Εκείνος γλυκοκοίταζε τον κινηματογράφο όταν, σε ηλικία 20 ετών, η φωτογραφία ήρθε και «του κόλλησε». ΄Εκτοτε δεν τον άφησε να φύγει. Παρ’ όλα αυτά, επειδή οι πρώτες αγάπες ποτέ δεν ξεχνιούνται, ο Πάνος Κοκκινιάς – γιατί περί αυτού ο λόγος – είναι γνωστός σήμερα για τις σκηνοθετημένες φωτογραφίες μεγάλης κλίμακας που δημιουργεί. Μ′ αυτή την προσέγγιση μας επιτρέπει να καταλάβουμε ευκολότερα την φωτογραφία ως τέχνη. Μέσω της σκηνοθεσίας του Κοκκινιά, η φωτογραφία γίνεται η δημιουργική διαμόρφωση της εικόνας και όχι αποτύπωση αυτού που όλοι βλέπουμε γύρω μας. «Το ελκυστικό στην φωτογραφία είναι ότι παριστάνει πως λέει την αλήθεια, ενώ την χρησιμοποιεί για να πει μια άλλη αλήθεια, αυτήν που αντιλαμβάνεται ο δημιουργός της», λέει στη συνέντευξη που παραχώρησε στη HuffPost Greece με την ευκαιρία της αναδρομικής έκθεσης που παρουσιάζει στην Ελληνογερμανική Αγωγή.
Ποια είναι η αλήθεια που αντιλαμβάνεται ο Πάνος Κοκκινιάς και μας την παραδίδει μέσα από το φωτογραφικό του έργο; Η καθημερινή μοναξιά, αγωνία, κατάθλιψη και ένδεια έτσι όπως αποκαλύπτεται μέσα από τις λήψεις ενός φωτογράφου που ακτινογραφεί την ανθρώπινη ψυχή. Κι ακόμα οι πολλαπλές σχέσεις που συνδέουν το αστικό τοπίο με τους κατοίκους του σε μια απόπειρα να συλλάβει την ουσία των καιρών μας. Κάπως έτσι όπως τις παρουσίασε σε μια σύγχρονη οπτική της πόλης και των ανθρώπων της στην πρόσφατη ανάθεση του ΝΕΟΝ (2019) μέσα από την έκθεση Stock Images όπου ένα «πορτρέτο» της Αθήνας εγκαταστάθηκε σε έναν εγκαταλειμμένο χώρο γραφείων στο λεγόμενο «εμπορικό τρίγωνο» το οποίο αποτέλεσε επί δεκαετίες την οικονομική και εμπορική καρδιά της πόλης. ΄Η το εμβληματικό έργο του «Νίσυρος» (2016) όπου επί οκτώ ημέρες τραβούσε ανθρωπάκια που φωτογράφιζε ο ένας τον άλλον με τάμπλετ, κινητά, φωτογραφικές μηχανές και τοποθέτησε τις καλύτερες εικόνες του στον κρατήρα του ηφαιστείου του νησιού στο πλαίσιο του Sterna Art Project. «Μέχρι να γίνω φωτογράφος απέφευγα τις αναμνηστικές φωτογραφίες για να μπορώ, όπως έλεγα, να ζω την στιγμή και να μην την χάνω ασχολούμενος με την καταγραφή της. Αυτό δηλαδή που συμβαίνει κατά κόρο σήμερα με τα κινητά», μας λέει χαρακτηριστικά.
- Ο Αλέξης Ακριθάκης έχει πει πως η φωτογραφία δεν πρέπει να αντικαθιστά τη μνήμη: ό,τι θέλουμε να θυμόμαστε πρέπει να το «κουβαλάμε» μέσα μας. Πως θα το σχολιάζατε;
Η κόρη του Ακριθάκη είναι εξαιρετική φωτογράφος. Φαντάζομαι ότι αυτό που εννοούσε ο Ακριθάκης ήταν η κατάχρηση της αναμνηστικής φωτογραφίας και ως προς αυτό συμφωνώ. Μέχρι να γίνω φωτογράφος απέφευγα τις αναμνηστικές για να μπορώ, όπως έλεγα, να ζω την στιγμή και να μην την χάνω ασχολούμενος με την καταγραφή της. Αυτό δηλαδή που συμβαίνει κατά κόρο σήμερα με τα κινητά.
Ωστόσο ζώντας μέσα στην φωτογραφία, μεγαλώνοντας, ειδικά μετά την γέννηση των παιδιών μου, εγκατέλειψα τους δογματισμούς. Κάποιες στιγμές είναι πολύτιμες και αξίζουν να αποτυπωθούν.
- Γιατί αποφασίσατε να καταπιαστείτε με την τέχνη της φωτογραφίας; Τι είναι αυτό που σας γοητεύει πιο πολύ σ′ αυτήν; Σε ποια ηλικία ξεκινήσατε;
Δεν καταπιάστηκα εγώ με την φωτογραφία, αυτή ήρθε και μου κόλλησε ενώ εγώ γλυκοκοίταζα τον κινηματογράφο. Ήμουν είκοσι χρονών και με έριξε. Κι έκτοτε δεν με άφησε να φύγω. Το ελκυστικό στην φωτογραφία είναι ότι παριστάνει πως λέει την αλήθεια. Ενώ την χρησιμοποιεί για να πει μια άλλη αλήθεια, αυτήν που αντιλαμβάνεται ο δημιουργός της. Ένα ακόμα θέλγητρο της ήταν ότι μπορούσα να κάνω πράγματα άμεσα, χωρίς τις απαιτήσεις της παραγωγής του σινεμά. Το περίεργο είναι ότι με τα χρόνια η διαδικασία παραγωγής των εικόνων μου τείνει να εξομοιωθεί με αυτήν της κατασκευής μιας ταινίας.
- Ποια η μεγαλύτερη πρόκληση και ποια η μεγαλύτερη δυσκολία για να ακολουθήσει σήμερα κανείς στην Ελλάδα το επάγγελμα του καλλιτέχνη - φωτογράφου;
Το να είσαι καλλιτέχνης δεν είναι ακριβώς επάγγελμα. Δεν το ακολουθείς, αυτό σε ακολουθεί, είναι μια ανάγκη. Είναι και θέμα τύχης αν θα μπορέσεις να βιοπορίζεσαι απ’ αυτό αλλά - κυρίως - εξαρτάται από το πως και πόσο δουλεύεις. Η μεγαλύτερη πρόκληση και δυσκολία είναι να αντέξεις όσο χρειάζεται μέχρι να τα καταφέρεις. Να μην τα παρατήσεις σε ένα περιβάλλον που δεν ευνοεί την καλλιτεχνική δημιουργία, που την βλέπει ως ψώνιο. Αυτή η αντίληψη βέβαια δεν έρχεται από το πουθενά. Υπάρχει μεγάλος όγκος αχρείαστης και ανούσιας καλλιτεχνικής παραγωγής.
- Έχετε παρουσιάσει τη δουλειά σας εντός κι εκτός Ελλάδας. Αν σας δινόταν η ευκαιρία, θα μπορούσατε να ζούσατε και να δημιουργούσατε στο εξωτερικό;
Μου δόθηκε η ευκαιρία πολλάκις, στις ΗΠΑ, στην Γαλλία, στην Γερμανία. Προτίμησα παρά τις δυσκολίες να μείνω στην Αττική και στον ήλιο της, στην εγγύτητα με την θάλασσα. Εδώ γεννήθηκα και μεγάλωσα κι αυτόν τον τόπο αγαπάω. Τον τόπο. Δεν μιλάω για το «καλύτερο οικόπεδο στον κόσμο» και τον «πιο έξυπνο λαό» και τα σχετικά συμπλεγματικά. Άλλωστε το εξωτερικό δεν είναι πια τόσο μακριά. Φτιάχνω εδώ και δείχνω και έξω.
- Υπάρχει στοιχείο διαφορετικότητας (σε σχέση με τις μέχρι σήμερα επιλογές σας) στην έκθεση έργων σας σ′ ένα σχολείο όπως η Ελληνογερμανική Αγωγή; Και ποιο είναι αυτό;
Τα παιδιά είναι πολύ πιο απαιτητικό κοινό από τους μεγάλους. Δεν αγοράζουν το δήθεν, βαριούνται πιο εύκολα. Συνεπώς πρέπει να είναι κανείς πολύ προσεκτικός με το τι θα τους δείξει. Αλλά αυτή η έκθεση δεν μπορεί να διαφοροποιηθεί πολύ από οποιαδήποτε άλλη, σε μουσείο ή γκαλερί, δεδομένου ότι ένα πράγμα είναι αυτό που κάνεις. Δεν το κάνεις έχοντας στο μυαλό σου συγκεκριμένες ηλικίες. Αυτό είναι και αυτό θα δουν και τα παιδιά. Και πολύ θέλω να ακούσω τι έχουν να πουν.
- Ποιο είναι το καινούργιο στοιχείο που αυτή η έκθεση έχει να δώσει στο κοινό που σας παρακολουθεί - και όχι μόνο;
Είναι μια μικρή αναδρομική. Επιχειρεί να συνοψίσει το σύνολο και το πνεύμα όλης της δουλειάς. Τίποτα περισσότερο ή λιγότερο.
- Είστε έτοιμος να δεχτείτε τις πιο απίθανες ερωτήσεις από τα παιδιά; Κι εσείς ως αναπληρωτής Καθηγητής της ΑΣΚΤ, ποιο είναι το μεγαλύτερο μάθημα που έχετε πάρει από τους φοιτητές σας;
Οι ερωτήσεις των παιδιών του γυμνασίου και του λυκείου, με την περισσότερη «αθωότητά» τους, μπορεί να είναι όντως αναπάντεχες. Επειδή στο παρελθόν έχω διδάξει και σε αυτές τις ηλικίες, ναι, τα περιμένω όλα και με πολύ ενδιαφέρον. Η αντίδραση του κοινού σου, ανεξάρτητα από την ηλικία του, αν την ακούς, σου μαθαίνει πολλά. Αυτή είναι άλλωστε και η μεγαλύτερη χρησιμότητα του να εκθέτεις, δηλαδή να εκτίθεσαι.
- Μετά την Ελληνογερμανική Αγωγή, τι;
Για ένα μεγάλο διάστημα κύρια ενασχόληση θα είναι η διδασκαλία και η οργάνωση του εργαστηρίου φωτογραφίας στην ΑΣΚΤ. Μόλις ανέλαβα ως εκλεγμένος καθηγητής. Πρέπει να γίνουν πολλά εκεί πριν μπορέσω να επιστρέψω στην καλλιτεχνική παραγωγή.
Πάνος Κοκκινιάς και Ελληνογερμανική Αγωγή
Η Ελληνογερμανική Αγωγή αγαπά την τέχνη και αυτό φαίνεται όχι μόνο από τη διδασκαλία του μαθήματος των καλλιτεχνικών αλλά και στη συχνή συνύπαρξη των μαθητών της με σημαντικές εικαστικές δημιουργίες. Πραγματοποιούνται στο σχολείο πολλές ατομικές ή ομαδικές εκθέσεις, έτσι ώστε να γίνεται μια εξ απαλών ονύχων εξοικείωση των παιδιών με την έμπνευση, τη δημιουργία και την πνευματικότητα της τέχνης. Η έκθεση του διεθνώς καταξιωμένου φωτογράφου Πάνου Κοκκινιά σε επιμέλεια της ιστορικού τέχνης Αθηνάς Σχινά, εγκαινιάζεται την Τετάρτη 15 Ιανουαρίου, στις 8 μ.μ. στις εγκαταστάσεις του σχολείου στην Παλλήνη. Περιλαμβάνει 17 φωτογραφικά έργα του από την εικοσαετία 1998 μέχρι σήμερα που προέρχονται από τις πιο χαρακτηριστικές ενότητες της δουλειάς του.
Λίγα λόγια για τον Πάνο Κοκκινά
Ο Πάνος Κοκκινιάς γεννήθηκε το 1965 στην Αθήνα όπου ζει και εργάζεται. Σπούδασε φωτογραφία στο School of Visual Arts της Νέας Υόρκης, στο Yale University (MFA) και στο Derby University (PhD) με υποτροφίες του Ι.K.Υ., του Ιδρύματος Ωνάση και του Yale School of Art. Με χορηγία του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος εκδόθηκε στις Η.Π.Α. η μονογραφία του με τίτλο Here We Are. Έργα του έχουν δημοσιευθεί σε ελληνικές και διεθνείς εκδόσεις, μεταξύ των οποίων το Vitamin Ph: New Perspectives in Photography των εκδόσεων Phaidon. Έχει εκθέσει τη δουλειά του σε ατομικές και ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό (Παρίσι, Βρυξέλλες, Ρώμη, Μαδρίτη, Μόναχο, Νέα Υόρκη, Σιγκαπούρη, Πεκίνο, Κάσσελ κ.α.). Ατομικές εκθέσεις του περιλαμβάνουν τα: Replay στο Θέατρο Παλλάς, Αθήνα (2018) και Bozar Centre for Fine Art, Βρυξέλλες (2012). Έργα του υπάρχουν σε δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές της Ευρώπης και των Η.Π.Α. Πρόσφατα εξελέγη Αναπληρωτής Καθηγητής Φωτογραφίας στην Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας.
Info:
Ελληνογερμανική Αγωγή
Έκθεση Φωτογραφίας Πάνου Κοκκινιά
Εγκαίνια έκθεσης: Τετάρτη 15 Ιανουαρίου 2020
Διάρκεια έκθεσης: Ως Τετάρτη 29 Ιανουαρίου 2020
Ώρες λειτουργίας: Δευτέρα– Παρασκευή 10:00 – 20:00
Σάββατο & Κυριακή 10:00 – 14:00
Οδός Δημητρίου Παναγέα, 15351 Παλλήνη Αττικής
τηλέφωνο: 210-8176700