Αυτές τις μέρες συζητείται στη Βουλή το νομοσχέδιο για την ίδρυση του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής με τη συγχώνευση των δύο ΤΕΙ της Αττικής (Αθήνας και Πειραιά). Μια εξαγγελία που είχε κάνει πέρσι τον Μάιο ο κ. Τσίπρας, μιλώντας όμως για διαδικασίες αξιολόγησης και σταδιακή υλοποίηση εντός τριετίας.
Αντί αυτού, είδαμε μια διαδικασία fast track, όπου τα ακαδημαϊκά κριτήρια και οι διαδικασίες πήγαν περίπατο. Ουσιαστικά τα δύο ΤΕΙ, ακολουθώντας τις προτροπές του Υπουργείου, πρότειναν τη νέα δομή και εγένετο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής (το 3ο μεγαλύτερο της χώρας) με 26 τμήματα (είχαν αθροιστικά 42 τμήματα τα δύο ΤΕΙ). Υπήρξε και μια 8μελής επιτροπή που συνεπικουρούσε τη διαδικασία. Η σύνοδος πρυτάνεων εξέφρασε τις αντιρρήσεις της όπως και η πανελλήνια ομοσπονδία διδακτικού προσωπικού (ΠΟΣΔΕΠ), αλλά δεν εισακούσθηκαν.
Το κυριότερο όμως είναι ότι η καθόλα αρμόδια ανεξάρτητη Αρχή Διασφάλισης Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση (ΑΔΙΠ) δεν ρωτήθηκε, ή μάλλον καλύτερα, εντέχνως παρακάμφθηκε γιατί επιλέχθηκε η διαδικασία ίδρυσης με Νόμο και όχι με Προεδρικό Διάταγμα οπότε και η γνωμάτευσή της θα ήταν υποχρεωτική (όπως και ο έλεγχος από το ΣτΕ). Το γιατί επιλέχθηκε ο Νόμος αντί του Προεδρικού Διατάγματος (όπως ορίζει σαφώς ο πρόσφατος νόμος 4485/2017 για την ίδρυση ΑΕΙ) είναι ένα ερώτημα. Όχι το μόνο…
Ένα άλλο ακαδημαϊκής (και όχι νομοθετικής) φύσης ερώτημα είναι αν υπάρχουν τμήματα ΤΕΙ που θα μπορούσαν να γίνουν Πανεπιστημιακά; Αναμφίβολα ναι, μπορώ να απαντήσω με σιγουριά, γιατί έχω συνεργαστεί στην Πανεπιστημιακή μου καριέρα με τέτοια και γνωρίζω και τις ακαδημαϊκές δυνατότητες πολλών εκ των διδασκόντων σε αυτά.
Το αμέσως επόμενο ερώτημα είναι αν όλα τα τμήματα ΤΕΙ είναι στην παραπάνω κατηγορία. Η γνώμη μου είναι πώς όχι. Για μερικά από αυτά θα χρειαζόταν μια περίοδος σύγκλισης με τα Πανεπιστημιακά δεδομένα, ενώ κάποια άλλα δεν έχουν το περιεχόμενο εκείνο που μπορεί να αποτελέσει πανεπιστημιακό αντικείμενο. Και στο κάτω-κάτω δεν είναι ανάγκη να πανεπιστημιοποιηθούν και όλα τα τμήματα των ΤΕΙ, γιατί κάποια από αυτά έχουν καθαρά χαρακτήρα εφαρμογής και όχι επιστήμης. Άλλωστε αυτή τη γνώμη είχε και στο πόρισμα που είχε καταθέσει ο σημερινός Υπουργός ο κ. Γαβρόγλου όταν ήταν Πρόεδρος της Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων τον Ιούνιο του 2016. Τι άλλαξε λοιπόν ξαφνικά, πέρα από την υπουργοποίηση του και το πλησίασμα του χρόνου των εκλογών;
Τέλος, ένα τελευταίο ερώτημα είναι με ποια κριτήρια έγιναν οι συγχωνεύσεις των τμημάτων. Πάντως όχι με ακαδημαϊκά όπως ισχυρίζεται ο κ. Υπουργός. Γιατί υπάρχουν τμήματα με καλές ακαδημαϊκές επιδόσεις και με επαρκή -με βάση τον νόμο 4485/2017- αριθμό μελών ΔΕΠ (διδακτικό προσωπικό) που έχασαν την αυτονομία τους και άλλα, που ενώ δεν πληρούσαν τις προϋποθέσεις, την διατήρησαν. Είναι πασιφανές ότι όποιοι είχαν πιο δυνατή φωνή (λόγω επαγγελματικού κλάδου) ή όσοι ήταν πιο κοντά στα αυτιά του Υπουργείου, διατήρησαν την αυτονομία των τμημάτων τους. Δεν το λές και ακαδημαϊκό κριτήριο αυτό…
Υπάρχουν και άλλα ερωτήματα εξ ίσου σοβαρά, όπως το τι θα γίνει με τους αποφοίτους των προηγούμενων ετών, τι θα γίνει με τους ήδη φοιτούντες τόσο σε προπτυχιακά όσο και μεταπτυχιακά προγράμματα των ΤΕΙ, πώς το ίδιο ίδρυμα θα δίνει και τίτλους Πανεπιστημίου και τίτλους ΤΕΙ συγχρόνως, κλπ;
Το βασικότερο όμως ερώτημα απ’ όλα είναι αν χρειαζόμαστε τη βαθμίδα των ΤΕΙ στο παραγωγικό μοντέλο της χώρας. Αν χρειαζόμαστε δηλαδή τα μεσαία εκείνα στελέχη εφαρμογών του Τεχνολογικού Τομέα που αποτελούν και τη ραχοκοκαλιά μιας παραγωγικής πυραμίδας ή θέλουμε μόνο επιστήμονες από τα Πανεπιστήμια. Εκτός και αν θεωρούμε ότι τον ρόλο αυτόν, της τεχνολογικής εκπαίδευσης, θα τον παίξουν τα 2ετή Κέντρα Επαγγελματικής Εκπαίδευσης που θα δημιουργηθούν στα ΑΕΙ της χώρας. Αυτή είναι όμως μια συζήτηση που ποτέ δεν έγινε και βρισκόμαστε τώρα προ ειλημμένων αποφάσεων.
Πολύ φοβάμαι ότι το όλο εγχείρημα του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, όπως γίνεται, είναι μια βιαστική διαδικασία καθαρά ψηφοθηρική, πελατειακή (δεν θα μου κάνει εντύπωση να αρχίσουν να φυτρώνουν σχολές και τμήματα σε διάφορες πόλεις της Αττικής), που ουσιαστικά ομολογεί ότι αφού δεν έχουμε τη δυνατότητα να προσφέρουμε διεξόδους και εργασία στους νέους μας, ας τους προσφέρουμε τουλάχιστον πτυχία. Το παραγωγικό μας μοντέλο θα είναι όμως στρεβλό, με πολλούς «στρατηγούς» (πανεπιστημιακά πτυχία) αλλά λίγους «στρατιώτες» (πτυχία εφαρμογών) και στην ουσία οι «στρατηγοί» θα αναγκαστούν να παίζουν τον ρόλο των «στρατιωτών» με ότι αυτό συνεπάγεται για την αναντιστοιχία σπουδών και επαγγελματικής σταδιοδρομίας…