Με αφορμή την ύποπτη και αμφιλεγόμενη δράση της διεθνούς ΜΚΟ «Fight Impunity» με πρόεδρο τον πρώην Ιταλό ευρωβουλευτή Παντζέρι και το σκάνδαλο που προκλήθηκε, στο οποίο εμπλέκεται η ημετέρα Εύα Καιλή καθώς φέρεται να προωθούσε τις επιδιώξεις του Κατάρ προκειμένου αυτό να συνδεθεί με την συνθήκη Σένγκεν, ήλθε στην επικαιρότητα το διεθνές και ημεδαπό θολό τοπίο των ΜΚΟ, που κατά το μέτρο του δυνατού θα προσπαθήσουμε να παρουσιάσουμε.
Φαίνεται, ότι για τις περισσότερες ΜΚΟ ισχύει η φράση του Oscar Wilde «Ο δρόμος για την κόλαση είναι στρωμένος από καλές προθέσεις», όπως και για αρκετές από αυτές είναι πλήρως δικαιολογημένη η κοινή πεποίθηση, ότι, όταν βρεθεί η χορηγία ή η κατάλληλη διασύνδεση με το πελατειακό κράτος ή με οργάνωση της Ε.Ε, τότε ιδρύεται η ΜΚΟ για να διαχειριστεί το «μαύρο χρήμα» όχι μόνο για ίδιο όφελος του ιδρυτή.
Σαφώς υπάρχουν ΜΚΟ που έχουν χωρίς παρατράγουδα διαχειριστεί τεράστια ποσά και έχουν προσφέρει εξαιρετικές υπηρεσίες με ανθρωπιστικά και αναπτυξιακά προγράμματα και το έργο τους έχει αναγνωριστεί όχι μόνο από την Πολιτεία αλλά και από την κοινή γνώμη και μάλιστα έμπρακτα με χορηγίες και δωρεές. Υπάρχει όμως κίνδυνος λόγω του θορύβου που γίνεται κατά των ΜΚΟ μαζί με τα ξερά, να καούν και τα χλωρά, για αυτό απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή κατά την εξέταση κάθε περίπτωσης και να επαινέσουμε και ενθαρρύνουμε αυτές που προσφέρουν ουσιαστικό κοινωφελές έργο.
Δυστυχώς, όπως συμβαίνει σε όλους τους θεσμούς όταν αυτοί δεν έχουν στελεχωθεί με τα κατάλληλα πρόθυμα να προσφέρουν πρόσωπα, επέρχεται η φθορά του χρόνου, η αλαζονεία του αξιώματος, το αίσθημα ιδιοκτησίας, ατιμωρησίας και απληστίας, με αποτέλεσμα και οι περισσότερες ΜΚΟ να αυτοαναιρούνται και το κενό που αφήνουν να το καλύπτουν άλλοι θεσμοί και έτσι κλονίζεται σταδιακά η εμπιστοσύνη του κοινού στον εθελοντισμό και φιλανθρωπία.
Νομίζω ότι είναι η κατάλληλη στιγμή, εξ αιτίας του σκανδάλου στο Ευρωκοινοβούλιο που προκάλεσε το ενδιαφέρον και την ανησυχία της κοινής γνώμης περί του τι συμβαίνει με τις ΜΚΟ, να ξεκαθαρίσει η Πολιτεία το θολό τοπίο των ημεδαπών αλλά και των διεθνών ΜΚΟ που δρουν στη χώρα μας και να νομοθετήσει κανόνες λειτουργίας τους με αξιόπιστο έλεγχο, γιατί στη χώρα μας ο δημόσιος έλεγχος έχει μπει κάτω από το χαλί. Πρέπει να αναζητήσει απολογισμό της δράσεως τους και απόδοση ευθυνών και να διαλύσει εκείνες για τις οποίες υπάρχουν ενδείξεις ότι δρουν αντεθνικά.
Αντίθετα στην Ε.Ε. φαίνεται ότι άρχισε σοβαρή προσπάθεια εκκαθάρισης του θολού τοπίου των ευρωπαϊκών ΜΚΟ, που όχι μόνο απομυζούν κοινοτικά χρήματα, αλλά προωθούν σαν λόμπι με το αζημίωτο πολιτικές επιδιώξεις ξένων κρατών μη μελών της Ε.Ε. στις διαδικασίες του ευρωπαϊκού γίγνεσθαι.
Επιπλέον η OLAF ( Υπηρεσία της Ε.Ε. ) που πραγματοποιεί ελέγχους για την απάτη σε βάρος του κοινοτικού χρήματος κυρίως των επιδοτήσεων, προσπαθεί να το ανακτήσει και ζητά την επιβολή κυρώσεων στα κράτη μέλη.
Μη κυβερνητική οργάνωση –ΜΚΟ- είναι σχετικά πρόσφατο νομικό μόρφωμα αγγλοσαξονικής προέλευσης, που καλύπτει με τη δράση της τομείς τους οποίους η κυβέρνηση δεν θέλει ή αδυνατεί να καλύψει.
Στην χώρα μας δεν υπάρχει νομοθετικό πλαίσιο που να καθορίζει τι είναι ΜΚΟ, αλλά κάτω από την ονομασία αυτή λειτουργούν μη κερδοσκοπικές εταιρικές μορφές ιδιωτικού δικαίου, όπως αστικές εταιρείες, σωματεία-σύλλογοι και κοινωνικές συνεταιριστικές επιχειρήσεις (ΚΟΙΝΣΕΠ).
Μια ΜΚΟ ιδρύεται με τη νόμιμη δημοσίευση του καταστατικού της, που αναφέρει τον μη κερδοσκοπικό σκοπό, το κεφάλαιο της, τον τρόπο διοικήσεως , την εκπροσώπηση, την έδρα της και αποκτά ΑΦΜ.
Οι ΜΚΟ που ασχολούνται με τους μετανάστες υπάγονται σε νομοθετικό πλαίσιο και εγγράφονται στο Εθνικό Μητρώο ΜΚΟ του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου, για τις οποίες πρέπει να γίνονται αυστηρότεροι έλεγχοι όπως προέκυψε από τη δράση της Human Right 360.
Δεν γνωρίζω τον αριθμό των ενεργών ΜΚΟ που λειτουργούν στη χώρα μας. Το 2006 σαν ΓΕΔΔ ζήτησα από τη Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων μια κατάσταση ΜΚΟ, που έχουν ΑΦΜ. Μου έστειλαν μια κατάσταση 3000 περίπου ΜΚΟ, την οποία έστειλα στις αντίστοιχες ΔΟΥ προς έλεγχο, τελικά ελεγχτήκαν οι μεγαλύτερες 600, γιατί υπήρχαν ΜΚΟ που χάθηκαν τα ίχνη τους μόλις ενθυλάκωσαν τη χορηγία και δεν απέδωσαν λογαριασμό.
Σε γενικές γραμμές, με τις ΜΚΟ επιτυγχάνεται μια νομιμοφανής χρηματοδότηση των ημετέρων και δημιουργία κάποιων θέσεων εργασίας. Οι χορηγίες προέρχονται από τον κρατικό προϋπολογισμό, το ΕΣΠΑ και από διαφόρους φορείς και οργανώσεις ημεδαπές και διεθνείς. Είναι πολύ ενδιαφέρον να δημοσιοποιηθούν κάποτε οι ονομασίες των ΜΚΟ, τα ιδρυτικά μέλη και ο ωραιοποιημένος σκοπός τους και τότε θα γίνει αντιληπτό γιατί ομιλώ περί «ψιμυθίων».
***
Λέανδρος Τ. Ρακιντζής
Αρεοπαγίτης ε.τ.