Μια από τις πιο επικίνδυνες φούσκες που απειλούν την παγκόσμια οικονομία είναι οι περίφημες εταιρείες «ζόμπι» οι οποίες ξεπερνούν σήμερα τις 7.000 παγκοσμίως με περίπου 2.000 από αυτές να είναι στις ΗΠΑ.
Σε έρευνα του το Associated Press διαπίστωσε ότι οι εταιρείες αυτές είναι εισηγμένες σε χρηματιστήρια ανά τον κόσμο και είναι φορτωμένες με τόσα χρέη, που δυσκολεύονται να πληρώσουν ακόμη και τους τόκους των δανείων τους, με αποτέλεσμα να είναι μια ορολογική βόμβα έτοιμη να εκραγεί.
Εκτός από τον ισχυρό σεισμό που θα προκαλέσουν στην παγκόσμια οικονομία εκτιμάται ότι θα αφήσουν άνεργους πάνω από 130 εκατομμύρια ανθρώπους σε τουλάχιστον δώδεκα χώρες.
Για πολλές από αυτές τις εταιρείες «ζόμπι» ο κίνδυνος της χρεοκοπίας είναι πολύ κοντά, καθώς λήγουν οι ημερομηνίες αποπληρωμής δόσεων δανείων που ανέρχονται σε εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια δανείων.
Μιλώντας στο AP ο Διευθύνων Σύμβουλος της Valens Securities, Robert Spivey, προέβλεψε ότι πολλές τέτοιες εταιρείες «θα τσακιστούν σύντομα στα βράχια».
Τι είναι οι εταιρείες «ζόμπι»
Ως ζόμπι ορίζονται συνήθως εταιρείες που απέτυχαν να έχουν αρκετά κέρδη από τις δραστηριότητές τους τα τελευταία τρία χρόνια με αποτέλεσμα να μην μπορούν να καλύψουν ούτε τους τόκους των δανείων τους.
Ο αριθμός τους έχει διογκωθεί επικίνδυνα καθώς τα χαμηλά επιτόκια που ίσχυαν για χρόνια (πριν από την αύξησή τους) επέτρεπαν στις εταιρείες να συσσωρεύσουν άφθονο φθηνό χρέος. Μετά την εκτίναξη του πληθωρισμού και την ραγδαία αύξηση των επιτοκίων το χρέος τους εκτινάχθηκε, δημιουργώντας μια κατάσταση που δεν μπορούσαν να ελέγξουν.
Το AP εκτιμά, ότι τα χρέη αυτών των εταιρειών έχουν αυξηθεί πάνω από το 1/3 την τελευταία δεκαετία στην Αυστραλία, τον Καναδά, την Ιαπωνία, τη Νότια Κορέα, το Ηνωμένο Βασίλειο και τις ΗΠΑ.
Ανάμεσά τους βρίσκονται επιχειρήσεις όπως οι Carnival Cruise Line, JetBlue Airways, Wayfair, Peloton , η Telecom Italia και η βρετανική ποδοσφαιρική ομάδα Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ.
Πολλές από τις «ζόμπι» εταιρείες δεν διαθέτουν μεγάλα αποθέματα μετρητών και οι τόκοι που πληρώνουν για πολλά από τα δάνειά τους είναι μεταβλητοί (όχι σταθεροί) επομένως τα υψηλότερα επιτόκια τους έχουν πλήξει.
Ήδη, ο αριθμός των αμερικανικών εταιρειών που χρεοκοπούν έχει φτάσει σε υψηλό 14 ετών, μια αύξηση που εν μέρει εξηγείται σε εποχές ύφεσης. Οι εταιρικές χρεοκοπίες, ωστόσο, αυξήθηκαν κατακόρυφα τον τελευταίο χρόνο σπάζοντας ρεκόρ δεκαετίας σε Καναδά, Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία και Ισπανία δημιουργώντας μια μεγάλη ανησυχία για τις αντοχές και της οικονομίας στην Ευρωζώνη.
Δάνεια 1,1 τρισ δολαρίων λήγουν το 2024
Τους πρώτους μήνες του 2024, εκατοντάδες από αυτές τις εταιρείες έσπευσαν να αναχρηματοδοτήσουν τα δάνειά τους, με τους μετόχους να αναγκάζονται να βάλουν πλάτη εν αναμονή των μειώσεων των επιτοκιών σε ΗΠΑ και Ευρώπη, όπως και συνέβη με την ΕΚΤ.
Αυτή η ρευστότητα βοήθησε τις μετοχές περισσότερων από 1.000 «ζόμπι» να πάρουν ανάσα κατά 20% τους τελευταίους έξι μήνες. Πολλοί όμως δεν τα κατάφεραν βλέποντας τώρα τον χρόνο τους να τελειώνει. Υπολογίζεται ότι μέσα στο καλοκαίρι και τον Σεπτέμβριο λήγουν δόσεις δανείων 1,1 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, τα δύο τρίτα του συνόλου που οφείλονται μέχρι το τέλος του έτους .
Οικονομικοί αναλυτές εκτιμούν ότι τα εταιρείες «ζόμπι» μπορεί να αναγκαστούν να προχωρήσουν στο διάστημα αυτό σε μαζικές απολύσεις, ξεπούλημα επιχειρηματικών μονάδων τους ακόμη και σε χρεοκοπία εάν οι κεντρικές τράπεζες δεν μειώσουν σύντομα τα επιτόκια. Παρά τα δυσοίωνα στοιχεία η Wall Street εμφανίζεται καθησυχαστική.
Η φούσκα και τα golden boys
Οι επενδυτές αγόρασαν το τελευταίο διάστημα μετοχές ορισμένων «ζόμπι» και τα «άχρηστα ομόλογά» τους από τα οποία κινδυνεύουν περισσότερο. Ωστόσο ο George Cipolloni, διαχειριστής κεφαλαίων στην Penn Mutual Asset Management υποστηρίζει ότι ακόμη κι έτσι, «εάν τα επιτόκια δεν μειωθούν σύντομα, θα δούμε περισσότερες χρεοκοπίες. Και τότε τελείωσε το παιχνίδι»
Οι Οίκοι αξιολόγησης έχουν προειδοποιήσει τις εταιρείες που συσσωρεύουν χρέη εδώ και χρόνια για το ενδεχόμενο ξαφνικής αύξησης των επιτοκίων τα οποία έφτασαν σχεδόν στο μηδέν στην οικονομική κρίση του 2009 και στην πανδημία 2020-21.
«Ήταν ένα τεράστιο, άνευ προηγουμένου πείραμα, που σχεδιάστηκε για να πυροδοτήσει ένα φαγοπότι που θα βοηθούσε στην αποφυγή μιας παγκόσμιας ύφεσης και οδήγησε στην περίφημη ″πιστωτική φούσκα″ που εξαπλώθηκε πολύ πέρα από τις εταιρείες ζόμπι, με χαμηλά επιτόκια που ενθάρρυναν τον τεράστιο δανεισμό από κυβερνήσεις, καταναλωτές και μεγαλύτερες, πιο υγιείς εταιρείες» αναφέρει η έρευνα του AP.
Το κοινό χαρακτηριστικό πολλών εταιρειών ζόμπι, ήταν ότι δεν χρησιμοποίησαν τα δάνεια για να επεκταθούν, να προσλάβουν εξειδικευμένο προσωπικό ή να επενδύσουν στην τεχνολογία αλλά προτίμησαν να επαναγοράσουν μετοχές τους.
Ένας συνηθισμένος τρόπος που επιτρέπει στις εταιρείες να «συνταξιοδοτήσουν» μετοχές ή να τις αποσύρουν από την αγορά, και να δημιουργήσουν στρατιές περίφημων golden boys, που ενίσχυσαν τα πακέτα των αμοιβών τους.
Μια τέτοια τρανταχτή περίπτωση ήταν η εταιρεία Bed Bath & Beyond. Η αλυσίδα λιανικής που κάποτε λειτουργούσε 1.500 καταστήματα πάλεψε για χρόνια, αλλά ο μεγάλος δανεισμός της και η απόφασή της να ξοδέψει 7 δισεκατομμύρια δολάρια σε μια δεκαετία για εξαγορές μετοχών της έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην κατάρρευσή της.
Τα μπόνους σε μόλις τρία κορυφαία στελέχη της ξεπέρασαν τα 140 εκατομμύρια δολάρια, σύμφωνα με την εταιρεία δεδομένων στελεχών Equilar, την ώρα που η αξία της μετοχής της μειώθηκε από τα 80 δολάρια στο μηδέν. Δεκάδες χιλιάδες εργαζόμενοι και στις 50 πολιτείες στις ΗΠΑ έχασαν τις δουλειές τους καθώς η αλυσίδα πτώχευσε πέρυσι.
Πηγή: Associated Press