Μια παγκόσμια οικονομική επανεκκίνηση και μια πιο δίκαιη για όλους ανάκαμψη ζητά η επικεφαλής του ΔΝΤ, Κρισταλίνα Γκεόργκιεβα, σε άρθρο της στην ιστοσελίδα του ΔΝΤ.
Όπως τονίζει, ο κορονοϊός πλήττει περισσότερο αυτούς που είναι ήδη ευάλωτο και αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε σημαντική αύξηση των εισοδηματικών ανισοτήτων. «Νέες εκτιμήσεις υποδεικνύουν πως μέχρι και 100 εκατ. άνθρωποι ανά τον κόσμο θα μπορούσαν να εξωθηθούν σε ακραία φτώχεια, διαγράφοντας όλα τα οφέλη στη μείωση της φτώχειας τα τελευταία τρία χρόνια».
H γενική διευθύντρια του ΔΝΤ υπογραμμίζει πως οι διαμορφωτές πολιτικής πρέπει να κάνουν ό,τι είναι δυνατόν για μια πιο δίκαιη ανάκαμψη, από την οποία θα επωφελούνται όλα τα στρώματα της κοινωνίας.
«Η νέα μας έρευνα, που προετοιμάστηκε από κοινού με την Παγκόσμια Τράπεζα για τη G20, εστιάζει στο πώς θα αυξηθεί η πρόσβαση των ανθρώπων σε ευκαιρίες, ανεξαρτήτως του ποιοι είναι και από πού είναι. Η πιο ισότιμη πρόσβαση σε ευκαιρίες σχετίζεται με ισχυρότερη και πιο βιώσιμη ανάπτυξη και υψηλότερα εισοδηματικά οφέλη για του φτωχούς. Αλλά το ξεκλείδωμα των πλήρων δυνατοτήτων για όλα τα άτομα δεν είναι εύκολη δουλειά. Η πραγματικότητα είναι πως τα νοικοκυριά χαμηλών εισοδημάτων αντιμετωπίζουν μεγαλύτερους κινδύνους υγείας από τον ιό. Σηκώνουν το βάρος της ανεργίας ρεκόρ και είναι λιγότερο πιθανό να επωφεληθούν από τη μάθηση εξ αποστάσεως. Η διατροφή των παιδιών μπορεί επίσης να πληγεί από την αναταραχή στα γεύματα που παρέχονται από τα σχολεία, Σύμφωνα με εκτιμήσεις του ΟΗΕ, πάνω από ένα δισ. παιδιά παγκοσμίως έχουν χάσει την πρόσβασή τους στην παιδεία ως αποτέλεσμα των lockdown. Πολλά δεν θα επιστρέψουν στις αίθουσες μετά την πανδημία, με τα κορίτσια πιο πιθανό από τα αγόρια να σταματήσουν».
Άνευ προηγουμένου αντίδραση
Η Γκεόργκιεβα αναγνωρίζει πως οι αντιδράσεις των κυβερνήσεων ανά τον κόσμο είναι άνευ προηγουμένου, με επιπλέον προσπάθειες για προστασία των φτωχών. «Παγκοσμίως, οι δημοσιονομικές ενέργειες ως τώρα φτάνουν τα 10 τρισ. δολάρια. Αλλά δεδομένης της έντασης της κρίσης απαιτούνται σημαντικές περαιτέρω προσπάθειες. Αυτό περιλαμβάνει τη λήψη μέτρων που απαιτούνται για να αποφευχθεί ένας “τραυματισμός” της οικονομίας...με αυτό κατά νου, θα ήθελα να υπογραμμίσω τρεις προτεραιότητες»:
1: Σοφή χρήση των πακέτων τόνωσης. «Χρειαζόμαστε μια δημοσιονομική τόνωση που αποδίδει για τον κόσμο. Αυτό σημαίνει αύξηση των δημοσίων επενδύσεων στα συστήματα υγείας για να προστατεύονται οι πιο ευάλωτοι και να ελαχιστοποιούνται οι κίνδυνοι από μελλοντικές πανδημίες. Επίσης σημαίνει ενίσχυση των δικτύων κοινωνικής ασφαλείας, επέκταση της πρόσβασης σε ποιοτική εκπαίδευση, καθαρό νερό και υγιεινή, και επένδυση σε “έξυπνες” υποδομές ως προς το κλίμα. Κάποιες χώρες επίσης θα μπορούσαν επίσης να επεκτείνουν την πρόσβαση σε υψηλής ποιότητας φροντίδα παιδιών, που μπορεί να ενισχύσει τη συμμετοχή των γυναικών στην απασχόληση και τη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη».
Η Γκεόργκιεβα αναφέρεται σε αυτό το πλαίσιο και στο θέμα της εξυπηρέτησης χρέους: «Το ΔΝΤ και η Παγκόσμια Τράπεζα έχουν ταχθεί υπέρ της αναστολής της εξυπηρέτησης χρέους ως ένα γρήγορο μέτρο για χώρες που δεν έχουν τους οικονομικούς πόρους για αν ανταποκριθούν επαρκώς στην κρίση. H G20 ανταποκρίθηκε συμφωνώντας να αναστείλει την αποπληρωμή της επίσημης διμερούς πίστωσης για τις πιο φτωχές χώρες, από την 1η Μαΐου ως το τέλος του 2020. Μεσοπρόθεσμα θα υπάρχει χώρος για βελτίωση της αποδοτικότητας των δαπανών και υψηλότερα δημόσια έσοδα. Θα υπάρχει επίσης χώρος για φορολογικές μεταρρυθμίσεις». Σε αυτό το πλαίσιο κάνει αναφορά στη φορολογία των εταιρειών, που, όπως γράφει, θα έπρεπε να «πιάσει» μέρος των ασυνήθιστων κερδών των «κερδισμένων» της κρίσης, «πχ από ψηφιακές δραστηριότητες».
2: Ενίσχυση της επόμενης γενιάς μέσω της εκπαίδευσης. Όπως γράφει, η κατάσταση επιδεινώνεται λόγω κορονοϊού σε πολλές αναδυόμενες αγορές και κράτη με χαμηλά εισοδήματα. Επίσης, ανησυχία υπάρχει και για τον συσχετισμό μεταξύ εκπαίδευσης και ανισοτήτων.
«Η διασφάλιση του μέλλοντός μας σημαίνει διασφάλιση των παιδιών μας. Για αυτό χρειαζόμαστε περισσότερες επενδύσεις στην εκπαίδευση, όχι απλά μεγαλύτερες δαπάνες σε σχολεία και δυνατότητες εκπαίδευσης εξ αποστάσεως, αλλά βελτίωση επίσης της ποιότητας της εκπαίδευησης και της πρόσβασης σε δια βίου εκπαίδευση και επανεκπαίδευση (re-skilling)».
3: H αξιοποίηση των δυνατοτήτων της χρηματοοικονομικής τεχνολογίας (fintech). Η Covid-19 πυροδότησε μια μαζική μετανάστευση προς το ψηφιακό, ωστόσο δεν επωφελήθηκαν όλοι, «και το αυξανόμενο ψηφιακό χάσμα πρόκειται να γίνει μια από τις “κληρονομιές” της κρίσης».
Όπως τονίζει η Γκεόργκιεβα, προτεραιότητα πρέπει να είναι η διεύρυνση της πρόσβασης των νοικοκυριών χαμηλών εισοδημάτων και των μικρών επιχειρήσεων σε χρηματοοικονομικά προϊόντα που θα «επιτρέψουν στα νοικοκυριά να εξομαλύνουν την κατανάλωση απέναντι σε σοκ και στις επιχειρήσεις να προβούν σε παραγωγικές επενδύσεις». Η «επανάσταση» αυτή, προσθέτει, επιταχύνεται, καθώς οι κυβερνήσεις προχωρούν σε χορηγήσεις ρευστού σε επίπεδα ρεκόρ.
«Φυσικά, οι κυβερνήσεις πρέπει επίσης να διαχειριστούν τους κινδύνους της fintech. Μεταρρυθμίσεις χρειάζονται για την προώθηση του ανταγωνισμού, τη βελτίωση της προστασίας καταναλωτών και την αντιμετώπιση του ξεπλύματος χρημάτων. Η επίτευξη της σωστής ισορροπίας θα είναι κρίσιμης σημασίας για τη μείωση των ανισοτήτων και την ανάπτυξη».
«Αν υπάρχει ένα μάθημα από αυτή την κρίση, είναι πως η κοινωνία μας είναι το ίδιο ανθεκτική με το πιο αδύναμο μέλος της. Αυτό θα έπρεπε να είναι η πυξίδα μας προς έναν πιο ανθεκτικό κόσμο μετά την πανδημία» καταλήγει το άρθρο της γενικής διευθύντριας του ΔΝΤ.