Μήπως ένας νέος οικονομικός πόλεμος (trade war) βρίσκεται προ των πυλών;
Παγκοσμιοποίηση και διεθνές εμπόριο
Μέσα στα χρόνια της παγκοσμιοποίησης τα διάφορα εμπόδια του διακρατικού εμπορίου όπως δασμοί, φόροι, ποσοστώσεις ή επιδοτήσεις σταδιακά αποσύρονται, αν και πλήρως δεν καταργήθηκαν ποτέ.
Οι οραματιστές του εγχειρήματος της παγκοσμιοποίησης θεωρούν ότι η άμεση ή έμμεση κατάργηση των ποσοτικών περιορισμών στις εισαγωγές – εξαγωγές θα επιφέρει, λόγω του ανταγωνισμού, αύξηση των εμπορικών συναλλαγών σε διεθνές επίπεδο, πτώση των τιμών των προϊόντων, χαμηλότερη ανεργία και πιο αποτελεσματική κατανομή του πλούτου,
Εάν ο προηγούμενος ισχυρισμός είναι αληθής τότε ο καταναλωτής θα έχει αναμφίβολα ωφεληθεί.
Επιβολή δασμών από τις ΗΠΑ στις εισαγωγές προϊόντων από την Κίνα
Πριν λίγες μέρες διαβάσαμε για την προοπτική των ΗΠΑ να επιβάλουν πρόσθετους δασμούς 10% σε αξίας $300bn εισαγόμενων από την Κίνα προϊόντων. Βέβαια αυτό δεν είναι κάτι (εντελώς) νέο, μια και ήδη από το 2018 είχαν επιβληθεί δασμοί στις εισαγωγές χάλυβα, αλουμινίου και όχι μόνο.
Οι ΗΠΑ ασφαλώς μπορούν να ισχυριστούν ότι κάνοντας ακριβότερες (λόγω επιβολής δασμών) τις εισαγωγές τους δίνουν ώθηση στην Αμερικανική βιομηχανία - παραγωγή, αυξάνουν τις θέσεις εργασίας ενώ ταυτόχρονα αυξάνονται τα έσοδα της κυβέρνησης λόγω της επιβολής των δασμών. Βεβαία αυτή η κίνηση περισσότερο «μοιάζει» με μέσο πίεσης προκειμένου να επιτευχθούν εμπορικές συμφωνίες που εξυπηρετούν την χώρα.
Όμως οι έχοντες αντίθετη άποψη υποστηρίζουν ότι τα προηγούμενα θα έχουν μόνο προσωρινό χαρακτήρα διότι αν οι Αμερικανικές επιχειρήσεις δεν μπορέσουν να μειώσουν τις τιμές των προϊόντων τους θα υστερούν σε όρους ανταγωνιστικότητας στο διεθνές εμπόριο.
Πρόσθετα, η επιβολή δασμών σε εισαγόμενα προϊόντα (π.χ. χάλυβας) που χρησιμοποιούνται στην παραγωγή άλλων προϊόντων (π.χ. αυτοκίνητα) θα αυξήσει την τιμή των δεύτερων κάτι το οποίο ασφαλώς δεν θα είναι υπέρ του καταναλωτή.
Η (αναμενόμενη) αντίδραση της Κίνας
Το γεγονός ότι η Κίνα εξάγει πολύ περισσότερα προϊόντα απ’ ότι εισάγει από τις ΗΠΑ «αδυνατίζει» την αποτελεσματικότητα της επιβολής από την μεριά της αντίστοιχων μέτρων (αν και ήδη αυτό έχει γίνει) και βέβαια μια τέτοια κίνηση δεν αποτελεί σημαντικό «εργαλείο» ενίσχυσης της θέσης της.
Όμως γνωρίζουμε ότι υπάρχουν και άλλα μέσα – τρόποι αντίδρασης ειδικά όταν αναφερόμαστε σε κράτη με τόσο ισχυρές οικονομίες.
Για παράδειγμα είναι γνωστό το πόσο μεγάλη είναι η αξία των Αμερικανικών ομολόγων που έχει αγοράσει η Κίνα (περίπου 1,12 τρισ. δολάρια). Και ασφαλώς το να έχει στην «ιδιοκτησία» της ένα σημαντικό μέρος του Αμερικανικού «κράτους» είναι κάτι το οποίο δεν μπορεί εύκολα να αγνοηθεί. Δεν θα μπορούσαμε να αποκλείσουμε μια πιθανή αύξηση του κόστους δανεισμού των ΗΠΑ (λόγω ανόδου της απόδοσης των ομολόγων) αν η Κίνα προχωρήσει σε μαζικές πωλήσεις.
Ένα δεύτερο παράδειγμα αφορά την δυνατότητα που έχουν τα κράτη να «κάνουν» τις εξαγωγές τους πιο «φτηνές» μέσω της υποτίμησης του νομίσματός τους. Κάτι το οποίο και συνέβη στην προκειμένη περίπτωση μια και η Κίνα «άφησε» το νόμισμά της (Yuan) να διολισθήσει (σε σχέση με το Αμερικανικό δολάριο) στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων 11 ετών.
Επίλογος - Συμπεράσματα (με αρκετές απορίες)
Η πρώτη διαπίστωση αφορά το γεγονός ότι μέτρα προστατευτικού χαρακτήρα, αν και δεν συνάδουν με τη λογική του ελεύθερου εμπορίου που οραματίστηκε η παγκοσμιοποίηση, εξακολουθούν να εφαρμόζονται.
Ο εν εξελίξει οικονομικός πόλεμος μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας που περιγράψαμε αποτελεί ένα πρόσφατο παράδειγμα λήψης μέτρων προστατευτικής πολιτικής τα οποία πέραν των άμεσων συνεπειών τους, ασφαλώς είχαν (και εν δυνάμει μπορεί να έχουν περισσότερες) και παράπλευρες επιπτώσεις, όπως για παράδειγμα στις χρηματιστηριακές αγορές (οι οποίες λόγω της παγκοσμιοποίησης λειτουργούν σαν συγκοινωνούντα δοχεία), στις τιμές του πετρελαίου, του χρυσού αλλά και άλλων αγαθών ενδεχομένως πρώτης ανάγκης.
Δυσκολευόμαστε να «υποθέσουμε» ότι οι ΗΠΑ δεν γνώριζαν την (αναμενόμενη) αντίδραση της Κίνας στην απόφασή τους για επιβολή δασμών στα προϊόντα που εισάγουν από αυτή τη χώρα;
Αν η από τη μεριά μας δυσκολία αποδοχής της προηγούμενης υπόθεσης είναι δικαιολογημένη τότε αναρωτιόμαστε για την χρησιμότητα κάποιων κινήσεων στην οικονομική σκακιέρα όταν είναι γνωστή η αντίδραση του «αντιπάλου».
Βέβαια, πάντα υπάρχει το «ενδεχόμενο» κάποιες κινήσεις να γίνονται γιατί «πρέπει» να γίνουν χωρίς το πρέπει να είναι απαραίτητα ορατό..
Διαβάστε περισσότερα στο econtopia.gr