Η Γερουσία της Πολωνίας ενέκρινε –με 57 ψήφους υπέρ έναντι 23 κατά– σε ψηφοφορία της τη νύχτα της Τετάρτης προς Πέμπτη χωρίς καμιά τροποποίηση το αμφιλεγόμενο σχέδιο νόμου το οποίο αποσκοπεί να προστατεύσει την εικόνα της χώρας, αλλά οδήγησε το Ισραήλ να κατηγορήσει τη Βαρσοβία ότι αποπειράται να «ξαναγράψει την ιστορία» κι ότι «αρνείται το Ολοκαύτωμα» και τις ΗΠΑ να απευθύνουν προειδοποίηση σε ασυνήθιστα αυστηρό τόνο προς τη συντηρητική πολωνική κυβέρνηση.
Για να τεθεί σε ισχύ ο νόμος, απομένει μόνο να υπογραφτεί από τον πολωνό πρόεδρο Αντρέι Ντούντα.
Το σχέδιο νόμου μετατρέπει τη χρήση της φράσης «πολωνικά στρατόπεδα θανάτου» από Πολωνούς αλλά και ξένους σε ποινικό αδίκημα που επισύρει ποινή φυλάκισης έως και τριών ετών, όπως επίσης και κάθε δημόσια εκφορά της άποψης ότι «το πολωνικό έθνος ή το πολωνικό κράτος» είχαν ρόλο συνεργών των ναζί στα εγκλήματα που διαπράχθηκαν στο κατεχόμενο πολωνικό έδαφος στον δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Παράλληλα, ποινικοποιεί την άρνηση του ρόλου της Ουκρανίας στη σφαγή των Πολωνών που διαπράχθηκε το διάστημα 1943-1944 στο Βόλιν.
Την Τετάρτη, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ κατέστησε σαφές σε μια ανακοίνωση που έδωσε στη δημοσιότητα ότι αυτός ο νόμος θα έχει συνέπειες. Προειδοποίησε ότι θα υπάρξουν «επιπτώσεις» για τα «συμφέροντα και τις στρατηγικές σχέσεις της Πολωνίας, συμπεριλαμβανομένων αυτών με τις ΗΠΑ και με το Ισραήλ», με μια ανακοίνωσή του που δόθηκε στη δημοσιότητα κι υπογράφεται από την εκπρόσωπο του αμερικανικού ΥΠΕΞ Χέδερ Νάουερτ.
Κάλεσε τη Βαρσοβία «να επανεξετάσει» τη θέση της όσον αφορά το κείμενο αυτό.
Μετά την ψήφιση του νόμου από την πολωνική κάτω Βουλή την Παρασκευή, ο ισραηλινός πρωθυπουργός Βενιαμίν Νετανιάχου κατήγγειλε ότι η Βαρσοβία προσπαθεί να «ξαναγράψει την ιστορία» τονίζοντας πως «κανένας δεν μπορεί να αρνείται το Ολοκαύτωμα», ενώ το υπουργείο Εξωτερικών απαίτησε να τροποποιηθεί το νομοσχέδιο και κάλεσε τον επιτετραμμένο της πολωνικής πρεσβείας στο Τελ Αβίβ στην Ιερουσαλήμ για να του επιδώσει διαμαρτυρία.
Ο πολωνός υπουργός Δικαιοσύνης Πάτρικ Γιάκι υποστήριξε παρεμβαίνοντας στη συζήτηση στη Γερουσία ότι η βίαιη αντίδραση της ισραηλινής κυβέρνησης εν μέρει οφείλεται σε εσωτερικά πολιτικά προβλήματα στο Ισραήλ.
Την Τετάρτη η Κνέσετ, η ισραηλινή Βουλή, ενέκρινε με 61 ψήφους στις 120 ένα σχέδιο νόμου το οποίο προβλέπει ότι θα επιβάλλεται ποινή πέντε ετών φυλάκισης σε όποιον «μειώνει ή αρνείται τον ρόλο εκείνων που βοήθησαν τους ναζί στα εγκλήματα που διέπραξαν εναντίον των Εβραίων». Ο Ιτζίκ Σμούλι (Σιωνιστική Ένωση), εκ των εισηγητών του κειμένου, κατέστησε σαφές ότι κατέθεσε το νομοσχέδιο σε αντίδραση για το πολωνικό νομοσχέδιο.
Στη Βαρσοβία περίπου εκατό καλλιτέχνες, δημοσιογράφοι και πολιτικοί, ανάμεσά τους η σκηνοθέτις Ανιέσκα Χόλαντ, ο πρώην πρόεδρος Αλεξάντερ Κβασνιέφσκι και ο πρώην υπουργός Εξωτερικών Ράντοσλαβ Σικόρσκι υπέγραψαν μια ανοικτή επιστολή με την οποία απηύθυναν έκκληση να αλλάξει το νομοσχέδιο και να απαλειφθεί η ποινικοποίηση των εκφράσεων που μπορεί να προσβάλλουν την Πολωνία.
Μια ομάδα πολωνοεβραίων εξάλλου έδωσε στη δημοσιότητα μια δική της ανοικτή επιστολή, στην οποία προειδοποιεί ότι το σχέδιο νόμου ενδέχεται να σημάνει την ποινική δίωξη «όσων λένε την αλήθεια για τους καταδότες και τους πολωνούς πολίτες που δολοφόνησαν εβραίους γείτονές τους», ενώ υπογραμμίζει πως «όχι μόνο περιορίζει την ελευθερία της έκφρασης» αλλά «οδηγεί στην παραχάραξη της ιστορίας».
Η κατεχόμενη Πολωνία υπήρξε η μόνη χώρα όπου οι ναζί είχαν ορίσει με διάταγμα πως η χορήγηση οποιουδήποτε είδους βοήθειας στους Εβραίους επέσυρε τη θανατική ποινή.
Κατά τον ιστότοπο του ιδρύματος Γιαντ Βασέμ για τη μνήμη του Ολοκαυτώματος, 6.700 Πολωνοί έχουν τιμηθεί ως «Δίκαιοι μεταξύ των Εθνών» διότι βοήθησαν τους Εβραίους επί ναζιστικής κατοχής.
Υπολογίζεται ότι έξι εκατομμύρια Πολωνοί, ανάμεσά τους τρία εκατομμύρια Εβραίοι, σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια του Β΄ ΠΠ.
(Mε πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ)