Η Τουρκία είναι το παράδειγμα που αποδεικνύει περίτρανα ότι οι οικονομικές κρίσεις, ο υψηλός πληθωρισμός και η ακρίβεια, δεν πλήττουν τους πλουσίους.
Εν μέσω μιας ραγδαίας αύξησης του πληθωρισμού κοντά στο 85% τα τελευταία τουλάχιστον δύο χρόνια, με ένα σημαντικό ποσοστό Τούρκων να ζεί στο όριο της εξαθλίωσης, οι πλούσιοι στην Τουρκία κατάφεραν να αυξήσουν τον πλούτο τους όσο σε κανένα άλλο κράτος στον κόσμο.
Το αποτέλεσμα εξέπληξε ακόμη και τους Ελβετούς τραπεζίτες της UBS που πραγματοποίησαν την έρευνα για την Έκθεση Παγκόσμιου Πλούτου του 2024.
Αυτό που διαπίστωσαν, είναι ότι η Τουρκία είναι μόνη στην κορυφή με μεγάλη διαφορά καθώς ο πλούτος ανά ενήλικα αυξήθηκε κατά 157% από το 2022 έως το 2023, αφήνοντας πίσω κράτη όπως η Ελβετία, το Μονακό, η Σιγκαπούρη και οι ΗΠΑ.
Στις επόμενες υψηλότερες θέσεις συναντά κανείς τους Ρώσους και τους πολίτες του Κατάρ που αύξησαν τον πλούτο τους ανά ενήλικα, σχεδόν 20% και τους Νοτιοαφρικανούς πάνω από 16%. Τη στιγμή μάλιστα, που στις ΗΠΑ, ο μέσος πλούτος ανά ενήλικα αυξήθηκε μόλις κατά 2,5%.
Πληθωρισμός και ακρίβεια δεν ενοχλούν τους πλούσιους
Ο πληθωρισμός στην Τουρκία αποκλιμακώθηκε φέτος σχεδόν στο 72%, με την λίρα να έχει χάσει ήδη πάνω από το 83% της αξίας της, κάνοντας το δολάριο το μόνο αξιόπιστο νόμισμα συναλλαγών στην Τουρκία.
Το μυστικό του πλούτου, πίσω από τις μαθηματικές πράξεις που δεν βγαίνουν, είναι η κτηματαγορά καθώς οι αξίες των σπιτιών έχουν εκτιναχθεί σε επίπεδα που δεν μπορεί κανείς να διανοηθεί.
Μια κατοικία στις όχθες του Βοσπόρου μπορεί να πωλείται έως και 150 εκατομμύρια δολάρια όταν οι αστέρες του Χόλυγουντ αγοράζουν σπίτια στο Μαϊάμι, το Λος Άντζελες και το Μανχάταν με 10 και 20 εκατομμύρια δολάρια.
Έτσι, οι Τούρκοι που κατέχουν περιουσιακά στοιχεία όπως σπίτια σε μεγάλα αστικά και τουριστικά κέντρα, έχουν δει τον πλούτο τους να εκτινάσσεται καθώς ο πληθωρισμός έχει αυξήσει το κόστος των ακινήτων που είναι προς εκμετάλλευση.
Τι ορίζεται ως «πλούτος»
Η έκθεση της UBS ορίζει τον «πλούτο» από την αξία των χρηματοοικονομικών περιουσιακών στοιχείων συν τα πραγματικά περιουσιακά στοιχεία όπως είναι οι κατοικίες, μείον τα χρέη.
«Με ορισμένους τρόπους, ο υψηλός ρυθμός του πληθωρισμού εξηγεί γιατί ο πλούτος στην Τουρκία έχει αυξηθεί πολύ περισσότερο από άλλες χώρες» αναφέρει ο Samuel Adams οικονομολόγος στην UBS Global Wealth Management στο CNBC.
«Όταν ο πληθωρισμός είναι πολύ υψηλός, όσοι κατέχουν πραγματικά περιουσιακά στοιχεία όπως μετοχές και κατοικίες, οι τιμές των οποίων τείνουν να αυξάνονται ή και να ξεπερνούν τον πληθωρισμό, τότε ο πλούτος συσσωρεύεται πιο γρήγορα. Αν και αυτό δεν σημαίνει ότι όλοι ωφελούνται στον ίδιο βαθμό, το σίγουρο είναι ότι είναι στους κερδισμένους», πρόσθεσε ο Άνταμς.
«Αντίθετα, όσοι δεν έχουν τέτοια περιουσιακά στοιχεία και οι αυξήσεις των μισθών τους δεν συμβαδίζουν με τον πληθωρισμό είναι οι μεγάλοι χαμένοι».
Στην έκθεση τους οι Ελβετοί αναφέρονται στο «φαινόμενο του νομίσματος», που σχετίζεται με το εάν ο πλούτος μετράτε σε τοπικό νόμισμα ή σε δολάρια.
«Εάν η ανάπτυξη της Τουρκίας υπολογίζεται στο 63% σε δολάρια, το ποσό υπερδιπλασιάζεται σε σχεδόν 158% σε τουρκικές λίρες», εξηγεί ο Άνταμ.
Άλλο χαρακτηριστικό παράδειγμα τέτοιους φαινομένου, είναι η Ιαπωνία η οποία σε όρους δολαρίου έχει σημειώσει μέση αύξηση του πλούτου ανά ενήλικα κάτω από 2% το διάστημα 2022-23, αλλά σε τοπικό νόμισμα αυτή η ανάπτυξη μετράτε στο 9%.
Με όποιους μαθηματικούς όρους κι αν μετρά κανείς τον πλούτο, το σίγουρο είναι ότι στο διάστημα 2008 - 2023, «η μεγαλύτερη αύξηση σημειώθηκε στην Τουρκία και ο μέσος πλούτος ανά ενήλικα Τούρκο αυξήθηκε κατά 1708% σε τοπικό νόμισμα», γράφει με έκπληξη η UBS στην έκθεσή της.
Πλούσιοι χωρίς ρευστό
Ο επικεφαλής οικονομολόγος της UBS Global Wealth Management, Paul Donovan, επεσήμανε ότι το να είσαι πλούσιος σε περιουσιακά στοιχεία δεν σημαίνει απαραίτητα ότι είσαι πλούσιος και σε μετρητά.
«Αν η αξία ενός σπιτιού σου είναι τεράστια αλλά ο πραγματικός μισθός σου είναι αρνητικός τότε είσαι πλούσιος αλλά και φτωχός ταυτόχρονα», αναφέρει χαρακτηριστικά ο Ντόνοβαν. Και σε αρκετές περιπτώσεις αυτό συμβάινει με πολλούς Τούρκους.
«Αυτό εξηγεί και τις έντονες πιέσεις που ασκούνται στην τουρκική οικονομία τα τελευταία χρόνια για τα αρνητικού πραγματικού εισοδήματος κι όχι για ότι συμβαίνει στην πλευρά του ενεργητικού».