Με την πλήρη ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην ΕΕ (2004), κάθε πολίτης της, Ελληνοκύπριος ή Τουρκοκύπριος, έπρεπε να έχει τα ίδια δικαιώματα και υποχρεώσεις. Μερικές μέρες πριν την ένταξη, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αποφάσισε δύο νομοθεσίες για τα κατεχόμενα:
α) τον Κανονισμό για οικονομική στήριξη της τουρκοκυπριακής κοινότητας και
β) τον Κανονισμό για το εμπόριο από τα κατεχόμενα μέσω της «Πράσινης Γραμμής» (Γραμμή Αττίλα). Πρόσφατα, με αφορμή την απόφαση μεγάλου τουριστικού οργανισμού να τερματίσει μονοήμερες επισκέψεις από τις ελεύθερες περιοχές στα κατεχόμενα, το εμπόριο της «Πράσινης Γραμμής» επανήλθε στο προσκήνιο. Η απόφαση του τουριστικού οργανισμού δεν αφορά τον Κανονισμό για το εμπόριο αλλά προκάλεσε την οργή του κατοχικού καθεστώτος το οποίο αποκάλυψε πόσο εξυπηρετείται με την κατάσταση της «λειτουργικής» παρανομίας εις βάρος επιχειρήσεων και βιοτεχνιών στις ελεύθερες περιοχές.
Ενόσω ο συγκεκριμένος Κανονισμός της «Πράσινης Γραμμής» ισχύει, καθορίζει τι είναι νόμιμο και τι παράνομο και οι όποιες απόψεις έχουν νόημα μόνο στο πλαίσιο της νομιμότητας. Ωστόσο, η εφαρμογή του έχει ήδη προκαλέσει σοβαρές παρανομίες και «ασφυξία» σε διάφορους τομείς, έχει «σκοτώσει» μικροεπιχειρήσεις στις ελεύθερες περιοχές κι άλλες βρίσκονται στα όρια τους, χωρίς να υπάρχει διασφάλιση του νόμιμου/δίκαιου ανταγωνισμού, της δημόσιας υγείας και πρωτίστως των θεμελιακών δικαιωμάτων που επιβάλλουν οι Ευρωπαϊκές Συνθήκες ως το υπέρτατο δίκαιο στην ΕΕ.
Προϊόντα παραγωγής στα κατεχόμενα και άλλα εισαγόμενα παράνομα από Τουρκία (το εμπόριο Τουρκίας-κατεχομένων είναι παράνομο), διοχετεύονται στις ελεύθερες περιοχές, χωρίς φυσικά να τηρούνται τα ευρωπαϊκά πρότυπα υγείας, εργασίας και περιβάλλοντος. Έτσι, τίθεται σε κίνδυνο η δημόσια υγεία και επιπλέον παραβιάζεται ο νόμιμος/δίκαιος ανταγωνισμός μέσω αθέμιτου πλεονεκτήματος στα κατεχόμενα λόγω σοβαρά μειωμένου κόστους, μιας και δεν τηρούνται τα όσα η ΕΕ επιβάλλει στις επιχειρήσεις στις ελεύθερες περιοχές, οι οποίες συμμορφώνονται με σημαντικό πρόσθετο κόστος.
Για χρόνια αναδεικνύουμε ότι στον άλλο Κανονισμό, για οικονομική στήριξη της τουρκοκυπριακής κοινότητας, υπάρχει η σημαντική πρόνοια που υποχρεώνει την εκ των προτέρων διασφάλιση πως οποιαδήποτε ευρωπαϊκή χρηματοδότηση σε έργα στα κατεχόμενα, δεν παραβιάζει τα δικαιώματα των φυσικών και νομικών προσώπων, συμπεριλαμβανομένης της ακίνητης ιδιοκτησίας και περιουσίας βάσει της νομιμότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας. Έτσι, κάθε ευρωπαϊκή χρηματοδότηση (π.χ. για χώρο ανακύκλωσης σκυβάλων) στα κατεχόμενα, προαπαιτεί τον σεβασμό του νόμιμου ιδιοκτησιακού καθεστώτος της Κυπριακής Δημοκρατίας το οποίο οφείλει να διασφαλίσει η Ευρ. Επιτροπή. Ανάλογη πρόνοια για διασφάλιση της νομιμότητας ΔΕΝ υπάρχει στον Κανονισμό για το εμπόριο από τα κατεχόμενα, με αποτέλεσμα μια τεράστια παρανομία για την οποία επικρατεί … σιωπή: Η παραγωγή των επιτρεπόμενων προϊόντων από τα κατεχόμενα (π.χ. φθαρτά, φρούτα, τούβλα), η οποία γίνεται κατά παράβαση της νόμιμης ιδιοκτησίας. Για παράδειγμα, ένας Τουρκοκύπριος ή έποικος σφετεριστής Ελληνοκυπριακής περιουσίας στα κατεχόμενα, μπορεί να τη χρησιμοποιεί παράνομα (π.χ. γη, εργοστάσιο) για παραγωγή προβλεπόμενων προϊόντων, τα οποία μετά πωλούνται στις ελεύθερες περιοχές ως νόμιμα!
Η «τρύπα» της παρανομίας στο εμπόριο από τα κατεχόμενα μπορεί να κλείσει με κυπριακή πρωτοβουλία στην ΕΕ, είτε πολιτικά στο Ευρ. Συμβούλιο, είτε μέσω του Δικαστηρίου της ΕΕ. αλλά για χρόνια επικρατεί η απόλυτη «σιωπή» των κυπριακών αρχών.
Κώστας Μαυρίδης, Ευρωβουλευτής ΔΗΚΟ - S&D