Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας λέει ότι μπορεί να χρειαστεί λίγος χρόνος ακόμη για να έχει μια πλήρη εικόνα της απειλής που θέτει η Ομικρον, μια νέα παραλλαγή του κορονοϊού, καθώς οι επιστήμονες σε όλο τον κόσμο προσπαθούν να αξιολογήσουν τις πολλαπλές μεταλλάξεις.
Χρηματιστήρια κατέρρευσαν, ορισμένες δημόσιες συγκεντρώσεις ακυρώθηκαν και χώρες σε όλο τον κόσμο ανέστειλαν τις εισερχόμενες πτήσεις, αφότου επιστήμονες στη Νότια Αφρική την περασμένη εβδομάδα εντόπισαν τον νέο τύπο του ιού που φαίνεται να βρίσκεται πίσω από την πρόσφατη αύξηση των μολύνσεων COVID-19 στην πολυπληθέστερη επαρχία της αφρικανικής χώρας.
Το Σαββατοκύριακο, η λίστα των χωρών που εντόπισαν τη νέα παραλλαγή στους ταξιδιώτες μεγάλωσε. Η Πορτογαλία κατέγραψε 13 κρούσματα που συνδέονται με τη Ομικρον, μεταξύ των μελών ενός ποδοσφαιρικού συλλόγου - μόνο ένα από τα οποία ταξίδεψε πρόσφατα στη Νότια Αφρική.
Την περασμένη εβδομάδα, ο ΠΟΥ την χαρακτήρισε ως «παραλλαγή ανησυχίας» και την ονόμασε «Ομικρον», με βάση το σύστημα ταξινόμησης με γράμματα του ελληνικού αλφάβητου, ώστε να αποφεύγεται ο στιγματισμός των χωρών προέλευσης και να απλοποιείται η κατανόηση των μεταλλάξεων.
Τι γνωρίζουμε για την Ομικρον
Η υπηρεσία υγείας των Ηνωμένων Εθνών εξέδωσε δήλωση για την Ομικρον που συνοψίστηκε στα εξής: «Δεν γνωρίζουμε πολλά ακόμα». Ο ΠΟΥ είπε ότι δεν είναι ξεκάθαρο εάν η Ομικρον είναι πιο μεταδοτική σε σύγκριση με άλλες παραλλαγές, όπως η παραλλαγή Δέλτα με την πολύ υψηλή μεταδοτικότητα. Είπε, επίσης, ότι δεν είναι σαφές εάν η μόλυνση με την Ομικρον προκαλεί πιο σοβαρή ασθένεια, ακόμη και στοιχεία από τη Νότια Αφρική δείχνουν αυξανόμενα ποσοστά νοσηλείας εκεί - αλλά αυτό θα μπορούσε απλώς να οφείλεται στο γεγονός ότι περισσότεροι άνθρωποι μολύνονται με τον κορονοϊό, όχι συγκεκριμένα με την Ομικρον .
Από μόλις 200 νέα επιβεβαιωμένα ημερήσια κρούσματα τις τελευταίες εβδομάδες, η Νότια Αφρική είδε τον αριθμό των νέων καθημερινών κρουσμάτων να ανέρχεται σε περισσότερα από 3.200 το Σάββατο, τα περισσότερα στο Γκαουτένγκ, την πολυπληθέστερη επαρχία της χώρας.
Τώρα, έως και το 90% των νέων κρουσμάτων στην συγκεκριμένη περιοχή προκαλούνται από αυτή την μετάλλαξη, σύμφωνα με τις τοπικές υγειονομικές αρχές.
«Δεν υπάρχουν προς το παρόν πληροφορίες που να υποδηλώνουν ότι τα συμπτώματα που σχετίζονται με την όμικρον διαφέρουν από αυτά που προκαλούν οι άλλες παραλλαγές», δήλωσε ο ΠΟΥ. Επιπλέον τόνισε ότι δεν υπάρχουν στοιχεία - ακόμα - ότι τα εμβόλια, τα τεστ και οι θεραπείες για την COVID είναι λιγότερο αποτελεσματικά έναντι της νέας μετάλλαξης.
Γιατί ανησυχούν τόσο πολύ οι επιστήμονες
Μέχρι στιγμής, η κύρια διαφορά με τις άλλες παραλλαγές φαίνεται να είναι ότι μπορεί να υπάρχει αυξημένος κίνδυνος επαναμόλυνσης με την Ομικρον — με άλλα λόγια, τα άτομα που είχαν ήδη νοσήσει με COVID-19 θα μπορούσαν να μολυνθούν ξανά πιο εύκολα.
Η παραλλαγή αυτή φαίνεται να έχει μεγάλο αριθμό μεταλλάξεων - περίπου 30 - στην πρωτεΐνη ακίδα του κορονοϊού, η οποία θα μπορούσε να επηρεάσει το πόσο εύκολα εξαπλώνεται μεταξύ των ανθρώπων.
Ορισμένοι ειδικοί λένε ότι αυτό θα μπορούσε να σημαίνει ότι οι κατασκευαστές εμβολίων μπορεί να χρειαστεί να προσαρμόσουν τα σκευάσματά τους.
Τα μέχρι στιγμής δεδομένα, λένε οι ειδικοί, υποδηλώνουν ότι η νέα παραλλαγή φέρει μεταλλάξεις «που συνάδουν με ενισχυμένη μεταδοτικότητα», αλλά εκτιμούν ότι «η ισχύς πολλών από εκ των μεταλλάξεων αυτών είναι ακόμα δεν είναι γνωστή».
Ο Λόρενς Γιανγκ, ιολόγος στο Πανεπιστήμιο του Γουόργουικ, περιέγραψε την Ομικρον ως «την πιο βαριά μεταλλαγμένη εκδοχή του ιού που έχουμε δει».
Τι κάνει την Ομικρον να ξεχωρίζει
Οι επιστήμονες γνωρίζουν ότι η Ομικρον είναι γενετικά διαφορετική από προηγούμενες παραλλαγές, συμπεριλαμβανομένων των Βήτα και Δέλτα, αλλά δεν γνωρίζουν εάν αυτές οι γενετικές αλλαγές την καθιστούν πιο μεταδοτική ή επικίνδυνη. Μέχρι στιγμής, δεν υπάρχει ένδειξη ότι η παραλλαγή προκαλεί πιο σοβαρή ασθένεια.
Πιθανότατα θα χρειαστούν εβδομάδες για να διευθετηθεί εάν η Ομικρον είναι πιο μολυσματική και εάν τα εμβόλια εξακολουθούν να είναι αποτελεσματικά εναντίον της.
Ο Πίτερ Οπενσόου, καθηγητής πειραματικής ιατρικής στο Imperial College του Λονδίνου, είπε ότι είναι «εξαιρετικά απίθανο» τα σημερινά εμβόλια να μην λειτουργήσουν εναντίον της, σημειώνοντας ότι είναι αποτελεσματικά έναντι πολλών άλλων παραλλαγών.
Παρόλο που ορισμένες από τις γενετικές αλλαγές στην Ομικρον φαίνονται ανησυχητικές, δεν είναι ακόμα σαφές εάν θα αποτελέσουν απειλή για τη δημόσια υγεία. Ορισμένες προηγούμενες παραλλαγές, όπως η παραλλαγή Βήτα, αρχικά ανησύχησαν τους επιστήμονες αλλά δεν κατέληξαν να εξαπλωθούν κατά πολύ.
Μέχρι σήμερα, η Δέλτα είναι μακράν η πιο κυρίαρχη μορφή της COVID-19, αντιπροσωπεύοντας περισσότερο από το 99% των αλληλουχιών που υποβάλλονται στη μεγαλύτερη δημόσια βάση δεδομένων στον κόσμο.
Πώς προέκυψε αυτή η νέα παραλλαγή του ιού
Ο κορονοϊός μεταλλάσσεται καθώς εξαπλώνεται και πολλές νέες παραλλαγές, συμπεριλαμβανομένων εκείνων με ανησυχητικές γενετικές αλλαγές, συχνά απλώς εξαφανίζονται. Οι επιστήμονες παρακολουθούν τις αλληλουχίες της COVID-19 για μεταλλάξεις που θα μπορούσαν να κάνουν την ασθένεια πιο μεταδοτική ή θανατηφόρα, αλλά δεν μπορούν να προσδιορίσουν κάτι τέτοιο κοιτάζοντας απλώς τον ιό.
Μια παραλλαγή μπορεί να εξελίχθηκε σε κάποιον που είχε μολυνθεί, αλλά δεν μπορούσε στη συνέχεια να ″καθαρίσει″ από τον ιό, δίνοντας στον ιό την ευκαιρία να εξελιχθεί γενετικά, σε ένα σενάριο παρόμοιο με το πώς πιστεύουν οι ειδικοί ότι η παραλλαγή Αλφα, η οποία εντοπίστηκε για πρώτη φορά στην Αγγλία, προέκυψε μετά από μετάλλαξη σε ένα ανοσοκατεσταλμένο άτομο.
Είναι δικαιολογημένοι οι ταξιδιωτικοί περιορισμοί;
Εξαρτάται ποιον ρωτάς.
Το Ισραήλ και η Ιαπωνία έχουν απαγορεύσει την είσοδο αλλοδαπών στη χώρα και το Μαρόκο σταμάτησε επίσης όλα τα εισερχόμενα διεθνή αεροπορικά ταξίδια. Δεκάδες χώρες στην Ευρώπη, τη Βόρεια Αμερική, την Αφρική και πέραν αυτών απαγόρευσαν τις πτήσεις από τη Νότια Αφρική.
Δεδομένης της πρόσφατης ταχείας εξάπλωσης της COVID-19 στη Νότια Αφρική, ο περιορισμός των ταξιδιών από την περιοχή αυτή είναι «συνετός» και εξασφαλίζει στις υγειονομικές αρχές περισσότερο χρόνο.
Ομως, ο ΠΟΥ εκτιμά ότι τέτοιοι περιορισμοί είναι συχνά μικρή αποτελεσματικότητα και προτρέπει τις χώρες να κρατήσουν τα σύνορά τους ανοιχτά.
Η κυβέρνηση της Νότιας Αφρικής λέει ότι η χώρα υφίσταται άδικη μεταχείριση και έχει ζητήσει από άλλες χώρες να επανεξετάσουν τις ταξιδιωτικές απαγορεύσεις.