέλιξη που βιώνει η πόλη μας. Μέσα από τις μαρτυρίες τους, εξερευνούμε την αντίθεση ανάμεσα στο παρελθόν και στο μέλλον, την πρόκληση της προσαρμογής και την ανάγκη για διατήρηση της πολιτισμικής μας κληρονομιάς.
Αυτή η αναζήτηση κατανόησης και ταυτότητας δίνει βάθος και δυναμική στο ντοκιμαντέρ, αναδεικνύοντας τις ανθρώπινες ιστορίες πίσω από την ιστορική αυτή στιγμή.
Οι άνθρωποι αυτοί δεν είναι απλώς μάρτυρες μιας αλλαγής· είναι οι φορείς μιας κληρονομιάς που κινδυνεύει να χαθεί. Καθώς κλείνει το ιστορικό σχολείο, οι προβληματισμοί τους αναδύονται μέσα από τις συζητήσεις τους, γεμάτοι ανησυχία για την ταυτότητά τους, για το μέλλον της κοινότητας, και για το πώς θα διατηρήσουν τις αξίες και τις παραδόσεις τους σε έναν κόσμο που αλλάζει ραγδαία».
Από την πλευρά του ο σεναριογράφος Γιώργος Αβραάμ σημειώνει:
Το έτος 2008, πραγματοποιήσαμε γυρίσματα στην παλιά Λευκωσία και σε μια τάξη στο δημοτικό σχολείο Φανερωμένης, αναδεικνύοντας τις προσωπικές ιστορίες ανθρώπων, φωτίζοντας παράλληλα το ζήτημα της μετανάστευσης, της ενσωμάτωσης, της εισροής προσφύγων από τη Συρία στην Τουρκία και στη συνέχεια προς την Κύπρο, την Ελλάδα και άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Δεκαπέντε χρόνια μετά, το ντοκιμαντέρ ”Όταν Σιγούν Τα Χελιδόνια” αποτυπώνει τη μεταμόρφωση των ίδιων χαρακτήρων καθώς και τις αλλαγές που συντελούνται στην συγκεκριμένη γειτονιά.
Για μας τους δημιουργούς, το ντοκιμαντέρ ”Όταν Σιγούν Τα Χελιδόνια” αποτελεί τη δεύτερη πρόκληση σε μια μεγάλη προσπάθεια να ολοκληρώσουμε μια τριλογία, καταγράφοντας κάθε 15 χρόνια μια συγκινητική αλλά και ισχυρή απεικόνιση της συνεχούς πάλης των ανθρώπων ενάντια στις αντιξοότητες σε μια γειτονιά που δεν είναι πια η ίδια.
Στο ντοκιμαντέρ περιλαμβάνεται σπάνιο αρχειακό υλικό που προσθέτει βάθος και ιστορικό πλαίσιο στην όλη αφήγηση, αναδεικνύοντας τις διαφορετικές πτυχές της ζωής των χαρακτήρων.
***
Συντελεστές:
Σκηνοθεσία: Κωνσταντίνος Πατσαλίδης
Σενάριο-Παραγωγή: Γιώργος Αβραάμ
Διεύθυνση Φωτογραφίας: Χρίστος Κουκουφιάος
Μοντάζ: Γιώργος Αλέξανδρου
Πρωτότυπη Μουσική: Susan DiBona & Salvatore Sangiovanni
Χρωματισμός: Ελίνα Αντωνίου
Μεταπαραγωγή: Authorwave
Παραγωγή: Walking Around The World