Ήταν και οι δύο αγωνιστές της ΕΟΚΑ 1955-59, από το ίδιο χωριό. Στον αγώνα έδρασαν στην ίδια ορεινή περιοχή η οποία ανάθρεψε πολλούς αντάρτες της ΕΟΚΑ. Οι δύο τους συμμετείχαν σε αρκετές παράτολμες ενέργειες, έτοιμοι να πέσουν για την Ένωση. Όταν ο αγώνας τελείωσε, καθένας επέστρεψε στην οικογένεια του και στον αγώνα επιβίωσης. Ήταν άλλωστε βιοπαλαιστές, ο ένας βοσκός κι ο άλλος οικοδόμος, με πολλά παιδιά να θρέψουν καθένας.
Πέρασαν τα χρόνια μέχρι το 1970, όταν η πανούκλα του φανατισμού και η εξαγορά συνειδήσεων άρχισαν να τυφλώνουν ανθρώπους. Ο πρώτος εντάχθηκε στην Εοκαβήτα με πρωταγωνιστικό ρόλο, ενώ ο δεύτερος αρνήθηκε πεισματικά. Η προπαγάνδα της εποχής δηλητηρίαζε με εμπρηστική ορολογία τους πολιτικούς αντιπάλους π.χ. οι αυτοαποκαλούμενοι «ενωτικοί» ονόμαζαν τους πολιτικούς τους αντιπάλους «καθεστωτικούς» και τα μέλη της φρουράς του Μακαρίου και του Εφεδρικού Σώματος «επικουρικούς» (Επικουρικό ήταν αστυνομικό σώμα του αποικιοκρατικού βρετανικού καθεστώτος).
Το 1973, ένα χρόνο πριν την τουρκική εισβολή, τα πάθη βρίσκονταν σε έξαρση. Η στάνη έγινε χώρος ανατρεπτικών σχεδιασμών κατά της νόμιμης κυβέρνησης. Ο Εοκαβητατζής πρωτοστατούσε σε νταηλίκια απειλώντας θεούς και δαίμονες κι άλλοτε κρυφά σε παρανομίες. Ένα βράδυ, με συνεργάτες του οπλοφόρους, περικύκλωσαν το χωριό. Ήταν Σάββατο. Την επομένη διεξάγονταν εκλογές για ανάδειξη μητροπολιτών στη θέση των καθαιρεμένων από την Μείζονα Σύνοδο. Η πολιορκία αποσκοπούσε στην τρομοκράτηση των χωρικών, απαιτώντας να απέχουν από την ψηφοφορία την άλλη μέρα. Κατά την πολιορκία, οι οπλοφόροι πυροβολούσαν στον αέρα μέσα στη νύχτα και απειλούσαν όσους θα «υπάκουαν στο καθεστώς». Μέρες αργότερα, άντρες του Εφεδρικού Σώματος επέδραμαν στη μάντρα για να συλλάβουν τον ύποπτο πρωτεργάτη. Η επιχείρηση κατέληξε σε συμπλοκή και τον πυροβόλησαν. Κατά την μεταφορά του στο Νοσοκομείο εξέπνευσε.
Ο οικοδόμος αντάρτης της ΕΟΚΑ, που αρνήθηκε πεισματικά την στρατολόγησή του από την Εοκαβήτα, αργότερα, συστρατεύτηκε εθελούσια και αμισθί στις δυνάμεις για προάσπιση του κράτους και αποτροπή του επερχόμενου ολέθρου. Ατρόμητος και ριψοκίνδυνος, αν και πατέρας πέντε ανήλικων παιδιών, έδρασε μέχρι που του έστησαν παγίδα. Αρχικά, ξέφυγε με το αυτοκίνητο, αλλά τον περίμεναν σε μπλόκο πιο κάτω, του έφραξαν τον δρόμο με πυρά και εγκλωβίστηκε στο ακινητοποιημένο αυτοκίνητο. Εκεί προσέτρεξαν οι εοκαβητατζίδες και τον δολοφόνησαν. Τα παιδιά του έμαθαν για το φόνο του πατέρα τους την άλλη μέρα πρωί, από το ραδιόφωνο στο αγροτικό λεωφορείο.
Σήμερα, στο κέντρο του χωριού οι προτομές των δύο είναι μερικά μέτρα απόσταση. Ίσως οι επόμενες γενιές αντιληφθούν τον «δόλο των θεών» και τον αποφύγουν, όπως σε αρχαία ελληνική τραγωδία. Ίσως αντιληφθούν και την ιστορική πραγματικότητα: πέραν από τις προσωπικές συνθήκες εκάστου, υπήρξε σωστή πλευρά της Ιστορίας και λανθασμένη… αλλά, δυστυχώς, ο όλεθρος δεν απετράπη.
Κώστας Μαυρίδης- Ευρωβουλευτής ΔΗΚΟ (S&D) - costas.mavrides@europarl.europa.eu