Με την ευκαιρία της Παγκόσμιας Ημέρας Τουρισμού (27 Σεπτεμβρίου), αξίζει να επισημάνουμε την κρίση που διέρχεται ο κλάδος και που αφορά σε τεράστιο βαθμό τη χώρα μας.
Σύμφωνα με το νέο τεύχος του World Tourism Barometer, από την εξειδικευμένη υπηρεσία των Ηνωμένων Εθνών, του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού, οι διεθνείς αφίξεις τουριστών μειώθηκαν κατά 65% κατά το πρώτο εξάμηνο του έτους. Αυτό αντιπροσωπεύει μια άνευ προηγουμένου μείωση, καθώς χώρες σε όλο τον κόσμο έκλεισαν τα σύνορά τους και εισήγαγαν περιορισμούς ταξιδιού ως απάντηση στην πανδημία.
Τις τελευταίες εβδομάδες, ένας αυξανόμενος αριθμός προορισμών άρχισε να ανοίγει ξανά στους διεθνείς τουρίστες. Στις αρχές Σεπτεμβρίου, το 53% των προορισμών είχε μειώσει τους ταξιδιωτικούς περιορισμούς. Ωστόσο, πολλές κυβερνήσεις παραμένουν επιφυλακτικές, ενώ η απότομη και ξαφνική πτώση των αφίξεων έθεσε σε κίνδυνο εκατομμύρια θέσεις εργασίας και επιχειρήσεις.
Σύμφωνα με τον UNWTO, η τεράστια πτώση της διεθνούς ταξιδιωτικής ζήτησης κατά την περίοδο Ιανουαρίου-Ιουνίου 2020 μεταφράζεται σε απώλεια 440 εκατομμυρίων διεθνών αφίξεων και περίπου 460 δισεκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ σε έσοδα από τον διεθνή τουρισμό. Αυτό είναι περίπου πέντε φορές πάνω, σε σχέση με τις απώλειες των διεθνών τουριστικών εσόδων που καταγράφηκαν το 2009 εν μέσω της παγκόσμιας οικονομικής και χρηματοπιστωτικής κρίσης.
Παρά το σταδιακό άνοιγμα πολλών προορισμών από το δεύτερο εξάμηνο του Μαΐου, η αναμενόμενη βελτίωση των διεθνών τουριστικών αριθμών κατά τη διάρκεια της μέγιστης θερινής περιόδου στο Βόρειο Ημισφαίριο δεν πραγματοποιήθηκε. Η Ευρώπη είχε μείωση κατά 66% στις αφίξεις τουριστών κατά το πρώτο εξάμηνο του 2020, η Αμερική (-55%), η Αφρική και η Μέση Ανατολή (αμφότερες στο -57%), η Ασία και ο Ειρηνικός στο -72%.
Σε υποπεριφερειακό επίπεδο, η Βορειοανατολική Ασία (-83%) και η Νότια Ευρώπη, οι Μεσογειακές χώρες (-72%) υπέστησαν τις μεγαλύτερες μειώσεις. Όσον αφορά το μέλλον, φαίνεται πιθανό ότι η μειωμένη ταξιδιωτική ζήτηση και η εμπιστοσύνη των καταναλωτών θα συνεχίσουν να επηρεάζουν τα αποτελέσματα για το υπόλοιπο του έτους. Τον Μάιο, ο UNWTO περιέγραψε τρία πιθανά σενάρια, επισημαίνοντας μειώσεις 58% έως 78% στις διεθνείς αφίξεις τουριστών το 2020. Οι τρέχουσες τάσεις, έως τον Αύγουστο, δείχνουν πτώση της ζήτησης πλησιέστερα στο 70% (σενάριο 2).
Η επέκταση των σεναρίων έως το 2021, δείχνει μια αλλαγή στην τάση του επόμενου έτους, με βάση τις παραδοχές της σταδιακής και γραμμικής άρσης των περιορισμών ταξιδιού, τη διαθεσιμότητα ενός εμβολίου ή θεραπείας και την επιστροφή της εμπιστοσύνης των ταξιδιωτών. Ωστόσο, παρόλα αυτά, η επιστροφή στα επίπεδα του 2019, όσον αφορά τις αφίξεις τουριστών θα διαρκέσει από 2,5 έως 4 χρόνια.
Τι λέει η Google
Σύμφωνα με έρευνα που διεξήγαγε με τη Boston Consulting Group, το 31% των συμμετεχόντων σκοπεύουν να κανονίσουν ταξίδι αναψυχής όταν νιώσουν ασφαλείς.
Οι τρεις βασικές ερωτήσεις που τέθηκαν στην Google παγκοσμίως, αναφορικά με τα ταξίδια τον Ιούνιο, ήταν: «πότε μπορούμε να ταξιδέψουμε ξανά;», «πότε θα επαναφέρουν τα διεθνή ταξίδια», και «πότε θα είναι και πάλι ασφαλές να ταξιδέψουμε;», ενώ τον Αύγουστο οι κορυφαίες ερωτήσεις εστιάζουν στο πότε και πού μπορούμε να ταξιδέψουμε «τώρα». Μάλιστα το 45% των κορυφαίων 100 ερωτήσεων αναφορικά με τα ταξίδια εστίασαν στις επιπτώσεις του COVID-19 και την επιθυμία να ταξιδέψουν το συντομότερο δυνατόν, με ασφαλή τρόπο.
Ο τουριστικός κλάδος στηρίζεται στα ιστορικά δεδομένα, ώστε να κάνει σωστές προβλέψεις για τη μελλοντική ζήτηση. Όμως στο υφιστάμενο, ιδιαίτερα ασταθές περιβάλλον, αυτό δεν είναι αρκετό. Για αυτό το λόγο, η εταιρεία μοιράζεται πληροφορίες και δεδομένα σχετικά με τις ταχύτατα αναπτυσσόμενες κατηγορίες στο Google Search (με όρους όπως «διακοπές στην εξοχή» ή «ενοικιάσεις αυτοκινήτων κοντά μου»), τις περιοχές στις οποίες αυξάνεται η χρήση του σε παγκόσμιο επίπεδο και τις ανάλογες ερωτήσεις που καταθέτονται.
Τα στοιχεία αυτά, είναι διαθέσιμα στον ιστότοπο Think with Google, και μπορούν να βοηθήσουν τις τουριστικές επιχειρήσεις να εντοπίσουν τις νέες τάσεις των καταναλωτικών συνηθειών. Για παράδειγμα, όσο ο κόσμος κάνει αναζήτηση στο Search για εγχώριο τουρισμό σε ανοιχτούς χώρους, οι ταξιδιωτικές εταιρείες μπορούν να «απαντούν» με διαφημιστικές καμπάνιες που προωθούν φυσικούς προορισμούς, και να ετοιμαστούν για μια επερχόμενη αύξηση των κρατήσεων.
Καταλήγοντας, η εταιρεία επενδύσει πολύ στην εκπαίδευση, σε νέα ψηφιακά εργαλεία, στηρίζει την εύρεση καινοτόμων λύσεων, θεσμοθετώντας το Growth Academy for TravelTech Startups, ενώ στην Ελλάδα, σε συνεργασία με το Υπουργείο Τουρισμού, δημιούργησε το #greecefromhome, ένα νέο πρόγραμμα εκμάθησης ψηφιακών δεξιοτήτων από το σπίτι, το οποίο αποτελεί συνέχεια του Grow Greek Tourism Online. Το πρόγραμμα αυτό, βοήθησε ανθρώπους από όλο τον κόσμο να μείνουν σε επαφή με τον ελληνικό πολιτισμό και την κουλτούρα της χώρας, ενώ ενίσχυσε επιχειρηματίες του τουρισμού με ψηφιακές δεξιότητες. Μάλιστα, κατά τη διάρκεια της καραντίνας, εκπαίδευσε περισσότερους από 6.000 επιχειρηματίες του τουρισμού από όλη την Ελλάδα.
Η Google τονίζει ότι εν μέσω μιας ιδιαίτερα δύσκολης περιόδου για τον τουρισμό, είναι επίσης μια ευκαιρία για να προετοιμαστούμε και να ανακαλύψουμε νέους τρόπους επαφής με τους εν-δυνάμει ταξιδιώτες.
Επιστροφή στη ύπαιθρο, θέλει η Συνομοσπονδία Επιχειρηματιών Τουριστικών Καταλυμάτων Ελλάδος
Στην αντιστροφή του κλίματος εγκατάλειψης που παρατηρείται στην ύπαιθρο, εξαιτίας κυρίως της συρρίκνωσης της γεωργικής εκμετάλλευσης, δύναται να συμβάλλει η διασύνδεση του τουρισμού με την αγροτική ανάπτυξη. Με λίγα λόγια ο τουρισμός μπορεί να αποτελέσει συμπληρωματική πηγή εσόδων για την αγροτική οικογένεια, προσφέροντας παράλληλα κίνητρο στους νέους, ιδίως στις ορεινές, πιο φτωχές και απομακρυσμένες περιοχές της χώρας, να διατηρήσουν την ενασχόλησή τους με τον πρωτογενή τομέα, συνδυαστικά με τον τριτογενή, και να παραμείνουν στον τόπο τους. Εν κατακλείδι, ο τουρισμός μπορεί να διατηρήσει ζωντανούς τους αγροτικούς πληθυσμούς, τις τοπικές κοινωνίες και την περιφερειακή οικονομία.
Η αξιοποίηση, λοιπόν, του Τουρισμού ως κινητήρια δύναμη της αγροτικής ανάπτυξης μπορεί να προσδώσει ζωή σε ολόκληρες περιοχές, που «υποφέρουν» από την ερήμωση και να αλλάξει επί το βέλτιον το παρόν και το μέλλον εκατομμυρίων ανθρώπων στον πλανήτη.
Από την άλλη η αγροτική παραγωγή διευρύνει τις δυνατότητες προσφοράς εναλλακτικού τουρισμού, θέμα πολύ επίκαιρο την περίοδο που διανύουμε εξαιτίας των επιπτώσεων του Covid-19, στον τουρισμό και την οικονομία, τόσο σε επίπεδο χώρας, όσο και παγκόσμια.
Επειδή τα νούμερα αποτελούν αδιάψευστα στοιχεία, η πανδημία του Covid-19 επέφερε σημαντικές απώλειες στα τουριστικά έσοδα της χώρας, που σύμφωνα με τις εκτιμήσεις δεν θα ξεπεράσουν τα 3-3,5 δισ. ευρώ συνολικά για το 2020, έναντι 18,5 δισ. ευρώ το 2019.
Η επιτυχής σύνδεση του πρωτογενούς τομέα με τον τουρισμό, είναι ένα δύσκολο και απαραίτητο εγχείρημα, για την επιτυχία του οποίου πρώτο και αναγκαίο βήμα θεωρείται η δημιουργία του κατάλληλου θεσμικού πλαισίου.
Ένα θεσμικό πλαίσιο που θα έχει στο επίκεντρο την αγροτουριστική ανάπτυξη, μέσω της εκπαίδευσης, των επενδύσεων, της τεχνολογίας και των καινοτόμων εφαρμογών.
Διασυνδέοντας τον πρωτογενή με τον τριτογενή τομέα νέοι αναπτυξιακοί δρόμοι ανοίγονται για τη χώρα, η οποία έχει σημαντικά πλεονεκτήματα και στους δύο τομείς. Νέες προκλήσεις και προοπτικές, που ιδιαίτερα στη σημερινή, δύσκολη συγκυρία, εξαιτίας της πανδημικής κρίσης, δείχνουν να έχουν μεγαλύτερη σημασία από ποτέ στο παρελθόν.
Ο πολυδιάστατος, ωστόσο, χαρακτήρας, τόσο του αγροτικού τομέα, όσο και του τουριστικού επιβάλλουν τη χάραξη μιας νέας στρατηγικής, που θα προσαρμόζεται στις ιδιαιτερότητες, τις δυνατότητες, τα πλεονεκτήματα και τις προσδοκίες για ανάπτυξη της κάθε περιοχής ξεχωριστά.